درد آشیل پا نشانه چیست؟ + درمان تاندونیت آشیل

آیا هنگام راه رفتن یا دویدن در پشت پاشنه‌تان احساس درد یا کشش می‌کنید؟ ممکن است پای شما دچار آسیب تاندون آشیل شده باشد. آسیب تاندون آشیل یکی از شایع‌ترین مشکلات عضلانی–تاندونی در ورزشکاران و حتی افراد عادی است که معمولاً با درد، التهاب یا پارگی در پشت ساق پا همراه است. این مقاله به‌طور کامل و علمی، به شما توضیح می‌دهد علت آسیب تاندون آشیل چیست، علائم آن کدام است، چه روش‌هایی برای تشخیص و درمان آن وجود دارد، و چه تمرینات فیزیوتراپی مؤثری به بهبود سریع‌تر کمک می‌کنند. اگر به دنبال راهکارهای خانگی، تمرینات تقویتی یا آشنایی با گزینه‌های جراحی برای آسیب‌دیدگی این تاندون هستید، تا انتها با ما همراه باشید.

تاندون آشیل پا کجاست؟

ممکن است به دلایل مختلفی دچار درد در این ناحیه شوید. تمامی دردهایی که در این بخش احساس می‌کنید، نشانه یک مشکل بسیار بزرگ نیستند. با این حال می‌توانند علائم مسائل پیچیده‎تری باشند که نیاز به درمان جدی دارند. در ادامه مهم‌ترین دلایل درد آشیل پا را می‌آوریم:

فشار زیاد

گاهی فشار زیادی که در طول روز به پا وارد می‌کنید، باعث ایجاد درد در این ناحیه می‌شود. فعالیت‌های سنگین روزانه، ورزش‌های دشوار و… می‌توانند باعث بروز درد این بخش از بدن شوند یا حتی آن را ملتهب و متورم کنند. 

تاندونیت

گاهی علت درد آشیل پا، بروز تاندونیت است. تاندونیت می‌تواند به دلیل استفاده بیش از حد یا آسیب دیدن رگ آشیل ایجاد شود. این مشکل باعث درد در پشت ساق پا و اطراف پاشنه می‌شود. حتی ممکن است بخش‎هایی از تاندون به دلیل بروز این مشکل ضخیم‎تر و سفت‎تر شوند. اگر تاندونیت را درمان نکنید، به مرور بدتر می‌شود. دو نوع تاندونیت وجود دارد:

• تاندونیت آشیل در محل اتصال: این مشکل در بخشی ایجاد می‎گردد که تاندون به استخوان پاشنه پا متصل می‌شود. افرادی که به این نوع تاندونیت را تجربه می‌کنند، معمولاً دچار خار پاشنه هم می‌شوند. این نوع تاندونیت می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، حتی در افرادی که فعال نیستند.
• تاندونیت آشیل در غیر از محل اتصال: در این حالت پارگی‎های کوچکی در رشته‎های میانی تاندون ایجاد می‌شود. به مرور زمان این پارگی‌ها موجب می‌شوند تا تاندون به طور کلی پاره شود. این مشکل باعث درد و تورم می‌شود.  این نوع تاندونیت معمولاً افراد فعال و جوان‌تر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پارگی آشیل

پارگی فیبرهای تاندون می‌تواند باعث شکستگی (یا پارگی) کامل یا جزئی تاندون شما شود. این آسیب حاد (ناگهانی) زمانی رخ می‌دهد که تاندون تا نقطه شکسته شدن خود کشیده شود. این مشکل اغلب در حین ورزش اتفاق می‌افتد. زمین خوردن، افتادن یا پیچ خوردن مچ پا نیز می‌تواند باعث پارگی آشیل شود. در این حالت ممکن است در حین تکان دادن پا صدایی را بشنوید که از پشت پاشنه یا ساق پا می‌آید. در این حالت باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. 

پارگی تاندون آشیل چقدر شایع است؟

پارگی تاندون آشیل در میان ورزشکاران بسیار رایج است. اغلب در افراد 30 تا 40 ساله رخ می‌دهد و در مردان شایع تر از زنان است. معمولاً افرادی دچار این مشکل می‌شوند که در کل هفته یا برای مدت طولانی ورزش نمیکنند و سپس در اخر هفته یا یک روز مشخص، با شدت بالا تمرینات را اجرا می‌کنند. با این عمل به آشیل پا فشار زیادی وارد می‌شود و ممکن است پاره شود. 

علت پارگی تاندون آشیل چیست؟

حرکت ناگهانی که به تاندون آشیل فشار وارد کند، می‌تواند منجر به پارگی آن شود. به طور معمول، افراد در حین ورزش کردن دچار این مشکل می‌شوند. مهم‌ترین دلیل پارگی آشیل پا ورزش‌هایی با توقف، شروع و چرخش ناگهانی هستند، مانند فوتبال، بسکتبال، تنیس یا اسکواش. البته افراد می‌توانند با زمین خوردن، پیچ خوردن مچ پا یا در تصادف نیز دچار این مشکل شوند. برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک‌های خاص و تزریق استروئید در این ناحیه می‌توانند تاندون آشیل را ضعیف کنند. در نتیجه، این افراد در معرض خطر بیشتری قرار می‎گیرند. 

علائم پارگی تاندون پا

از مهم‌ترین علائم پارگی تاندون مچ پا صدای ترک یا تق تق کردن در پشت مچ است. از دیگر علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شدید و ناگهانی در پشت مچ و نزدیک پاشنه پا
• تورم و کبودی در پشت مچ پا
• احساس درد هنگام راه رفتن، به خصوص در سربالایی
• حساسیت در نقطه‌ای که تاندون پاره شده است

چه کسانی بیشتر در معرض آسیب تاندون آشیل هستند؟

هر کسی ممکن است دچار این مشکل شود. با این حال شایع‎ترین عوامل خطر آسیب تاندون آشیل عبارت‌اند از:

• افزایش مقدار یا شدت یک فعالیت یا ورزش
• شروع یک ورزش جدید
• سفت شدن ماهیچه‌های ساق پا هنگام شروع یک ورزش یا تمرین، که می‌تواند فشار بیشتری بر تاندون شما وارد کند
• وجود خارهای استخوانی در پاشنه پا که می‌تواند روی تاندون ساییده شود
• پوشیدن کفش نامناسب هنگام ورزش
• ورزش روی سطح ناهموار
• استفاده از آنتی‌بیوتیک فلوروکینولون

علائم آسیب تاندون آشیل چیست؟

شایع‎ترین نشانه‌های آسیب تاندون آشیل عبارت‌اند از:

• درد در پشت ساق یا نزدیک پاشنه پا
• دردی که وقتی فعال هستید بدتر می‌شود
• احساس سفتی و درد در هنگام برخاستن
• احساس درد در ناحیه تاندون در روز بعد از ورزش و تمرینات
• تورم همراه با درد که با فعال بودن در طول روز بدتر می‌شود
• ضخیم شدن تاندون
• خارهای استخوانی روی استخوان پاشنه
• وجود مشکل در زمان خم کردن پای آسیب دیده
• صدای تق‌تق و درد شدید و ناگهانی که می‌تواند نشانه پارگی تاندون باشد

عوارض احتمالی آسیب دیدن تاندون آشیل 

با آسیب دیده تاندون آشیل ممکن است دچار مشکلات زیر شوید:

• درد شدید
• مشکل شدن راه رفتن یا فعالیت کردن
• تاب برداشتن ناحیه تاندون یا استخوان پاشنه پا
• پارگی تاندون در اثر آسیب مجدد

روش‌های درمان درد آشیل پاشنه پا

برای درمان درد پاشنه آشیل روش‌های مختلفی وجود دارد. پزشکان با توجه به مشکل و میزان آسیب، درمان مناسب را به بیمار پیشنهاد می‌کنند. در برخی موارد کافی است درمان خانگی کشیدگی تاندون پا انجام شود؛ اما در موارد دیگر ممکن است فرد به جراحی نیاز پیدا کند. همه چیز بستگی به میزان آسیب و نوع آن دارد. در ادامه روش‌های درمان درد آشیل مچ پا را می‎آوریم:

درمان خانگی تاندونیت آشیل

برخی از افراد به دلیل بیماری‎های زمینه‎ای مانند مشکلات قلبی نمی‌توانند جراحی انجام دهند. روش‌های درمانی خانگی برای این افراد بسیار مناسب خواهد بود. روش‌های درمان خانگی درد پاشنه آشیل عبارت است از:

• استراحت کردن

بهترین روش درمان خانگی درد آشیل پا استراحت کردن است. عدم انجام فعالیت‌های سنگین یا حتی راه نرفتن به مدت چند روز می‌تواند درد را از بین ببرد و التهاب را کاهش دهد. 

• کمپرس سرد

یکی دیگر از راه‎های کاهش التهاب و تورم، استفاده از کمپرس سرد است. کمپرس سرد را برای 2 تا 3 بار روی بخش آسیب دیده قرار دهید. 5 تا 10 دقیقه صبر کنید. سپس کمپرس را بردارید و چند ساعت بعد دوباره امتحان کنید. 

• استفاده از داروهای بدون نسخه

شما می‌توانید برای کاهش درد و التهاب از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. 

• بالا نگه داشتن پا

در کنار موارد ذکر شده توصیه می‌کنیم در زمان نشستن یا دراز کشیدن زیر پای خود بالشت بگذارید تا پا روی زمین نباشد. این کار موجب جلوگیری از تورم می‌شود. 

• کفی طبی

با یک کفی طبی ساده می‌توانید فشار را از روی تاندون آشیل کاهش دهید. نیازی نیست کفی طبی مخصوص پای خود سفارش دهید. کفی‌های طبی موجود در فروشگاه‎ها هم گزینه‌های خوبی هستند. می‌توانید این کفی‌ها را بدون نسخه پزشک خریداری کنید. کافی است یک کفی که بخش پاشنه پا را بالا می‌آورد، بخرید و آن را در کفش قرار دهید.

درمان تاندونیت آشیل در طب سنتی

برخی از متخصصین طب سنتی راهکارهایی را برای کاهش درد آشیل پا ایجاد کرده‎اند. این راهکارها معمولاً برای کاهش تورم و افزایش سرعت درمان هستند. با این حال، نمی‌توانند جای استراحت کردن، داروها یا فیزیوتراپی را بگیرند. توصیه می‌شود در کنار موارد ذکر شده، از این روش‎ها استفاده کنید. در ادامه به برخی از آن‎ها اشاره می‌کنیم.

به گفته وب سایت رسمی Harvard Health Publishing:

“Exercise therapy, especially eccentric loading exercises, remains the gold standard for non-surgical treatment of Achilles tendinopathy.”

ترجمه فارسی : درمان با ورزش، به ویژه تمرینات خارج از مرکز (eccentric)، همچنان درمان استاندارد غیردارویی تاندینوپاتی آشیل است.

کاهش درد و التهاب آشیل پا با ترکیب سرکه و نمک

در یک ظرف کاسه‎ای بزرگ 3 پیمانه آب گرم را با نصف پیمانه سرکه سیب و 3 قاشق غذاخوری نمک دانه درشت مخلوط کنید. 

حال پای آسیب دیده را درون ظرف قرار دهید. به گونه‌ای که محل آسیب دیده در آب قرار بگیرد. 

20 دقیقه صبر کنید. سپس پا را خشک کنید. برای چند روز این کار را انجام دهید. این ترکیب موجب کاهش تورم و درد می‌شود.

درمان درد آشیل پا با ترکیب روغن کرچک و روغن زیتون

5 قاشق غذاخوری روغن کرچک را با 3 قاشق غذاخوری روغن زیتون مخلوط کنید. مخلوط را به مدت 20 ثانیه درون مایکروویو قرار دهید. اگر مایکروویو ندارید، درون قابلمه ای مقداری آب بریزید. سپس روی آن یک آبکش فلزی قرار دهید و کاسه را روی آبکش بگذارید. اجازه دهید آب جوش بیاید و ترکیب گرم شود. 

سپس صبر کنید ترکیب از گرما بیفتد. آن را روی محل آسیب دیده بمالید. پا را به آرامی ماساژ دهید. ترکیب را از روی پای خود نشویید. پس از چند ساعت دوباره پا را ماساژ دهید. سپس می‌توانید بخش روغنی را بشویید.

کاهش درد تاندونیت پا با خمیر زردچوبه

زردچوبه به طور طبیعی خاصیت ضدالتهابی دارد. کافی است 3 قاشق غذاخوری زردچوبه را با مقداری آب مخلوط کنید تا خمیری درست شود. حال خمیر را روی محل موردنظر بمالید. آن را با باند بپوشانید. بهتر است باند از شب تا صبح روی پای شما باشد. سپس در صبح باند را عوض کنید. 

درمان تاندونیت آشیل با روش‌های غیرتهاجمی

همیشه درمان‎ها خانگی چاره راه نیستند و بهتر است به محض متوجه شدن مشکل، به پزشک مراجعه کنید. همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، پزشکان در ابتدا راه‎های غیرتهاجمی یا کمتر تهاجمی را پیشنهاد می‌کنند و در صورت پاسخ نگرفتن، سراغ شیوه‎های تهاجمی و جراحی می‌روند. این روش‌های غیرتهاجمی عبارت‌اند از:

ثابت نگه داشتن پا

در کنار استراحت، بهتر است پای خود را ثابت نگه دارید. معمولاً برای ثابت نگه داشتن پا از چکمه مخصوص یا آتل استفاده می‌شود. گاهی نیاز است که فرد 2 تا 3 هفته پای خود را بی‌حرکت نگه دارد. حتی بی‌حرکتی پا به مدت 12 هفته یا بیشتر هم توصیه می‌شود. به خصوص زمانی که تاندون کاملاً قطع شده باشد. تا زمانی که التهاب فروکش نکند، باید پا را به روش‌های مختلف ثابت نگه دارید و از وارد کردن فشار بر آن خودداری کنید. 

فیزیوتراپی و کاردرمانی

از بهترین روش‌های درمان تورم و کاهش درد تاندونیت، فیزیوتراپی و کاردرمانی است. برنامه‎های توان‌بخشی با توجه به نوع فعالیت شما طراحی می‌شوند. فیزیوتراپی می‌تواند به بازسازی قدرت، انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی در پا و مچ پا کمک کند. 

معمولاً بین 4 تا 6 هفته فیزیوتراپی را برای این شرایط توصیه می‌کنیم. در این زمان فیزیوتراپ و پزشک آسیب شما را ارزیابی می‌کنند و مشخص می‌کنند که آیا به جلسات بیشتر نیاز دارید یا خیر. البته این میزان از فیزیوتراپی صرفاً برای کاهش تورم و درد است. 

اگر تاندون آشیل پاره شده باشد، به جلسات بیشتری نیاز دارید. حتی ممکن است جلسات توان‌بخشی 6 ماه هم طول بکشد. این مقدار هم برای بازگشت به فعالیت‌های عادی مانند پیاده روی است نه انجام ورزش‌های سنگین همانند فوتبال یا فوتسال. در این شرایط فرد به حدود 9 ماه فیزیوتراپی نیاز دارد تا بهبودی کامل را به دست اورد. فیزیوتراپی ورزشی می‌تواند برای این افراد بسیار مفید باشد. 

شاک ویو تراپی

برای درمان تاندونیت مچ پا از شاک ویو تراپی هم می‌توان استفاده کرد. در این روش از دستگاهی استفاده می‌شود که امواجی با انرژی بالا دارد. این شوک باعث تحریک روند بهبودی بافت تاندون می‌شود. هر جلسه شاک ویوتراپی حدوداً 15 دقیقه طول می‎کشد. به طور معمول برای درمان آسیب‌دیدگی تاندون آشیل به 5 جلسه نیاز است. 

عمل تاندون مچ پا

در صورت مؤثر نبودن روش‌های ذکر شده، ممکن است پزشک شما جراحی را پیشنهاد دهد. نوع جراحی بستگی به محل و میزان آسیب وارده به تاندون دارد. همچنین می‌تواند به چیزهای دیگری مانند شدت تاندونیت مرتبط باشد. انواع جراحی تاندون آشیل پا عبارت است از:

• جراحی افزایش طول ماهیچه‌های ساق پا
• جراحی برداشتن بافت آسیب دیده تاندون یا خارهای استخوانی و ترمیم تاندون
• جراحی برداشتن بافت آسیب دیده تاندون، ترمیم تاندون باقی مانده و حرکت دادن تاندون دیگر به استخوان پاشنه پا

راه‌های پیشگیری از آسیب دیدن آشیل پا

با رعایت نکات زیر می‌توانید از آسیب دیدن آشیل پا جلوگیری کنید:

• گرم کردن بدن قبل از ورزش و اجرای تمرینات
• افزایش تدریجی تمرینات
• پوشیدن کفش مناسب
• ورزش کردن روی سطح هموار و صاف
• توقف فعالیت‌هایی که موجب درد می‌شوند
• توجه به مصرف داروها و عوارض جانبی آنها

سخن نهایی

در این مقاله به بررسی علائم آسیب دیده آشیل پا پرداختیم و روش‌های درمان آن را توضیح دادیم. بهترین کار در زمان آسیب دیدن، مراجعه به پزشک است. پزشک متخصص می‌تواند میزان آسیب را بررسی و از شدت آن پیشگیری کند. تمرینات فیزیوتراپی نیز می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. این تمرینات با توجه به مشکل، میزان درد و توانایی فرد طراحی می‌شوند. در نتیجه، می‌توانند بهترین تأثیر را روی فرد بگذارند. تیم توان هاب از گروهی از بهترین فیزیوتراپ‎ها و کاردرمانگران تشکیل شده است که جلسات درمانی را در منزل بیمار نیز برگزار می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با تیم پشتیبانی 24 ساعته توان هاب تماس بگیرید.