آرتروز لگن که به آن استئوآرتریت مفصل ران (Osteoarthritis) هم گفته می‌شود، نوعی بیماری در ناحیه مفصل است که با تحلیل‌رفتن و تخریب تدریجی غضروف مفصل ران (لگن) همراه می‌شود. این بیماری در افراد بالای ۵۰ سال، شایع است و برای درمان آن از روش‌های مختلف مانند کاردرمانی، ورزش، تغییر سبک زندگی و در صورت لزوم، جراحی استفاده می‌شود. در ادامه، درباره آرتروز مفصلی در ناحیه لگن، دلایل و علائم آن می‌خوانید. راه‌کارهای درمانی مفید با کاردرمانی را هم به شما توصیه خواهیم کرد. در ضمن، مجموعه‌ای معتبر برای دریافت خدمات کاردرمانی در منزل و یا فیزیوتراپی در منزل را هم به شما معرفی می‌کنیم.
| موضوع | پاسخ کوتاه و کاربردی |
|---|---|
| آرتروز لگن چیست؟ | تخریب تدریجی غضروف مفصل ران که باعث درد، خشکی و محدودیت حرکتی می‌شود. |
| شایع‌ترین علائم | درد لگن، خشکی صبحگاهی، صدای تق‌تق مفصل، کاهش دامنه حرکتی، لنگیدن |
| علت‌های اصلی آرتروز لگن | افزایش سن، اضافه‌وزن، وراثت، تغییرات هورمونی، فعالیت‌های سنگین، آسیب‌های قدیمی |
| بهترین درمان‌ها | کاردرمانی در منزل، فیزیوتراپی، ورزش‌های سبک، اصلاح سبک زندگی، داروهای ضدالتهاب |
| آیا جراحی لازم است؟ | فقط در مراحل پیشرفته و زمانی که درد بسیار شدید باشد. |
| تمرینات مفید در خانه | لغزاندن پاشنه روی زمین، کشش عضله باسن، کشش عضلات داخلی ران، تمرینات تقویتی لگن |
آرتروز لگن چیست و چگونه انجام می‌شود؟
آرتروز لگن بروز درد و سفتی مفصل ران است و غضروف محافظ این مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ضعف عضلات لگن هم از نتایج آن است. بیماری آرتروز باعث التهاب و تورم در بافت این ناحیه از بدن می‌شود و آن را فرسوده می‌کند. در نتیجه، مفصل در هنگام حرکت به‌اندازه لازم، روان و نرم عمل نمی‌کند و تورم آن هم موجب سفت‌شدن ناحیه می‌شود.
وقوع این بیماری تدریجی است و به‌عبارت دیگر، به‌واسطه ساییدگی و تحلیل غضروفی رخ می‌دهد. عوارض آن هم چیزی نیست جز درد، خشکی و کاهش دامنه حرکتی فرد مبتلا.
تفاوت بین آرتروز لگن و مشکلات عضلانی
آرتروز مفصل ران و لگن با مشکلات عضلانی مانند گرفتگی یا التهاب عضلات اطراف لگن و باسن یا حتی ران متفاوت است. شاید بعضی از نشانه‌های این دو یکسان باشند، اما تفاوت‌های اساسی دارند. برای درمان مؤثر باید حتماً تمایز و تفاوت میان این مشکلات شناسایی شود.
اگر بخواهیم به تفاوت آرتروز لگن و مشکلات عضلانی اشاره کنیم، به جدول زیر می‌رسیم:
| ویژگی‌ها | آرتروز لگن (مفصلی) | مشکلات عضلانی (مثل کشیدگی، گرفتگی یا التهاب) |
| محل درد | عمیق در داخل لگن، گاهی در کشاله ران | سطحی‌تر، در عضلات ران، باسن یا کناره لگن |
| نوع درد | کُند، مزمن، گاهی با سفتی مفصل | تیز، ناگهانی یا ضربان‌دار، اغلب هنگام استفاده از عضله |
| زمان درد | بیشتر در صبح یا بعد از نشستن طولانی | بیشتر در حین فعالیت یا بعد از فعالیت شدید |
| دامنه حرکت | کاهش تدریجی دامنه حرکتی مفصل | دامنه حرکت معمولاً حفظ می‌شود، مگر اینکه درد شدید باشد |
| احساس ساییدگی یا صدای تق‌تق | رایج است (در مفصل) | ندارد |
| بهبود با استراحت | اغلب نه خیلی موثر | معمولاً با استراحت بهتر می‌شود |
| تصویر برداری (X-ray) | تغییراتی مثل کاهش فضای مفصل، استئوفیت | معمولاً طبیعی است (نیاز به MRI در موارد خاص) |
چه کسانی بیشتر به آرتروز لگن دچار می‌شوند؟
امکان ابتلا به آرتروز لگن در همه افراد وجود دارد. بااین‌حال، بعضی از گروه‌ها بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌های این ناحیه از بدن هستند. برای مثال:
- افراد مسن (بالای ۵۰ سال)؛
- افراد دچار چاقی یا اضافه وزن؛
- افرادی با سابقه بیماری در خانواده؛
- زنان به‌دلیل تغییرات هورمونی و ساختار استخوانی؛
- مبتلایان به نرمی یا بدشکلی استخوانی مفاصل ران؛
- ورزشکاران حرفه‌ای و صاحبان مشاغل فیزیکی سنگین؛
- اشخاصی با سابقه بیماری‌های مفصلی در دوران کودکی.
علائم شایع آتروز لگن
نشانه‌های ابتلا به آرتروز لگن معمولاً خود را به‌طور تدریجی و به‌مرور زمان نشان می‌دهند. از علائم شایع این وضعیت باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- خشکی مفاصل؛
- درد مزمن لگن؛
- لنگیدن هنگام راه‌رفتن؛
- کاهش دامنه حرکتی لگن؛
- ضعف یا تحلیل عضلات ران و باسن؛
- صدای تق‌تق و ساییده‌شدن ناحیه مفصل.
درد لگن در سالمندان و زنان بیشتر دیده می‌شود، اما امکان بروز علائم در افراد دیگر هم وجود دارد.
درمان‌های موجود برای آرتروز لگن
هدف از درمان آرتروز کاهش درد بیماران و بهبود حرکات مفصل آن‌هاست، به‌طوری‌که کیفیت زندگی‌شان حفظ شود. روش‌های مختلفی برای درمان و توانبخشی عضلات لگن در خانه وجود دارند که بنا به سن، وضعیت کلی هر فرد و میزان تأثیرات آن در زندگی او انتخاب می‌شوند.
درمان‌های غیرجراحی
متخصصان تا جایی که بتوانند به‌سراغ جراحی نمی‌روند و ابتدا گزینه‌های درمانی غیرجراحی و محافظه‌کارانه را پیشنهاد می‌کنند. این درمان‌ها شامل داروهای مختلف و مؤثری مانند موارد زیر می‌شوند:
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مثل ایبوپروفن، دیکلوفناک
- تزریق کورتون داخل مفصل لگن: برای کاهش التهاب در موارد حاد
- تزریق هیالورونیک اسید: کمک به لغزندگی مفصل (کارایی محدود)
- استامینوفن: در موارد خفیف‌تر برای کاهش درد
- پماد: پمادهای موضعی ضد التهاب
درمان فیزیکی و اصلاح سبک زندگی
روش‌های درمان فیزیکی در صورت مراجعه به یک کاردرمانگر حرفه‌ای و مرکز درمانی معتبر، معمولاً با نتایج بسیار خوبی همراه می‌شوند. اقدامات این درمان و اصلاحات سبک زندگی، شامل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی: تقویت عضلات ران، باسن و تمرین تقویت لگن برای پشتیبانی از مفصل
- کاهش وزن: حتی کاهش ۵ تا ۱۰درصد وزن بدن، برای کاهش فشار روی مفصل
- گرمادرمانی و سرمادرمانی: برای تسکین درد و کاهش خشکی
- ورزش‌های کم‌فشار: پیاده‌روی ملایم، شنا، دوچرخه ثابت
- استفاده از عصا یا واکر: برای کاهش فشار بر مفصل
درمان‌های مکمل
در مسیر درمان آرتروز لگن، گاهی‌اوقات از درمان‌های مکمل هم استفاده می‌شود. البته این درمان‌ها باید حتماً از سوی کسانی پیش برود که تجربه و تخصص کافی دارند. مثلاً طب سوزنی، ماساژدرمانی، یا مصرف مکمل‌هایی مثل گلوکزامین و کندرویتین از جمله درمان‌های مکمل هستند. البته بعضی از این روش‌ها مانند مصرف مکمل‌ها، اثر علمی قطعی ندارند. بااین‌حال، به‌طور تجربی برای بعضی از بیماران مفید بوده‌اند.
درمان جراحی
اگر درد بسیار شدید باشد و فعالیت‌های روزانه مختل شوند، نیاز به جراحی تعویض مفصل لگن به‌وجود می‌آید. در این جراحی، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. درصد موفقیت این عمل جراحی بالاست و معمولاً باعث می‌شود که بدن بیمار عملکرد طبیعی خود را دوباره به‌دست بیاورد. ضمن اینکه کاهش درد را به‌همراه دارد.
چه زمانی به پزشک یا کاردرمانگر مراجعه کنیم؟
اینکه بدانید چه زمانی برای درمان آرتروز لگن به کاردرمانگر یا پزشک مراجعه کنید، نقش بسیار مؤثری در روند درمان شما دارد. در موارد زیر باید حتماً به متخصصان مراجعه کنید:
- در زمان حرکت، پا می‌لنگد.
- حرکات لگن محدود شده‌اند.
- تعادل در زمان حرکت از بین می‌رود.
- درد بیشتر از چند هفته طول کشیده است.
- درد ناحیه لگن به‌حالت دائمی و مزمن درآمده است.
- حتی در زمان خواب یا استراحت هم درد از بین نمی‌رود.
- هنگام حرکت، صدای تق‌تق و ساییدگی به‌گوش می‌رسد.
- خشکی مفاصل صبحگاهی به‌مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر طول می‌کشد.
- مصرف داروهای معمولی مانند مسکن‌ها به کاهش درد کمک نمی‌کند.
- درد به ناحیه زانو یا ران هم منتقل می‌شود و این نواحی، بی‌دلیل تیر می‌کشند.
نقش کاردرمانی در بهبود آرتروز لگن
در مراحل درمان غیرجراحی یا بعد از عمل، تمرینات کاردرمانی نقش بسیار مهمی در بهبود آرتروز لگن دارند. مثلاً بعد از عمل تعویض مفصل از این روش زیاد استفاده می‌شود. کاردرمانی بر بهبود عملکرد حرکتی فرد در طول روز تمرکز دارد و باعث تقویت مفصل و حرکات عضله‌ها می‌شود. با انجام تمرینات کاردرمانی، فرد می‌تواند به‌رغم ابتلا به آرتروز، کارها و فعالیت‌های روزانه زندگی خود را انجام دهد.
اهداف اصلی کاردرمانی شامل موارد زیر می‌شود:
- افزایش استقلال فرد در انجام کارهای شخصی؛
- کاهش درد در هنگام انجام کارهای روزانه؛
- پیشگیری از پیشرفت آرتروز لگن؛
- سازگاری با محدودیت‌ها؛
- بهبود کیفیت زندگی.
کاردرمانی هم قبل از عمل و به‌عنوان درمانی محافظه‌کارانه برای آرتروز لگن کاربرد دارد و هم بعد از عمل‌هایی مانند تعویض مفصل مفید واقع می‌شود. در هر دو زمینه هم نقش بسیار مهمی دارد و باعث بهبود وضعیت بیمار می‌شود.
مراقبت‌های خانگی در کنار کاردرمانی
در کنار تمرینات کاردرمانی مختلف، مراقبت‌های خانگی هم برای بهبود سریع‌تر و مؤثرتر آرتروز لگن لازم هستند. از جمله اقداماتی که می‌توانید در خانه انجام دهید، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
| دسته | مراقبت یا فعالیت | شرح |
| ورزش و تحرک | پیاده‌روی ملایم، شنا، دوچرخه ثابت، تمرینات کششی و تقویتی تحت نظر کاردرمانگر | بدون فشار زیاد به مفصل |
| گرما و سرمادرمانی | کمپرس گرم (صبح یا قبل فعالیت) و کمپرس سرد (بعد از فعالیت یا درد) | کاهش خشکی و اسپاسم و کاهش التهاب و درد |
| وضعیت صحیح بدن | نشستن روی صندلی سفت با ارتفاع مناسب پرهیز از نشستن روی زمین یا چهارزانو خوابیدن به پهلو با بالشت بین زانوها | کاهش فشار به لگن و جلوگیری از تحریک مفصل و حفظ راستای مناسب لگن |
| وسایل کمکی | عصا، واکر، صندلی بلند، جوراب‌پوش‌کُن | کاهش فشار، افزایش استقلال |
| تغذیه و وزن | کاهش وزن در صورت اضافه وزن تغذیه ضدالتهابی (سبزیجات، امگا ۳، کم قند) | کاهش بار وارد بر مفصل و کاهش التهاب مزمن |
| سلامت روان و آرامش | تمرین تنفس، مدیتیشن، خواب کافی | کاهش استرس و درد |
تمرینات مؤثر کاردرمانی برای آرتروز لگن
تمرینات کاردرمانی از مؤثرترین درمان‌ها برای رفع درد و عوارض آرتروز لگن هستند. این تمرینات ساده و کم‌فشارند و امکان انجام آن‌ها در منزل وجود دارد. در ادامه به تعدادی از مفیدترین تمرین‌های حرکات اصلاحی برای مفصل ران و رفع آرتروز اشاره می‌کنیم.
لغزاندن پاشنه روی زمین
برای کشش عضلات ران و افزایش انعطاف‌پذیری لگن، می‌توانید از این تمرین استفاده کنید. برای انجام آن باید:
به پشت بخوابید؛
یک زانو را خم کنید؛
پاشنه را به‌سمت باسن بکشید؛
سپس آن را صاف و مستقیم کنید.
۱۰ تا ۱۵ بار این حرکت را ادامه دهید تا نتیجه مطلوب بگیرید.
کشش عضله باسن
این تمرین برای کاهش خشکی عضلات باسن و مفصل توصیه می‌شود. برای انجام آن هم باید مراحل زیر را طی کنید:
- به پشت دراز بکشید؛
- یک زانو را خم کنید و با دست به سمت شانه مقابل بکشید.
این حرکت را ۳ بار و در هر بار، به‌مدت ۳۰ ثانیه تکرار کنید.
کشش عضلات داخلی ران
برای کشش عضلات ملایم ران می‌توانید تمرین کشش عضلات داخلی ران را انجام دهید. جهت انجام آن باید مراحل زیر را پشت‌سر بگذارید:
- بنشینید و کف پاها را به هم بچسبانید؛
- زانوها را به زمین نزدیک کنید و به‌مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید.
خدمات کاردرمانی در منزل برای آرتروز لگن با توان هاب
مجموعه توان هاب با ارائه خدمات تخصصی کاردرمانی در منزل برای لگن، به بهبود وضعیت بیماران مبتلا به آرتروز کمک می‌کند. این خدمات با هدف کاهش درد و افزایش استقلال در فعالیت‌های روزانه و بهترشدن کیفیت زندگی بیماران طراحی می‌شوند. درمانگران توان هاب حرفه‌ای‌اند و دارای مجوزهای رسمی برای انجام درمان هستند. با توان هاب:
- به بیماران آموزش‌های مؤثری برای استفاده از وسایل کمکی داده می‌شود.
- ارزیابی وضعیت بیماران به‌دقت انجام می‌شود تا تمریناتی شخصی‌سازی برای آن‌ها در نظر گرفته شود.
- فعالیت‌های روزانه بیمار اصلاح می‌شوند و یک برنامه درمانی مؤثر در اختیارش قرار می‌گیرد.
- پشتیبانی و مشاوره مداوم تیم توان هاب برای بیماران هم نگرانی‌ها و دغدغه‌های آن‌ها را در مسیر درمان کم می‌کند.
تجربه یک بیمار از توان هاب
به‌گواه بسیاری از بیماران و مراجعان به توان هاب، چند نکته بسیار خاص و متمایز درباره این مجموعه وجود دارد:
- سرعت پیگیری درخواست اولیه مراجعان برای مشاوره و شروع درمان.
- مراجعه سریع و پیگیرانه کارشناسان به منزل برای ارزیابی وضعیت بیمار.
- نظم و طراحی یک برنامه دقیق برای ارائه تمرینات کاردرمانی آرتروز لگن در منزل.
- حضور نیروهای خبره، باسواد و آموزش‌دیده در بهترین دانشگاه‌های ایران برای درمان.
برای دریافت مشاوره و شروع مسیر درمان مؤثر آرتروز لگن با کاردرمانی، همین حالا با مجموعه توان هاب تماس بگیرید؛ مطمئن باشید که پشیمان نخواهید شد.
پاسخ به پرسش‌های پرتکرار کاربران
۱. آرتروز لگن دقیقاً چیست؟
آرتروز لگن (استئوآرتریت مفصل ران) نوعی تخریب تدریجی غضروف مفصل لگن است که باعث درد، خشکی و محدودیت حرکتی می‌شود.
۲. چه کسانی بیشتر در معرض آرتروز لگن قرار دارند؟
آرتروز لگن در سالمندان، افراد دارای اضافه وزن، زنان، افراد با سابقه خانوادگی و شاغلان مشاغل فیزیکی سنگین بیشتر دیده می‌شود.
۳. درمان آرتروز لگن چگونه است؟
درمان آرتروز لگن اغلب با روش‌های غیرجراحی مانند دارو، فیزیوتراپی لگن، کاردرمانی، اصلاح سبک زندگی و استفاده از وسایل کمکی آغاز می‌شود.
۴.آیا همیشه برای درمان آرتروز لگن به جراحی نیاز است؟
فقط در موارد پیشرفته و درد بسیار شدید، جراحی تعویض مفصل پیشنهاد می‌شود.
۵.چه تمریناتی برای آرتروز لگن در منزل مؤثرند؟
تمریناتی مثل لغزاندن پاشنه روی زمین، کشش عضله باسن، و کشش عضلات داخلی ران برای کاهش درد، افزایش انعطاف و جلوگیری از پیشرفت بیماری بسیار مؤثر هستند. این تمرینات باید زیر نظر کاردرمانگر انجام شوند تا ایمن و مؤثر باشند.
منابع:
