فیزیوتراپی برای سکته مغزی

فیزیوتراپی برای سکته مغزی، افراد را قادر می سازد تا توانایی های از دست رفته را دوباره بیاموزند، استقلال خود را بازیابند و خطر سکته های بعدی را کاهش دهند. فیزیوتراپی برای سکته مغزی سبب بهبود عملکرد و تحرک پس از سکته خواهد شد. توانبخشی باید تا زمانی ادامه یابد که فرد نتایج خوبی از درمان را نشان دهد و به اهداف توافق شده خود دست یابد. دسترسی به خدمات توان بخشی جامعه باید انعطاف پذیر باشد تا نیازهای طولانی مدت را پشتیبانی کند.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی یک نوع بیماری است که به دلیل ضعیف شدن جریان خون و مرگ سلول مغزی اتفاق می‌افتد. سکته مغزی پنجمین علت مرگ و میر در جهان شناخته شده است و زمانی اتفاق می‌افتد که رگ خونی که اکسیژن و مواد مغذی را به مغز می‌رساند توسط لخته ای مسدود و یا پاره شود. زمانی که این اتفاق می‌افتد مغز نمی‌تواند خون و اکسیژن مورد نیاز خود را به دست آورد و سلول مغزی می‌میرد.

سکته مغزی می‌تواند شدید و یا خفیف باشد، و بهبودی و درمان آن نیز می‌تواند از بهبودی کامل تا مرگ در فرد باشد. در این مقاله با ما همراه باشید تا با روش های درمانی سکته مغزی از جمله فیزیوتراپی برای سکته مغزی، علائم و انواع آن آشنا شوید.

انواع سکته مغزی

نوع سکته مغزی شما می‌تواند بر روی درمان و بهبودی شما اثر بگذارد. سکته مغزی سه نوع دارد، سکته مغزی ایسکمیک (انسدادی)، سکته مغزی هموراژیک (خونریزی) و حمله گذرا (خفیف). تحقیقات نشان داده که حدود ۸۷ درصد از سکته ها از نوع ایسکمیک هستند.

• سکته مغزی ایسکمیک: این نوع سکته دقیقا زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون از شریانی که خون، اکسیژن و مواد مغذی را به مغز می‌رساند مسدود شود. علت مسدود شدن، تجمع چربی در دیواره عروق و بسته و تنگ شدن آن به این دلیل می‌باشد. علائم این نوع سکته به محل دقیق سکته بستگی دارد. از علائم آن می‌توان به احساس سرگیجه، بی حال بودن، از دست دادن تعادل، تغییر و از دست دادن تکلم و گیج شدن اشاره کرد.
• سکته  هموراژیک: سکته هموراژیک به دلیل پارگی رگ ضعیفی در مغز و خونریزی و فشار آن به مغز ایجاد می‌شود. حدود ۱۳ درصد از سکته ها از نوع هموراژیک می‌باشد. این سکته که داخل مغز اتفاق می‌افتد، خونریزی داخلی مغزی نامیده می‌شود. پارگی رگ به دو دلیل اتفاق می‌افتد، زمانی که فشار خون به طور خطرناکی بالا رفته و یا به دلیل ضعیف بودن دیواره رگ که معمولا این یک مشکل مادرزادی است. علائم این سکته متفاوت است اما علائم مشابهی وجود دارد که می‌توان به از دست دادن هوشیاری، حالت تهوع، استفراغ، سردرد ناگهانی و شدید، تشنج، گیجی و از دست دادن تعادل اشاره کرد.
• سکته خفیف: این نوع سکته مغزی که فقط چند دقیقه طول می‌کشد. زمانی اتفاقی می افتد که خون رسانی به بخشی از مغز برای مدت کوتاهی مسدود شود و ادامه پیدا نکند. به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد اما علائم هشدار دهنده برای سکته های بعدی است. بیشتر علائم این نوع سکته در کمتر از یک ساعت از بین می‌رود، اگرچه ممکن است تا ۲۴ ساعت هم ادامه داشته باشد.از علائم سکته خفیف می‌توان به بی حسی و ضعف به ویژه در یک طرف بدن، گیجی یا مشکل در گفتار، مشکل بینایی، از دست دادن تعادل و سرگیجه اشاره کرد.

پیشنهاد می شود برای آشنایی کامل با انواع سکته مغزی مقاله مورد نظر را مطالعه نمایید.

علائم سکته مغزی

هنگامی که سکته مغزی می‌کنید، هر لحظه از آن مهم و حیاتی‌ست. با دانستن علائم و نشانه های سکته مغزی می توانید سریعا بعد از این اتفاق اقدام کنید و زندگی خود و یا شخص دیگری را نجات دهید.

• بی حسی ناگهانی: بی حسی در اندامی مثل بازو یا پا نمایان می‌شود. به ویژه این احساس بی حسی در یک طرف بدن هم ایجاد می‌شود که از علائم شایع سکته مغزی می‌باشد.
• گیجی ناگهانی: گیج شدن به طور ناگهانی نیز از علائم  شایع سکته مغزی است، گیجی می‌تواند روی گفتار و یا درک گفتار دیگران توسط فردی که سکته مغزی کرده است اثر بگذارد. در نتیجه، مشکل گفتار هم می‌تواند از علائم سکته مغزی باشد.
• مشکل ناگهانی در بینایی: مشکل در بینایی فرد مثل سیاهی رفتن چشم می‌تواند در یک یا هر دو چشم به وجود بیاید. زمانی که این اتفاق ناگهانی و بدون دلیلی اتفاق افتاد از علائم سکته مغزی است و فرد باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
• مشکل در راه رفتن: این اتفاق می‌تواند شامل سرگیجه ناگهانی هنگام راه رفتن و یا از دست دادن تعادل و هماهنگی باشد که امکان تلو تلو خوردن و افتادن فرد بر روی زمین وجود دارد.  هنگامی که به طور ناگهانی دچار سرگیجه شدید آرام بنشینید و با پزشک‌تان تماس بگیرید.
• سردرد ناگهانی: همه ما سردرد را با دلالیل مختلف تجربه می‌کنیم، پس هرنوع سردردی نشان از سکته مغزی نیست. سردرد ناگهانی و شدید به طوری که فرد احساس درد زیادی را در سر خود احساس کند، نشان از سکته مغزی است.

علائم سکته مغزی در زنان

خطر سکته مغزی در خانم ها بیشتر از آقایان است، و بیشتر از مردان به علت سکته مغزی جان خود را از دست می دهند. بنابراین مهم است که بتوانید آن را به موقع شناسایی کنید.

علائمی که بیشتر در زنان رخ می‌دهد شامل موارد زیر می شود:

• حالت تهوع و استفراغ در فرد
• تنگی نفس و یا مشکل تنفسی
• غش کردن و از دست دادن هوشیاری
• تشنج
• گیجی و گمراهی
• تغییر رفتار ناگهانی در فرد

علائم سکته مغزی در آقایان

با توجه به تحقیقات، مردان در سنین جوانی بیشتر سکته می‌کنند، اما احتمال مرگ ناشی از آن کمتر است. اگر چه که برخی علائم سکته بین زنان و مردان متفاوت است، اما مهم ترین چیز تشخیص به موقع و درست آن است. علائم سکته در مردان شامل موارد زیر می شود:

• افتادن یک طرف صورت و لبخند کج زدن
• اختلال گفتاری، به سختی حرف زدن و یا مشکل در درک کردن حرف های دیگران
• ضعف در بازوها یا ضعف عضلانی در یک طرف بدن

فیزیوتراپی برای سکته مغزی

سکته مغزی ممکن است در شما مشکل حرکتی ایجاد کند و یا یک طرف از بدن دچار ضعف یا فلج شود یا در حرکات و انجام کارهای روزمره مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است بعد از سکته مغزی  علائم و مشکلات دیگری مانند اسپاسم عضلات، مشکلات تعادل و درد مفاصل داشته باشید.

در این مقاله برخی از راه هایی که فیزیوتراپی می تواند در آن به شما کمک کند تا بهبود یابید را مطرح می‌کنیم و پاسخ این سوالات که چه زمانی می توانید فیزیوتراپی را شروع کنید، چه مواردی ممکن است درمان شما را تسریع بخشد و همچنین برخی از کارهایی که می توانید برای کمک به بهبودی خود و عزیزتان انجام دهید را بررسی می‌کنیم.

فیزیوتراپی چگونه می‌تواند کمک کند؟

پس از سکته مغزی، مغز ما نمی تواند سلول های جدید رشد دهد تا سلول آسیب دیده را جایگزین کند. اما مغز توانایی سازماندهی مجدد سلول های آسیب دیده خود و جبران آسیب دیدگی بدن را دارد. این روند از طریق توانبخشی که بعد از سکته مغزی دریافت می‌کنید انجام می شود و فیزیوتراپیست راهنمایی های تخصصی در مورد نحوه یادگیری حرکت و بازیابی عملکرد بدن را به فرد ارائه می دهد. فیزیوتراپیست ها معمولاً با متخصصان دیگر همکاری می کنند تا در مورد طیف وسیعی از مشکلات سکته مغزی به شما کمک کنند. ممکن است متخصصین کاردرمانی، گفتاردرمانی، پزشکان، پرستاران و مددکاران اجتماعی هم در طول روند درمان به شما کمک کنند.

ارزیابی و مراقبت زودهنگام پس از سکته مغزی و پس از بستری شدن در بیمارستان، باید در اسرع وقت توسط یک متخصص فیزیوتراپی انجام شود. در این ارزیابی باید هر گونه مشکل سلامتی که قبل از سکته مغزی داشته اید را در نظر بگیرید. فیزیوتراپیست باید مطمئن شود که در ابتدای کار هرگونه مشکل حرکتی را شناسایی کرده است، مراقبت خوب در روزهای اولیه برای جلوگیری از سفتی مفصل یا گرفتگی عضلات مهم است.

یک درمانگر در مورد چگونگی راحتی و حرکت در صورت محدود بودن تحرک، شما را راهنمایی خواهد کرد. به عنوان مثال نحوه غلت زدن یا داخل و خارج شدن از رختخواب. همچنین می توانند در مورد زمان و چگونگی برخاستن از خواب و اینکه چه وسایلی (مانند چوب یا آتل) می توانند به شما کمک کنند، راهنمایی‌تان کنند.

اگر فلج یک طرفه شده اید، قرارگیری صحیح برای جلوگیری از اسپاسم یا آسیب مهم است. اگر قادر به حرکت نیستید، به یک تشک مخصوص احتیاج دارید و ممکن است پرستاران برای جلوگیری از ایجاد زخم به شما کمک کنند تا در فاصله های منظم (معمولاً هر دو ساعت) وضعیت خود را تغییر دهید. برای آگاهی بیشتر می توانید به مقاله وضعیت دهی بیمار سکته مغزی مراجعه نمایید. اگر قادر به حرکت نیستید، ممکن است به شما فیزیوتراپی قفسه سینه داده شود تا ریه های شما تمیز شود. در صورت امکان، نشستن روی صندلی به شما کمک خواهد کرد ، این کار باعث جلوگیری از لخته شدن خون در پاها، بهبود تنفس و بهبودی می شود. 

مهم این است که هر چه زودتر از رختخواب خارج شوید، حتی اگر این فقط برای نشستن روی صندلی باشد. حرکت به تعادل شما کمک می کند، به تنفس و مراقبت از پوست کمک می کند و از لخته شدن خون در پاها جلوگیری می کند. اگر نمی توانید بایستید، فیزیوتراپیست و پرستاران از یک بالابر برای کمک به شما در بالا رفتن از پاها استفاده می کنند. به شما این امکان را می دهد تا وزن خود را تحمل کنید و عضلات تنه، باسن و پاها را به کار افتادن تشویق کنید.

فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی با آموزش و معرفی صحیح به بیمار در استفاده از وسایل (ارتز، پروتز، صندلی چرخ دار، واکر)، تقویت و کمک به حفظ تعادل فرد، کمک به بازیابی عملکرد های از دست رفته، با استفاده از الکتروتراپی و انجام تمرین درمانی برای تقویت، کشش و افزایش عملکرد عضلات، کمک می‌کند تا فرد را به حداکثر استقلال مورد نیاز برساند.

به طوری کلی توانبخشی به بیمار سکته مغزی کمک می‌کند تا به اهداف زیر برسد:

• بدست آوردن توانایی راه رفتن
• بدست آوردن دامنه حرکتی
• توانایی انتقال (از تخت به صندلی و برعکس)
• حرکت در تخت
• توانایی استفاده از وسایل ورزشی
• به دست آوردن تعادل

فیزیوتراپی پس از ترک بیمارستان

 معمولاً پس از سکته خفیف یا متوسط فرد توانایی بهبودی زیادی دارد. این به معنای ادامه بهبودی و توانبخشی شما در خانه است که توسط تیمی از متخصصان فیزیوتراپی پشتیبانی می شود. شما باید همان میزان درمان را که در بیمارستان انجام می دهید داشته باشید. این درمان معمولاً تا شش هفته طول می کشد. اگر پس از ترک بیمارستان به پشتیبانی زیادی نیاز دارید، می توانید به یک تیم تخصصی توانبخشی مراجعه کنید کنید تا از درمان خود اطمینان داشته باشید.

برای دریافت بهترین خدمات فیزیوتراپی در منزل، توسط کادر مجرب و دارای تأییدیه از سازمان نظام پزشکی، تنها کافی است بر روی لینک کلیک کرده و درخواست تماس خود را ثبت نمایید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما ارتباط برقرار کرده و مشاوره های لازم را ارائه دهند.

تشخیص سکته مغزی توسط خودتان!

عملکرد سریع در این شرایط بیشترین کمک را به فرد بیمار می‌کند. اگر در فردی علائم سکته مغزی را مشاهده کردید و احساس کردید که او سکته کرده است تست ساده زیر را انجام دهید:

از شخص بخواهید لبخند بزند. اگر هنگام لبخند زدن یک طرف صورت افتاده بود، سکته مغزی اتفاق افتاده است.

از شخص بخواهید هردو بازوی خود را باز کند. اگر هردو بازو به یک اندازه باز نشد و یا یکی از آنها به طرف پایین کشیده شد سکته مغزی اتفاق افتاده است.

از شخص بخواهید یک کلمه و یا جمله را تکرار کند. مثلا از اون بخواید بگوید ” سلام. حالتان چطور است؟” اگر گفتار وی ناهماهنگ و آشفته بود، سکته مغزی اتفاق افتاده است.

اگر هرکدام از علائم بالا را مشاهده کردید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

همچنین به بروز اولین علائم توجه کنید، این اطلاعات می‌تواند به ارائه دهندگان خدمات پزشکی کمک کند تا بهترین روش درمانی را برای فرد تعیین کنند.

راه های جلوگیری از سکته مغزی

همه ما می توانیم با داشتن یک سبک زندگی سالم، گام هایی را برای جلوگیری از سکته مغزی برداریم. در اینجا به چند مورد از کارهایی که می‌توان برای جلوگیری از سکته مغزی انجام داد اشاره می‌کنیم.

ترک کردن سیگار. اگر سیگار می کشید همین حالا استفاده آن را متوقف کنید.

الکل مصرف نکنید. اگر زیاد الکل می نوشید، سعی کنید میزان مصرف خود را کاهش دهید. مصرف الکل می تواند فشار خون شما را افزایش دهد و در نتیجه باعث سکته مغزی شود. مصرف آن را متوقف کنید تا از سکته به دور بمانید.

وزن خود را کنترل کنید. وزن خود را در سطح سالم و تا حدی که می‌توانید پایین نگه دارید. چاقی یا اضافه وزن در شما خطر سکته مغزی را افزایش می دهد. برای کمک به مدیریت کردن وزن خود:

• رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات داشته باشید.
• از غذاهای کم کلسترول، چربی های ترانس و چربی های اشباع شده استفاده کنید.
• از نظر جسمی فعال باشید. به طور روزانه ورزش کنید. این به شما در حفظ وزن سالم و کاهش فشار خون و میزان کلسترول کمک می کند.

هر چند وقت یکبار بدن خود را چکاپ کنید. سلامتی خود را حفظ کنید. این به معنای معاینه منظم و برقراری ارتباط موثر با پزشک است. برای مدیریت سلامت خود می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:

• کلسترول و فشار خون خود را همیشه بررسی کنید.
• مصرف همه داروهای خود را با پزشک خود در میان بگذارید.
• مشکلات قلب‌تان را بررسی و پیگیری و کنترل کنید..
• اگر مبتلا به دیابت هستید، برای کنترل آن حتما پیگیری کنید.