افتادگی مچ پا یک عارضه ناخوشایند است که باعث اختلال در نحوه راه رفتن فرد می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه در بالا آوردن قسمت جلوی یک یا هر دو پا مشکل دارند. همین مسئله باعث افزایش ریسک زمین خوردن و سوانح این‌چنینی می‌شود. درمان قطعی افتادگی مچ پا با توجه به شدت و علت بروز آن می‌تواند برای هر فردی متفاوت باشد. خوشبختانه روش‌های متعددی برای بهبود علائم این مشکل وجود دارد که با توجه به وضعیت بیمار و اولویت‌های درمانی توسط پزشک توصیه خواهد شد. اگر شما یا یکی از نزدیکان‌تان از این مشکل نسبتا شایع رنج می‌برید، تا پایان مطلب امروز با ما همراه باشید. در ادامه به معرفی موثرترین روش‌های افتادگی مچ پا می‌پردازیم.
افتادگی مچ پا
افتادگی مچ پا (foot drop) زمانی اتفاق می‌افتد که به علت ضعف یا فلج عضلات مربوطه، شما نمی‌توانید قسمت جلوی پای خود را بلند کنید. این وضعیت ممکن است به علت مشکلات عصبی محیطی یا نوروپاتی، اختلالات مغزی نخاعی مانند سکته مغزی و ام اس و یا وارد آمدن فشار بر عصب پرونئال در قسمت بالای پا به خاطر عادات نادرستی مانند زانو زدن طولانی یا گذاشتن مداوم یک پا روی پای دیگر اتفاق بیفتد.
افرادی که دچار افتادگی مچ پا هستند، اغلب هنگام راه رفتن پنجه پای خود را روی زمین می‌کشند. همچنین ممکن است برای جلوگیری از کشیدن پنجه پا روی زمین مجبور شوند زانوی خود را بیشتر از حد معمول بالا بیاورند؛ بنابراین احتمال زیادی دارد که تعادل خود را از دست بدهند و زمین بخورند. افتادگی مچ پا می‌تواند یک یا هر دو پا را تحت تاثیر قرار دهد.
دلایل افتادگی مچ پا
افتادگی مچ پاها می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که همه آنها به ضعیف یا فلج شدن عضلاتی منجر می‌شوند که مسئول بلند کردن قسمت جلویی پا هستند. مهم‌ترین علل افتادگی مچ پاها عبارتند از:
- آسیب به عصب به دلیل صدمات ورزشی، دیابت، فتق دیسک کمر، شکستگی مچ پا یا زانو، جراحی و …
- اختلالات عصبی و یا عضلانی مانند فلج اطفال، دیستروفی عضلانی، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و …
- اختلالات مغزی- نخاعی مانند سکته مغزی، بیماری ام اس، فلج مغزی و …
مطالعه مقاله حرکات فیزیوتراپی برای دیسک کمر را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
افتادگی مچ پا بعد از عمل دیسک کمر
افتادگی مچ پا ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این مشکل در مورد برخی از بیماران به دنبال انجام جراحی دیسک کمر و به علت تغییرات ساختاری و مکانیکی در ستون فقرات ایجاد می‌شود. این تغییرات به طور غیر مستقیم بر ثبات عضلات مچ پا و تعادل فرد تأثیر می‌گذارند و راه رفتن عادی را دشوار می‌سازد.
گزینه‌های مختلفی که برای درمان افتادگی مچ پا بعد از جراحی دیسک وجود دارند، عبارتند از پوشیدن بریس‌های مخصوص، انجام فیزیوتراپی و تمرینات کششی، تحریک الکتریکی عصب و در نهایت، درمان افتادگی مچ پا با جراحی. لازم به ذکر است افتادگی مچ پا بعد از عمل دیسک ممکن است در عرض ۶ هفته به خودی خود بهبود یابد. با این حال اگر آسیب به عصب سیاتیک در طی جراحی دیسک کمر جدی باشد، لازم است برای درمان قطعی افتادگی مچ پا اقدام کنید.
مقاله درمان سیاتیک با ورزش را از دست ندهید.
روش‌های درمان افتادگی مچ پا
روش‌های مختلفی برای درمان قطعی افتادگی مچ پا وجود دارد که با توجه به شدت افتادگی مچ و علائم بیمار توسط پزشک متخصص توصیه خواهد شد. به طور کلی روش‌های درمان افتادگی مچ شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از بریس
- اُرتز مچ پا
- تحریک عصبی
- طب سوزنی
- فیزیوتراپی
- حرکات اصلاحی و ورزشی مناسب
- جراحی مچ پا
کفش مخصوص افتادگی مچ پا
یکی از روش‌هایی که می‌تواند به درمان قطعی افتادگی مچ پا در برخی از بیماران کمک کند، استفاده از کفش‌های مخصوص افتادگی مچ پا است. این کفش‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که به قرارگیری پا در وضعیت صحیح کمک می‌کند. کفش‌های مخصوص افتادگی مچ پا از مواد نرم و انعطاف پذیر ساخته شده‌اند، پشتیبانی کافی از پا و مچ پا ارائه می‌دهند. همچنین دارای کفی با ارتفاع مناسب هستند که این خصوصیت به توزیع یکنواخت فشار و ضربه در سراسر پا و حمایت از مچ پا کمک می‌کند. با استفاده منظم از این کفش‌ها، پا در وضعیت صحیح تثبیت می‌شود و افتادگی مچ پا تا حد بسیار زیادی برطرف خواهد شد.
بریس افتادگی مچ پا
بسیاری از پزشکان معتقدند که بهترین درمان قطعی افتادگی مچ پا بدون جراحی، پوشیدن ارتز مچ پا یا بریس AFO است. این بریس‌ها، مچ پا را در زاویه ۹۰ درجه نگه می‌دارند، از عضلات ضعیف پا حمایت می‌کنند و در نتیجه باعث بهبود الگوی راه رفتن در افراد مبتلا به foot drop می‌شوند. بریس‌های افتادگی مچ پا باید به همراه کفش‌های مناسب پوشیده شوند. بهتر است در هنگام استفاده از این بریس از کفش‌هایی استفاده کنید که دارای بند یا چسب‌های نر و ماده هستند و لایه‌های داخلی آنها قابل بیرون آوردن است.
آتل افتادگی مچ پا
هنگامی که بحث افتادگی مچ پا و درمان آن به میان می‌آید، آتل‌ها می‌توانند یک ابزار فوق العاده سودمند باشند. آتل‌های افتادگی مچ پا انواع مختلفی دارند. برخی از آنها در هنگام خواب نیز قابل پوشیدن هستند؛ در حالی که بقیه برای پیاده‌روی و فعالیت‌های روزانه طراحی شده‌اند. برخی از آتل‌های افتادگی مچ پا کشی و برخی دیگر پلاستیکی هستند. همچنین آتل‌ها می‌توانند کوتاه یا بلند و مفصل‌دار باشند. آتل افتادگی مچ پا با حمایت از مچ پا و کاهش فشار وارد بر کف پا به حفظ تعادل در هنگام قدم برداشتن و همچنین بهبود الگوی راه رفتن فرد کمک می‌کند.
درمان افتادگی مچ پا با ورزش
انجام یکسری حرکات ورزشی تقویتی، اصلاحی و کششی نیز می‌تواند در درمان سریع افتادگی مچ پا موثر باشد. تمرینات و ورزش‌های مناسب برای افتادگی مچ پا عبارتند از تمرینات تعادلی، حرکات تقویت کننده عضلات پا، ساق پا و مچ پا و همچنین ورزش‌هایی نظیر پیاده روی و دویدن. پزشک با بررسی شدت افتادگی مچ پا می‌تواند بهترین برنامه ورزشی را به شما توصیه نماید.
درمان افتادگی مچ پا با طب سوزنی
در روش طب سوزنی از سوزن‌های ضد زنگ بسیار ریز و استریل در ناحیه آسیب دیده (در اینجا مچ پا) استفاده می‌شود. این سوزن‌ها با تحریک نقاط خاص به افزایش گردش خون، ترمیم اعصاب آسیب دیده و بهبود تعادل فرد در هنگام راه رفتن کمک می‌کنند. طب سوزنی معمولا به عنوان یک درمان تکمیلی در کنار سایر روش‌های درمانی نظیر فیزیوتراپی و عمل جراحی بکار می‌رود.
فیزیوتراپی افتادگی مچ پا
فیزیوتراپی یک روش موثر و غیر تهاجمی برای درمان افتادگی مچ پاهاست. برنامه فیزیوتراپی هر بیمار به شدت و علت زمینه‌ای افتادگی مچ پای او بستگی دارد. در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی ممکن است قبل یا بعد از درمان افتادگی مچ پا با جراحی توصیه شود. فیزیوتراپی افتادگی مچ پا به طور کلی شامل موارد زیر است:
- تمرینات قدرتی عضلانی برای کاهش ضعف عضلانی
- کشش عضلانی برای کمک به کشیدن عضلات سفت و کاهش سفتی
- دستگاه‌های اُرتز برای کمک به بالا بردن پا و جلوگیری از آسیب
- تحریک الکتریکی عملکردی (FES) برای تحریک عصب تأمین کننده پا و کمک به بلند کردن پا به سمت بالا برای بهبود کیفیت راه رفتن (فیزیوتراپ تعیین می‌کند که آیا شما برای این درمان مناسب هستید یا خیر).
هم چنین می‌توانید از خدمات فیزیوتراپی در منزل توان هاب بهره‌مند شوید.
عمل جراحی افتادگی مچ پا
اگر افتادگی مچ پا طولانی و شدید باشد (به طوری که توانایی راه رفتن را به طور کامل مختل کند)، عمل جراحی به عنوان درمان قطعی افتادگی مچ پا توصیه می‌شود. رایج‌ترین روش جراحی برای افتادگی مچ پا، انتقال تاندون نامیده می‌شود. در این تکنیک، یک تاندون (و عضله متصل) که به خوبی کار می‌کند، از یک قسمت پا برداشته شده و به قسمت دیگری از پا منتقل می‌شود تا به جایگزینی عملکرد ماهیچه‌ای از دست رفته کمک کند.
رایج‌ترین تاندون مورد استفاده در این روش تاندون تیبیال خلفی است. روش دیگر جراحی افتادگی مچ پا، فیوژن مفاصل (هم‌جوشی استخوان‌های کف پا یا قوزک پا) به منظور قرار دادن دائمی مچ پا در زاویه ۹۰ درجه نسبت به ساق و ایجاد ثبات در قوزک پاست. جراحی افتادگی مچ پا ممکن است در موارد دیگری نیز توصیه شود؛ به عنوان مثال ترمیم یا آزاد کردن بخش تحت فشار عصب پرونئال در اوایل افتادگی مچ پا.
حرف آخر
افتادگی مچ پا، بلند کردن پا و پنجه پا را دشوار می‌سازد. این عارضه نشانه دهنده فلج یا ضعیف شدن عضلات جلوی پای شما است. افراد مبتلا به افتادگی مچ پا در هنگام راه رفتن، پای خود را روی زمین می‌کشند و نمی‌توانند به راحتی راه بروند. درمان قطعی افتادگی مچ پا به علت زمینه‌ای این مشکل و همچنین شدت آن بستگی دارد. پوشیدن کفش مخصوص، استفاده از بریس، انجام تمرینات تقویتی و کششی و فیزیوتراپی همگی می‌توانند در درمان این عارضه موثر باشند. با این حال در مواردی که افتادگی مچ پا شدید یا طولانی شود و فرد را از تحرک عادی بازدارد، چاره‌ای به جز جراحی باقی نمی‌ماند.
منابع:
