زندگی با بیماری پارکینسون مجموعه‌ای از چالش‌های طاقت‌فرساست، به ویژه زمانی که نوبت به انجام کارهای روزمره می‌رسد. خوشبختانه، کاردرمانی پارکینسون ثابت کرده است که روزنه امید برای کسانی وجود دارد که در حال مبارزه با این بیماری هستند.
این اختلال عصبی بر حرکت بیماران تأثیر گذاشته و باعث ایجاد لرزش، کندی و مشکلات در حرکت و تعادل آنها می‌شود. مداخلات کاردرمانی بر تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف، عملکرد شناختی و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره زندگی تمرکز دارد. همچنین تمرینات کاردرمانی راهی مناسب برای حمایت از بیماران پارکینسونی در حفظ استقلال و بهبود کیفیت زندگی آنها محسوب می‌شود. بنابراین تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا مروری کنیم بر اهمیت کاردرمانی در بهبود بیماران پارکینسون. همچنین در ادامه برخی تکنیک‌های موثر کاردرمانی برای بیماران پارکینسون را معرفی خواهیم کرد.
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که در درجه اول سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری باعث بروز مشکلاتی در نحوه حرکت کردن فرد می‌شود. ممکن است بیمار دچار لرزش اندامها، کندی در حرکت دادن آنها یا سفتی عضلات و استخوانها شود.
این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های عصبی مغز که مسئول تولید دوپامین هستند، به تدریج از بین می‌روند یا می‌میرند. دوپامین یک پیامرسان شیمیایی است که برای روان حرکت کردن ضروری است. کاهش آن می‌تواند منجر به بروز پارکینسون شود. علائم بیماری پارکینسون عبارت‌اند از:
سال‌هاست که کاردرمانی پارکینسون نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد. همانطور که می‌دانید پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که بر حرکت و تعادل بیمار تأثیر می‌گذارد. بیماران پارکینسون اغلب با چالش‌هایی در زمینه مهارت‌های حرکتی، انجام امور روزمره زندگی و عملکردهای شناختی مواجه هستند، در بسیاری از موارد، بیماران با دشواری‌هایی در انجام فعالیت‌های ساده‌ی روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن یا حتی نوشتن مواجه می‌شوند.
به‌طور کلی، کاردرمانی با رویکردی جامع و فردمحور، به بهبود توانایی بیماران مبتلا به پارکینسون در انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند. این مداخلات تخصصی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با تقویت عملکرد جسمی، ذهنی و اجتماعی فرد، استقلال او را افزایش داده و کیفیت زندگی‌اش را ارتقاء دهند. اما کاردرمانی دقیقاً چه مزایایی برای بیماران پارکینسون به همراه دارد؟
مزایای کاردرمانی برای بیماران پارکینسون بسیار متنوع و گسترده است. کاردرمانگران به بیماران کمک می‌کنند تا استقلال خود را حفظ کرده و مهارت‌های حرکتی و شناختی خود را بهبود ببخشند. اما مزایای کلیدی این درمان عبارتند از:
کاردرمانی پارکینسون بر چندین حوزه حیاتی تمرکز دارد که نقش مهمی در حفظ استقلال، ایمنی و کیفیت زندگی بیماران ایفا می‌کنند. این حوزه‌ها عبارت‌اند از:
مطالعه مقاله کاردرمانی ضربه مغزی در منزل از دست ندهید.
یکی از سوالات رایج در مسیر درمان بیماران مبتلا به پارکینسون، تفاوت بین کاردرمانی و فیزیوتراپی است. این دو رویکرد درمانی گرچه مکمل یکدیگرند، اما هر کدام اهداف و تمرکز متفاوتی دارند.
فیزیوتراپی بیشتر بر عضلات بزرگ و حرکات پایه‌ای مانند ایستادن، راه رفتن، حفظ تعادل و افزایش دامنه حرکتی تمرکز دارد. در واقع، فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند تحرک کلی بدن خود را حفظ کرده و از تحلیل رفتن عضلات پیشگیری کند.
در مقابل، کاردرمانی بر فعالیت‌های عملی زندگی روزمره تمرکز دارد؛ همان مهارت‌هایی که با پیشرفت بیماری به‌تدریج تحت تأثیر قرار می‌گیرند. کارهایی مانند بستن دکمه‌های لباس، نوشتن، استفاده از قاشق و چنگال، چرخاندن کلید در قفل یا حتی نگه داشتن لیوان آب بدون لرزش – همه در حیطه کاردرمانی قرار می‌گیرند.
طبق مطالعه‌ای که در پایگاه PubMed منتشر شده، کاردرمانی می‌تواند عملکرد دست را در بیماران پارکینسون تا ۲۸٪ بهبود دهد.
| سوال | توضیح |
|---|---|
| آیا کاردرمانی مفید است؟ | بله، به‌ویژه در مراحل اولیه پارکینسون |
| کاردرمانی بیماران پارکینسون چه چیزی را بهبود می‌دهد؟ | مهارت‌های حرکتی ظریف، عملکرد روزمره، استقلال شخصی |
| آیا کاردرمانی جایگزین درمان‌های دارویی است؟ | نه، مکمل آن‌هاست |
| بهترین زمان شروع کاردرمانی | هرچه زودتر بعد از تشخیص پزشک |
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، کاردرمانی در بیماران پارکینسون از طرق مختلف علائم و آسیب‌های ناشی از این بیماری را بهبود می‌بخشد. در ادامه با تکنیک‌های کاردرمانی برای بیماران دارای پارکینسون بیشتر آشنا می‌شویم.
مهارت‌های حرکتی ظریف اغلب در بیماران دارای پارکینسون مختل می‌شود. با تضعیف این مهارت‌ها کارهای به ظاهر ساده نیز برای این عزیزان خسته کننده و چالش برانگیز می‌شود. بدین ترتیب کاردرمانگر در جلسات کاردرمانی پارکینسون تکنیک‌های مختلفی را با هدف بهبود این مهارت‌ها ارائه می‌دهد. بدین ترتیب بیماران را قادر می‌سازد تا فعالیت‌های روزانه را با سهولت و راحت‌تر انجام دهند. بخش اساسی تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف شامل تمرینات و فعالیت‌های خاص برای افزایش قدرت،هماهنگی و مهارت دست‌ها است. کاردرمانگران برای این منظور از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند؛ مانند:
فشار دادن یک توپ استرس یا هر ابزار مناسب دیگری برای افزایش قدرت دست و انگشتان.
این تکنیک شامل برداشتن اشیاء کوچک، مانند مهره یا دکمه برای بهبود هماهنگی و دقت چشم و دست است.
استفاده از خودکارهای مناسب‌سازی شده و تمرین نوشتن یکی دیگر از تکنیک‌های کاردرمانی پارکینسون است. این تکنیک برای مقابله با تغییرات در دست نوشته مانند میکروگرافیا (دست‌خط خیلی کوچک و فشرده) بسیار نتیجه بخش است. لازم به ذکر است که اختلال در نوشتن و دست نوشته‌های بیماران یکی از آسیب‌های رایج بعد از پارکینسون است.
انجام کارهایی که نیاز به حرکات دست با دقت بالا دارند، یکی دیگر از تکنیک‌های کاردرمانی پارکینسون محسوب می‌شود. از جمله این تمرینات می‌توان به نواختن آلات موسیقی یا مونتاژ قطعات کوچک مانند لگو و غیره اشاره کرد.
بیماران عزیز می‌توانند برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف خود به کلینیک‌های توانبخشی مراجعه و یا این خدمات را در منزل خود دریافت کنند. مجموعه توانبخشی توان هاب با افتخار جرو معدود مراکز توانبخشی در ایران است که این خدمات را در منزل بیماران و توانخواهان عزیز ارائه می‌دهد. بدین ترتیب بیماران پارکینسونی که اغلب رفت و آمد به این مراکز برایشان سخت و طاقت‌فرساست، می‌توانند کلیه خدمات کاردرمانی پارکینسون را در منزل خود دریافت کنند.
پیشنهاد می شود مطالعه مقاله کاردرمانی برای بیماران ام اس در منزل از دست ندهید.
کاردرمانگران اغلب استفاده از تجهیزات کمکی و تطبیقی را برای کمک به بیماران پارکینسونی توصیه می‌کنند. تجهیزات تطبیقی شامل ابزارهایی است که برای اصلاح محیط یا یک فعالیت طراحی شده‌اند. استفاده از این تجهیزات برای سهولت انجام برخی فعالیت‌های روزمره و همچنین غلبه بر مشکلات مربوط به مهارت حرکتی ظریف توصیه می‌شود. برخی از این تجهیزات تطبیقی عبارتند از:
ظروف تطبیقی (Adaptive Utensils) ظروفی با دسته‌های بزرگتر و ارگونومیک است. این ظروف برای تسهیل غذا خوردن افرادی که لرزش دست دارند و یا قدرت دست آنها کاهش یافته، طراحی شده‌اند.
این ابزارها به بستن دکمه‌های لباس و کشیدن زیپ کمک می‌کنند و ناراحتی مربوط به لباس پوشیدن را کاهش می‌دهند.
مسواک و تیغ برقی جزو دستگاه‌هایی هستند که به دقت و مهارت کمتری نیاز دارند و نظافت شخصی بیماران پارکینسونی را تسهیل می‌کنند.
خودکارهای مخصوصی برای کمک به بیماران پارکینسونی یا سایر توانخواهان وجود دارد که کنترل روی دست خط را افزایش می‌دهند. این ابزار برای آن دسته از بیمارانی است که در اثر پارکینسون دچار میکروگرافیا یا هرگونه تغییر دیگر در دست خط خود شده‌اند.
به طور کلی بیماران پارکینسونی با وارد کردن تجهیزات تطبیقی در امور روزانه خود می‌توانند سطح بالاتری از استقلال را تجربه کنند. با راهنمایی یک کاردرمانگر حرفه‌ای، بیماران پارکینسونی یاد می‌گیرند که از این ابزارها به طور مؤثر استفاده کرده و مهارت حرکتی و شناختی خود را بالا ببرند.
پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی بزرگسالان را در وب سایت توان هاب مطالعه بفرمایید.
ضعف عملکرد شناختی اغلب جنبه نگران کننده بیماری پارکینسون است و می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد. کاردرمانگرها در جلسات کاردرمانی پارکینسون بر تکنیک‌هایی تمرکز دارند که هدفشان کاهش این آسیب‌های شناختی است. این تکنیک‌ها حول محور تقویت حافظه و حل مسئله می‌چرخد. بنابراین این تکنیک‌ها می‌توانند توانایی بیمار برای تفکر، استدلال و به خاطر سپردن را تقویت کنند. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:
یکی از زمینه‌های اصلی که کاردرمانگران در درمان پارکینسون روی آن تمرکز می‌کنند، تقویت حافظه است. از آنجایی که اختلال حافظه می‌تواند امور معمول زندگی بیمار را نیز تحت تاثیر قرار دهد، کمک به مدیریت این چالش ضروری است. تکنیک‌هایی مانند استفاده از یادیارها مانند کلمات اختصاری یا تصاویر بصری، به بیماران کمک می‌کنند مراحل یک فعالیت یا تاریخ‌های مهم را به خاطر بسپارند. یکی دیگر از استراتژی‌های موثر کاردرمانی پارکینسون، یادآوری با فاصله است. یادآوری با فاصله یک تکنیک تقویت حافظه است که شامل یادآوری اطلاعات در بازه‌های زمانی متفاوت می‌شود. علاوه بر این، کاردرمانگرها گاهی از ابزارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند که به طور خاص برای تحریک حافظه طراحی شده‌اند.
تکنیک‌های تقویت مهارت حل مسئله برای بیماران پارکینسونی فوق العاده مفید است. فعالیت‌های کاردرمانی پارکینسون با هدف تقویت مهارت حل مسئله، برای بهبود توانایی تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها و تصمیم گیری مناسب طراحی شده‌اند. با انجام کارهایی که نیاز به برنامه ریزی، توالی و اجرای مراحل مختلف برای رسیدن به یک هدف دارند، بیماران می‌توانند بر روی مهارت‌های اجرایی خود کار کنند. فعالیت‌های رایج تقویت مهارت حل مسئله که توسط کاردرمانگرها معرفی می‌شود شامل حل پازل، برنامه ریزی امور در طول روز یا هفته و بازی‌هایی است که نیاز به تفکر استراتژیک دارند.
پیشنهاد می شود مطالعه مقاله کاردرمانی کودک در منزل از دست ندهید.
برای افرادی که با بیماری پارکینسون زندگی می‌کنند، حتی فعالیت‌های ساده و نرمال نیز می‌تواند چالش برانگیز باشد. کاردرمانی پارکینسون نقش مهمی در کمک به بیماران برای حفظ استقلال برای انجام وظایف روزانه دارد. درمانگران با اجرای استراتژی‌های مبتنی بر صرفه‌جویی در انرژی و ایجاد تغییرات خلاقانه در خانه، انجام فعالیت‌های روزمره زندگی برای بیماران را تسهیل می‌کنند. این فعالیت‌ها توانایی بیمار را برای مدیریت امور روزمره خود با خستگی کمتر و اعتماد به نفس بیشتر به میزان زیادی افزایش می‌دهند.
خستگی مداوم یکی از شایع‌ترین و سخت‌ترین علائم بیماری پارکینسون است. به همین دلیل کاردرمانگرها به بیماران پارکینسونی تکنیک‌های حفظ انرژی را برای مدیریت خستگی آموزش می‌دهند. این استراتژی شامل آموزش برقراری تعادل بین استراحت و فعالیت و اولویت بندی وظایف می‌شود. این استراتژی‌ها اغلب شامل موارد زیر است:
این رویکرد با اجتناب از تکمیل یک کار به صورت مداوم و یکباره، به جلوگیری از خستگی بیمار کمک می‌کند.
ابزارهایی مانند وسایل کمکی به بیماران کمک می‌کنند تا وظایف خود را بدون صرف انرژی غیر ضروری انجام دهند.
مکث‌های عمدی حین انجام فعالیت روزمره به مدیریت سطوح انرژی در طول روز کمک کرده و باعث افزایش بهره وری کلی بیمار می‌شود.
اجرای این استراتژی‌ها به بیماران کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه را به نحو احسن انجام دهند و انرژی خود را برای فعالیت‌های لذت‌بخش یا ضروری در طول روز حفظ کنند. کاردرمانگرها با حضور در منزل بیماران می‌توانند این استراتژی‌ها را با بیمار کار کرده و آنها را تمرین دهند. شما توانخواه عزیز نیز می‌توانید کلیه خدمات کاردرمانی پارکینسون را در منزل خود دریافت کنید. کافیست با مجموعه توانبخشی توان هاب تماس گرفته و بعد از مشاوره اولیه رایگان این خدمات را در منزل خود دریافت کنید.
کاردرمانگرها اغلب تغییراتی را در خانه اعمال می‌کنند تا محیط خانه ایمن‌تر و وسایل مورد نیاز در دسترس باشد. هدف از این اصلاحات جلوگیری ازآسیب‌های حرکتی و خطر سقوط بیمار است. این اصلاحات اغلب شامل موارد زیر می‌شود:
نصب میله دستگیره و نرده‌ها ایمن به ویژه در حمام و راه پله‌ها برای جلوگیری از سقوط بیمار ضروری است.
خانه باید عاری از به هم ریختگی و هرگونه مانع احتمالی باشد که می‌تواند منجر به سقوط بیمار شود. ایمن سازی کف اغلب شامل ایمن کردن فرش یا چیدمان مجدد مبلمان است.
افزایش ارتفاع صندلی‌ها و تخت‌ها می‌تواند نشستن و ایستادن بیماران را بدون نیاز به کمک از دیگران آسان‌تر کند.
ایجاد روشنایی کافی برای جلوگیری از سقوط و کمک به بیمار در رفت و آمد در خانه در طول روز و شب ضروری است.
برای دریافت خدمات کاردرمانی در منزل می توانید با کاردرمانگران متخصص و ماهر توان هاب از طریق سایت ارتباط برقرار نمایید.
| تکنیک | تأثیر اصلی | گروه هدف مناسب | منبع علمی |
|---|---|---|---|
| تمرین حرکات ظریف | بهبود دقت دست | کودکان با مشکلات حرکتی، سالمندان | PubMed |
| سرنخ دیداری/لمسی | هدایت بهتر حرکت | افراد با مشکل هماهنگی یا حسی | Cleveland Clinic |
| تمرین هدف‌محور | اثر سریع‌تر بر عملکرد روزانه | بزرگسالان پس از سکته یا آسیب مغزی | NIA |
| تمرین‌های دوگانه | افزایش تمرکز + تعادل | سالمندان، بیماران پارکینسون | Frontiers |
| ابزار کمک‌حرکتی | تسهیل در عملکرد | افراد با محدودیت‌های اندام یا درد | تجربه بالینی |
| استراتژی انرژی | کاهش خستگی | بیماران ام‌اس، سالمندان | توصیه درمانگرها |
نه دقیقاً. همه‌ی بیماران واکنش یکسانی به کاردرمانی نشون نمی‌دهند. کاردرمانی در بیماریی های پیشرفته بیشتر نقش تثبیت‌کننده داره؛ یعنی کمک می‌کنه افت عملکرد کندتر بشه و کیفیت زندگی تا حد امکان حفظ شود.
طبق گفته‌ی Parkinson’s Foundation، زمان شروع کاردرمانی نقش مهمی در اثربخشی اون داره؛ هرچه زودتر شروع شود، نتیجه بهتر و ماندگارتر خواهد بود.
کاردرمانی پارکینسون با تمرکز بر استقلال در انجام امور روزمره، نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ایفا می‌کند. دریافت کمک از متخصصان و کاردرمانگرها و انجام تمرینات و تکنیک‌های کاردرمانی برای پارکینسون، می‌تواند منجر به پیشرفت‌های قابل توجهی در روند درمان و بهبود بیماران شود. آیا شما هم به دنبال راهبردهای موثر برای تقویت مهارت‌های حرکتی، شناختی و فعالیت‌های روزانه بیماران پارکینسونی در زمینه کاردرمانی هستید؟ جای درست آمده‌اید! ما در این مطلب در مورد صفر تا صد کاردرمانی بعد از بروز بیماری پارکینسون صحبت کردیم. به یاد داشته باشید، علاقه و حمایت شما از ارتقاء آگاهی از بیماری پارکینسون بسیار مهم است.
خیر، کاردرمانی حتی در مراحل پیشرفته بیماری هم می‌تونه مفید باشه. این خدمات به حفظ حداقل توانایی‌های حرکتی، کاهش وابستگی و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کنن.
به‌طور معمول، ۲ تا ۳ جلسه در هفته توصیه می‌شه. البته تعداد جلسات به شدت علائم، نیازهای فردی و برنامه درمانی اختصاصی بستگی داره.
در بسیاری از کشورها، بخشی از هزینه‌های کاردرمانی توسط بیمه پوشش داده می‌شود. در ایران هم برخی بیمه‌ها با ارائه نسخه پزشک متخصص، بخشی از هزینه جلسات رو پرداخت می‌کنند.
بهترین مراکز، اون‌هایی هستند که تجربه تخصصی در کار با بیماران نورولوژیک دارند. انتخاب مرکز مناسب به شهر محل سکونت شما بستگی داره، اما توصیه می‌شود مراکزی رو انتخاب کنید که تیم درمانی باتجربه و خدمات متناسب با نیازهای بیماری پارکینسون ارائه بدهند.
نه، خیلی از این تمرین‌ها رو می‌شود زیر نظر کاردرمانگر یاد گرفت و در خانه اجرا کرد.
در تجربه ما، بین ۳ تا ۶ هفته بعد از تمرین منظم، بهبود ملموس در حرکات مشاهده شد.
خیر، کاردرمانگر باید برنامه رو متناسب با مرحله بیماری، سن، توان جسمی و سبک زندگی فرد تنظیم کند.
آیا تا به حال با فردی مواجه شده‌اید که اختلال شنوایی داشته باشد؟ سمعک ها (hearing…
آیا تا به حال حس کرده‌اید که درک مفاهیم ساده ریاضی برای شما یا کودکتان…
تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا خواندن یک متن یا درک…
شاید تا حالا برای شما پیش آمده باشد که بخواهید مطلبی بنویسید و کلمات زیبایی…
مچ پای ما از استخوان‌های ریز و ظریفی تشکیل شده است که در اثر ضربه…
درای نیدلینگ یا سوزن خشک نوعی درمان است که برای رفع درد و مشکلات حرکتی…
View Comments
وقتی اولین‌بار پدرم دچار علائم اولیه پارکینسون شد، صادقانه بگم که خیلی به کاردرمانی امیدوار نبودیم. دکتر متخصص نورولوژی فقط گفت "از الان باید فیزیوتراپی و کاردرمانی رو جدی بگیرید". اون موقع فکر می‌کردیم فقط وقت‌گذرونی‌یه، اما بعد از شش ماه شرکت مداوم در جلسات کاردرمانی، نظرم کاملاً عوض شد.
من خودم شاهد این بودم که پدرم بعد از چند جلسه تمرین با توپ‌های مخصوص، تونست دوباره بدون لرزش زیاد لیوان رو از روی میز برداره. این برای ما یه پیشرفت بزرگ بود.