کاردرمانی ضایعه نخاعی در منزل | تمرینات کاربردی برای بازتوانی بیماران نخاعی در محیط خانه

کاردرمانی ضایعه نخاعی در منزل یکی از مهم‌ترین مراحل بازتوانی بیماران است و در بسیاری موارد ادامه این درمان در محیط خانه می‌تواند نقش کلیدی در حفظ عملکرد بدنی و استقلال بیمار ایفا کند. از آنجا که انتقال روزانه این بیماران به مراکز درمانی ممکن است دشوار باشد، کاردرمانی در منزل به‌عنوان روشی مؤثر، علمی و ایمن مطرح شده است.

عارضه ضایعه نخاعی چیست؟

نخاع در امتداد مغز ماست و اعصاب مورد نیاز برای انتقال پیام ها از مغز به بقیه بدن و بالعکس را در خود جای داده است. هنگامی که نخاع آسیب می بیند، این پیام ها قابل انتقال نیستند و منجر به کاهش توانایی کنترل آزادانه حرکت و دریافت مجدد پیام های حسی توسط مغز می شود.

میزان تغییر حرکت و احساس، بستگی به محل آسیب دارد و ناحیه تحت تأثیر زیر محل آسیب دیده است قرار می گیرد. آسیب به نخاع می تواند در اثر ضربه ای مانند تصادف، عفونت یا بیماری حادث شود.

اگر صدمه ای در ناحیه گردن رخ دهد، احتمال دارد که هر 4 اندام و احتمالاً برخی از عضلات تنه تحت تأثیر قرار گیرند، که به آن تتراپلژی می گویند. اگر آسیب در ناحیه پشت باشد، به احتمال زیاد پاها و احتمالاً برخی از عضلات تنه تحت تأثیر قرار می گیرند، به این حالت پاراپلژی گفته می شود.

شایع ترین مشکلات مربوط به بیماران ضایعه نخاعی کدامند؟

آثار ضایعه نخاعی می تواند متفاوت باشد اما به صورت کلی کاهش حرکت باعث ایجاد چالش در زندگی روزمره می شود. در زیر به برخی از این چالش ها اشاره شده است:

• کاهش حرکت در اندام تحتانی به احتمال زیاد نیاز به ویلچر دارد. این ممکن است به این معنی باشد که خانه یا ماشین که قبلاً قابل دسترسی بودند، اکنون چالش برانگیزتر هستند. ورود و رفت و آمد در خانه، استفاده از حمام و توالت، حرکت از ویلچر روی تخت یا مبل، همه چالش های احتمالی هستند.
• نقش های شغلی قبلی ممکن است از نظر دسترسی و الزامات شغلی چالش برانگیزتر باشند و انجام تغییراتی را باید بررسی کرد.
• ورزش و سرگرمی ممکن است برای یک نفر که تمام وقت روی ویلچر است از نظر دسترسی یا ماهیت فعالیت، مانند قایقرانی یا فوتبال، چالش ایجاد کند.
• اگر کنترل حرکات ظریف دست ها کاهش یابد، فعالیت هایی که به این مهارت نیاز دارند ممکن است چالش برانگیز باشند. این امر شامل فعالیت هایی مانند شستشو و لباس پوشیدن، بریدن غذا و تغذیه مستقل، نوشیدن، استفاده از توالت، استفاده از لوازم خانگی مانند کلید برق، کنترل تلویزیون، قفل پنجره یا تلفن های هوشمند می شود.

اگر می خواهید بیشتر بدانید که چگونه ما به عنوان کاردرمانگر می توانیم به مردم در غلبه بر مشکلات رایج مرتبط با ضایعه نخاعی کمک کنیم، مطالب مفیدی را در ادامه این صفحه خواهید یافت.

اهداف کاردرمانی ضایعه نخاعی در منزل

کاردرمانگران با بیماران روی فعالیت هایی که وقت آنها را پر می کند کار می کنند و به آنها کمک می کند تا آنجا که ممکن است در این فعالیت ها شرکت کنند. این شامل یادگیری فعالیت های روزمره بیشتر برای بیماران و یافتن راهی برای افزایش مشارکت آنها در این فعالیت ها است.

همانند فیزیوتراپی، کاردرمانی در منزل نیز می تواند از تمرینات مخصوص و تکراری برای بازیابی تحرک استفاده کند. تکرار بسیار مهم است زیرا به جرقه زدن پلاستیسیته عصبی کمک می کند. مکانیزمی که سیستم عصبی مرکزی برای بازسازی مجدد خود و بازیابی عملکرد پس از آسیب استفاده می کند.

بر خلاف فیزیوتراپی، کاردرمانی با استفاده از تکنیک ها و تمرینات عملی، مبتنی بر فعالیت، رویکردی جامع تر اتخاذ می کند تا توانایی فرد برای مشارکت در زندگی روزمره را بهبود بخشد. به عنوان مثال، ممکن است بیمار نحوه برخاستن از تخت یا مسواک زدن را تمرین کند.

کاردرمانی از هر دو استراتژی ترمیمی و جبرانی برای بهینه سازی استقلال و به حداقل رساندن عوارض پس از آسیب نخاعی استفاده می کند.

استراتژی های ترمیمی بر بازیابی عملکردهای فیزیکی متاثر از آسیب نخاعی متمرکز است. در حالی که آسیب به نخاع دائمی است، عملکردهای حرکتی و حسی را می توان به دلیل نوروپلاستیسیته نخاعی دوباره یاد گرفت.

با این حال، تنها مسیرهای عصبی بدون آسیب قادر به پلاستیسیته عصبی هستند. بنابراین، کسانی که آسیب های شدیدتر یا کامل نخاع دارند ممکن است بهبود عملکرد محدودی داشته باشند.

در چنین مواردی، یک کاردرمانگر باید خلاق باشد و از استراتژی های جبرانی استفاده کند: روش های جدیدی برای انجام کارهای روزمره. این امر ممکن است شامل تغییر محیط، سازگاری فعالیت یا آموزش بیمار در مورد تکنیک ها و تجهیزات جبرانی باشد.

چرا کاردرمانی خانگی برای بیماران نخاعی اهمیت دارد؟

مطابق بررسی منتشرشده در Archives of Physical Medicine and Rehabilitation، برنامه‌های توانبخشی خانگی می‌توانند باعث حفظ دامنه حرکتی، پیشگیری از خشکی مفاصل، بهبود گردش خون و حتی ارتقای سلامت روانی بیماران ضایعه نخاعی شوند.

“Home-based rehabilitation significantly improves adherence and functional outcomes in spinal cord injury patients.”

درمان خانگی همچنین به بیماران کمک می‌کند تا مهارت‌های موردنیاز برای زندگی روزمره را در محیط واقعی تمرین کنند.

اجزای اصلی کاردرمانی ضایعه نخاعی در منزل

کاردرمانی خانگی برای بیماران نخاعی معمولاً شامل تمرینات و مداخلات زیر است:

• تمرینات دامنه حرکتی (ROM): جلوگیری از سفتی و خشکی مفاصل
• تمرینات کششی و تعادلی: بهبود کنترل تنه و کاهش خطر زخم فشاری
• آموزش فعالیت‌های روزمره (ADL): مانند لباس پوشیدن، انتقال از تخت به ویلچر و مراقبت شخصی
• تحریک حسی-حرکتی: برای حفظ ورودی‌های عصبی در سطوح پایین آسیب

مطالعه‌ای از European Journal of Physical and Rehabilitation Medicine نشان می‌دهد که اجرای صحیح این تمرینات در منزل، در بیماران با آسیب کامل یا ناقص نخاع، باعث حفظ عملکرد و پیشگیری از عوارض ثانویه می‌شود.

ابزارهای مورد استفاده در خانه

کاردرمانی ضایعه نخاعی در منزل با تجهیزات ساده و قابل‌دسترس نیز قابل انجام است:

ابزار	کاربرد
نوار کشی درمانی	تمرین قدرت عضلات باقی‌مانده
بالشتک‌های ضد زخم فشاری	پیشگیری از زخم بستر
ویلچر استاندارد یا برقی	تمرین انتقال و کنترل محیط
سطح شیب‌دار یا میله‌های کمکی	تمرین تعادل و ایمنی در جابه‌جایی‌ها

مزایای علمی درمان در منزل برای ضایعه نخاعی

شاخص درمانی	مزیت کاردرمانی در منزل
استقلال عملکردی	افزایش با تمرین در محیط واقعی زندگی
پایبندی به برنامه درمانی	بالا به دلیل دسترسی آسان و محیط آشنا
پیشگیری از عوارض ثانویه	مؤثر در کنترل زخم فشاری و اسپاسم
کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد	کمک به بیماران با دسترسی محدود به مراکز درمانی

نقش کاردرمانی ضایعه نخاعی در تسهیل مشارکت در فعالیت ها

• کاردرمانگر فعالیت هایی را که برای هر فرد معنی دار و منحصر به فرد هستند شناسایی و کاوش کرده و آن ها را با بیمار تمرین می کند و در صورت نیاز فعالیت ها و محیط ها را اصلاح می کند.
• به افراد می آموزند که فعالیت های روزمره خود مانند تغذیه و لباس پوشیدن را انجام دهند و در صورت لزوم وسایل و تجهیزات لازم را تهیه کنند.
• عملکرد اندام فوقانی را بهینه کرده و از تغییر شکل ها جلوگیری می کنند (به عنوان مثال، ساخت اورتز برای استفاده از صفحه کلید.)
• ارزیابی و توصیه سیستم های صندلی چرخدار و موقعیت یابی برای بهینه سازی عملکرد، تحرک و تعامل در جامعه.
• آموزش استفاده از فناوری کمکی هوشمند (به عنوان مثال، استفاده از تلفن هوشمند برای استفاده افراد با عملکرد محدود دست؛ آموزش استفاده از نرم افزار تشخیص صدا).
• موانع فیزیکی و محیطی در خانه و اجتماع را ارزیابی کرده و تغییرات را توصیه می کنند (به عنوان مثال، تجهیزات ویژه حمام و توالت).
• شناسایی و توسعه فعالیت های اوقات فراغت و تسهیل در انجام آن ها
• بازگشت به مشاغل پر سود و یا تسهیل در کشف مشاغل احتمالی(به عنوان مثال، کار با افراد و کارفرمایان آنها برای ایجاد یک محل کار ایمن و با دسترسی آسان).
• ارزیابی و آموزش رانندگی برای اطمینان از ایمنی راننده و سرنشینان و ایجاد شرایط لازم برای سازگاری با وسایل نقلیه
• آموزش و کمک به سازگاری والدین بیماران ضایعه نخاعی
• ارزیابی مجدد حل مسئله و کمک به بیماران ضایعه نخاعی تا با افزایش سن، روتین های جدید را تشخیص داده و به کار گیرند (به عنوان مثال، برای حفظ عملکرد شانه، به جای ویلچر دستی از ویلچر الکتریکی استفاده شود).
• استراتژی های مدیریت درد و صرفه جویی در انرژی را آموزش می دهند (به عنوان مثال، تمرین الگوهای دستیابی جایگزین، برای کاهش درد).

متخصصان کاردرمانی در سراسر دوران مراقبت از بیماران ضایعه نخاعی خدمات ارائه می دهند.

کاردرمانی چگونه می تواند به بیماران ضایعه نخاعی کمک کند؟

درمان دست

یک کاردرمانگر می تواند آتل و برنامه های ورزشی برای حفظ موقعیت عملکردی، جلوگیری از انقباضات و حفظ زیبایی ارائه دهد.

سازگار ساختن منزل یا ساختمان های جدید

متخصصان کاردرمانی دانش لازم در مورد نیازهای مسکن بیماران ضایعه نخاعی را دارند. کاردرمانگرها با مراجعه کننده کار می کنند تا یاد بگیرند که چگونه می خواهند و چگونه می توانند در محیط خانه خود زندگی کنند و سپس توصیه هایی برای سازگار کردن خانه با خود بیمار را ارائه می دهند. این کار می تواند شامل کارهای مهمی مانند مناسب سازی حمام و آشپزخانه، نصب آسانسورها و بالابرها، عریض کردن در ورودی و ایجاد سطح شیب دار باشد.

تجهیزات

به احتمال زیاد مواردی از تجهیزات تخصصی وجود دارد که برای کمک به بیماران ضایعه نخاعی برای دستیابی به پتانسیل و استفاده حداکثری از روز خود مورد نیاز است. این تجهیزات می تواند صندلی و تخت باشد یا ممکن است سیستم های کنترل محیطی باشد که به بیمار این امکان را بدهد که تلویزیون، رادیو، چراغ ها یا پرده ها را از روی صندلی خود کنترل کند. ویلچرها بخش مهمی از حمایت از بیماران ضایعه نخاعی را ایفا می کنند.

جابجایی و کنترل

اگر حرکت اختیاری کاهش یابد، یک متخصص کاردرمانی باید به نحوه استفاده از تجهیزات یا حرکت بیماران برای تسهیل حرکت بین ویلچر، تخت، توالت، حمام یا صندلی توجه کند. این می تواند با استفاده از بالابرها و تسمه ها و همچنین اطمینان از آموزش همه طرف ها در مورد استفاده ایمن و مناسب از آن ها صورت گیرد.

توانبخشی

اهداف توانبخشی هر فرد منحصر به فرد است. یک متخصص کاردرمانی این اهداف را در آغاز پروسه درمانی شناسایی کرده و برنامه ای برای دستیابی به آنها به مراجعه کننده خود ارائه می دهد.

پشتیبانی شغلی

در زمان مناسب، یک مراجعه کننده ممکن است مایل باشد که به شغل خود بازگردد. یک کاردرمانگر شغل قبلی و مهارت ها و اهداف فعلی را تجزیه و تحلیل کرده و برنامه بازگشت به کار را با مراجعه کننده خود طراحی می کند.

بیماران نباید برای بازگشت به محل کار یا مدرسه عجله داشته باشند. بلکه زمانی که احساس آمادگی جسمی و روحی می کنند، باید بازگردند.

حل مسئله

کاردرمانگران در حل مسئله عالی هستند و برای مدتی مداوم با مراجعین کار می کنند تا به آنها کمک کنند که بر چالش هایی که آسیب نخاعی برای زندگی آنها ایجاد می کند، فائق آیند.

فعالیت های درمانی جبرانی برای بیماران ضایعه نخاعی

استراتژی های جبرانی معمولاً شامل استفاده از ابزارهای تطبیقی برای جبران عملکرد از دست رفته است. در حالی که برای بیماران ضایعه نخاعی مشارکت در کاردرمانی و فیزیوتراپی مهم است، این فعالیت های جبرانی دارای کاربرد مستقیم و در دنیای واقعی هستند و آنها را بسیار مهم می کند. در ادامه، ما به راهکارهای جبرانی مؤثری که بیماران آسیب نخاعی می توانند از طریق کاردرمانی یاد بگیرن اشاره می کنیم:

غذا خوردن با ظروف تطبیقی و محافظ بشقاب

انواع زیادی از ظروف تطبیقی برای بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی با اختلالات حرکتی اندام فوقانی وجود دارد. به عنوان مثال، برای کسانی که نمی توانند چنگ بزنند برخی از ظروف تطبیقی مانند قاشق و چنگال وجود دارند که دور ساعد پیچیده می شوند و برخی دیگر می توانند یک دسته خمیده برای کسانی که نمی توانند مچ خود را بچرخانند یا خم کنند، داشته باشند.

به طور مشابه، افرادی که کنترل مچ دستشان محدود است ممکن است از محافظ بشقاب استفاده کنند، که مانعی در اطراف بشقاب برای جلوگیری از ریختن ایجاد می کند.

نظافت با دستبندهای چند کاره

یک متخصص کاردرمانی ممکن است استفاده از یک دستبند چندکاره را برای بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی که با چنگ زدن مشکل دارند، توصیه کند.

مواردی مانند برس مو و مسواک را می توان به دستبند چندکاره وصل کرد و سپس روی دست کشید تا از افتادن شان جلوگیری شود.

لباس پوشیدن روی تخت

افراد مبتلا به آسیب نخاعی اغلب راحت لباس پوشیدن روی تخت را نسبت به روی ویلچر راحت تر می بینند.

به دلیل مساحت زیاد تشک، افراد می توانند بدون نگرانی در مورد از دست دادن تعادل یا افتادن روی زمین تحرک داشته باشند. هنگامی که لباس های آنها پوشیده می شود، آنها همیشه می توانند برای راحتی بیشتر پس از نشستن دوباره لباس شان را مرتب کنند.

استفاده از چنگک ها(انبرها) برای گرفتن اجسام دور از دسترس

افرادی که ثبات تنه ضعیفی دارند ممکن است برای نشستن راست و حفظ تعادل مشکل داشته باشند، مخصوصاً زمانی که می خواهند به وسیله ای دور از دسترس دست می یابند. برای به حداقل رساندن خطر زمین خوردن، یک متخصص کاردرمانی ممکن است استفاده از یک انبر مخصوص را توصیه کند. این ابزار همچنین می تواند به برخی از افراد کمک کنند که هنگام لباس پوشیدن، پاهایشان را از درون لنگه های شلوار خود عبور دهند.

نصب میله ها و ریل ها برای انتقال ایمن

هنگام انجام نقل و انتقالات، ضروری است که یک سطح پایدار را نگه دارید. نصب میله ها و ریل ها در مناطقی که معمولاً نقل و انتقالات انجام می شود مانند تخت، توالت و وان می تواند از افتادن جلوگیری کند.

اگرچه میله های چسبی به راحتی در دسترس هستند، اما باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند زیرا مکش آن ها ممکن است همیشه نگه نداشته شود، به ویژه در منطقه ای با تغییر دما و رطوبت مانند دوش.

نصب ابزار سازگاری ماشین برای رانندگی

سازگاری خودرو مانند کنترل دستی و صندلی های قابل تنظیم می تواند به بیماران ضایعه نخاعی این امکان را بدهد که با خیال راحت از خودرو استفاده کنند.

افراد باید ارزیابی های کتبی و بالینی را پشت سر بگذارند تا اطمینان حاصل شود که می توانند بدون خطر برای خود و یا اطرافیان خود رانندگی کنند.

سوالات متداول