در طول جلسات کاردرمانی از طیف وسیعی از لوازم برای انواع مراقبت‌هایی که برای بیمار لازم است، استفاده می‌گردد. اگر به شغل کاردرمانی علاقه دارید یا در این حوزه فعالیت می‌کنید یا حتی عزیزان شما درگیر این جلسات هستند، خوب است که ابزارهای مختلف کاردرمانی را بشناسید. این گونه می‌توانید جلسات درمان را با درصد موفقیت بیشتری پیش ببرید. در این مقاله می‌خواهیم به چیستی وسایل کاردرمانی، مزایا استفاده از آنها و بهترین ابزارهای این حوزه بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
وسایل کاردرمانی چه وسایلی اند؟
وسایل کاردرمانی وسایلی هستند که یک کاردرمانگر می‌تواند برای کمک به بیمار خود و ارائه مراقبت‌های ویژه از آنها استفاده کند. ابزارها ممکن است خدماتی را مستقیماً به بیمار دهند یا توانایی کاردرمانگران را در ارائه خدمت به بیماران بالا ببرند. استفاده مؤثر از ابزارها در کاردرمانی ممکن است نتایج قوی‌تر و بهتری را ایجاد کند.
مزایای استفاده از وسایل کاردرمانی
ابزارهای کاردرمانی مزایای مختلفی دارند و می‌توانند هم برای کاردرمانگر و هم برای بیمار کمک‌کننده باشند. در ادامه مزایای وسایل کاردرمانی را می‌آوریم.
ایجاد تمرکز
برخی از بیماران در جلسات کاردرمانی دچار مشکلات تمرکز می‌شوند و نمی‌توانند دامنه توجه خود را حفظ کنند. بسیاری از ابزارهای کاردرمانی در جهت حفظ تمرکز بیمار طراحی شده‌اند و با ارائه منبعی برای انرژی این تمرکز را ایجاد می‌کنند.
ایجاد احساس راحتی
برخی از بیماران هم ممکن است در جلسات کاردرمانی دچار اضطراب شوند. از ابزارهای کاردرمانی می‌توان در جهت ایجاد آرامش و کاهش اضطراب استفاده کرد. هدف اصلی بعضی از ابزارها مانند اجسام وزن‌دار همین است. همچنین ممکن است بیمار استفاده از یک وسیله را آرام‌بخش بیابد. کاردرمانگر می‌تواند با دانش در این زمینه، از آن وسیله در جهت ایجاد آرامش در جلسات استفاده کند.
سرگرمی
بسیاری از وسایل کاردرمانی اسباب‌بازی هستند. با تبدیل وظایف درمانی به تجربه بازی، می‌توان در بیماران انگیزه ایجاد کرد. این کار می‌تواند اثربخشی برنامه‌های درمانی را بیشتر کند.
افزایش تحرک و دامنه حرکتی
کار با ابزارهای کاردرمانی می‌تواند به بیماران کمک کند تا تمرینات را راحت‌تر انجام دهند. بسیاری از لوازم دامنه حرکتی بیماران را افزایش می‌دهند و به بیمار کمک می‌کنند تا عضلات آسیب دیده را بهتر به کار گیرند. در نهایت هم بدون نیاز به این وسایل از عضلات خود استفاده کنند.
کاهش درد
بعضی از برنامه‌های درمانی مخصوص کاهش دردهای مزمن یا حاد هستند. استفاده از ابزارهای کاردرمانی می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. در عین حال برخی از تمرینات ممکن است دردناک باشند. برای همین وسایل کاردرمانی کمک می‌کنند تا فرد بتواند این تمرینات را راحت‌تر انجام دهد.
تحریک حواس
ابزارهای تحریک حسی می‌توانند لوازم ارزشمندی در هنگام کار با انواع بیماران نیازمند کاردرمانی باشند. تحریک حسی می‌تواند طیف وسیعی از اثرات، از جمله کاهش تنش و افزایش تمرکز و حس خوشایندی برای بیمار داشته باشد.
قدرت و توسعه مهارت
در برخی از تمرینات کاردرمانی از وسایلی استفاده می‌شود که برای توسعه قدرت و مهارت بیمار لازم هستند. ابزارها با ارائه حمایت فیزیکی یا آموزشی به بیمار، کمک‌های ارزشمندی را ارائه می‌دهند که بیمار می‌تواند در طول درمان از آن استفاده کند. در ادامه وسایل کاردرمانی مختلف و هدف از استفاده از آنها را بررسی می‌کنیم.
وسایل کمکی راه رفتن، ایستادن، و نشستن
یکی از اهداف اصلی کاردرمانی یاد دادن حرکات اولیه مانند راه رفتن یا ایستادن است. بیمارانی که مشکلات این چنینی دارند اغلب دارای محدودیت‌های شدیدی مانند پاراپلژی، چهار پلژی، فلج مغزی و سایر ناتوانی‌های جسمی – رشدی هستند. کاردرمانگرانی که با چنین بیمارانی کار می‌کنند، از دستگاه‌های زیر استفاده می‌کنند.
واکرهای چرخ‌دار و رولیتور
این لوازم را معمولاً افراد مسن استفاده می‌کنند. وسایل چرخ‌دار برای افرادی مناسب است که از واکرهای بدون چرخ نمی‌توانند استفاده کنند و نیاز به وسیله کارآمدتری دارند. ریولیتور کودکان به دو دسته تقسیم می‌شود:
- تکیه‌گاه قدامی
- تکیه‌گاه خلفی
گیت ترینر
این دستگاه‌های چرخ‌دار هم برای تسهیل راه رفتن هستند. به خصوص برای افرادی که پس از تصادف باید دوباره تحرک اولیه را یاد بگیرند یا مشکلات پایداری دارند. این دستگاه‌ها با افزایش قدرت عضلانی بازگشت به راه رفتن را آسان‌تر می‌کنند.
استندینگ فریم
برای بیمارانی که مدام باید از ویلچر استفاده کنند، ایستادن حتی برای مدت کم هم می‌تواند مزایای قابل‌توجهی داشته باشد، از جمله:
- بهبود گردش خون
- سهولت تنفس
- هضم سالم‌تر و حرکات روده
- افزایش تراکم و استحکام استخوان
با کمک استندینگ فریم، یک صندلی، زانوبند و یک پد سینه، بیمار می‌تواند وضعیت خود را در طول روز تغییر دهد.
لوازم مختص به کاردرمانی حسی و متناسب با هماهنگی و تمرکز
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم برخی از لوازم برای افزایش تمرکز و هماهنگی بدن مناسب هستند. در این بخش وسایل کاردرمانی حسی را اشاره می‌کنیم.
توپ ورزشی
حتماً توپ ورزشی را در باشگاه‌های ورزشی دیده‌اید. این توپ‌ها به دلیل داشتن سطح ناهموار خود مفید هستند؛ زیرا فرد باید در حین استفاده از آن به طور فعال تعادل خود را حفظ کند و جا به جا شود. این درگیری فیزیکی مداوم می‌تواند وضعیت بدنی و تعادل را بهبود بخشد، به علاوه تمرکز مستقیم به دور از محرک‌های خارجی و عوامل استرس‌زا، به ویژه با یک توپ بافت‌دار باعث می‌شود تا فرد بتواند حواس خود را هم جمع کند.
Wiggle Cushion
Wiggle Cushion قابل‌حمل است و تا حدودی شبیه به توپ ورزشی عمل می‌کند؛ اما فواید دیگری هم دارد:
برای افزایش تحریک حسی، کوسن را روی صندلی قرار دهید تا فرد روی آن بنشیند.
کوسن را روی زمین قرار دهید و از فرد بخواهید تا روی آن بایستد و تعادل خود را حفظ کند. این کار برای افرادی که مدام تکان می‌خورند، مفید است.
صندلی راک
بیمار می‌تواند در صندلی راک بنشیند و خود را تکان دهد. این کار می‌تواند برای او آرام‌بخش باشد و باعث شود تا او بتواند آرامش خود را حفظ کند.
وسایل کاردرمانی متناسب با تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف
کاردرمانی می‌تواند مشکلات حرکتی کوچک و بزرگ را برطرف کند. حرکات ساده دست، مانند نوشتن، طراحی، و وظایف هماهنگی دست و چشم، تمرکز اصلی بسیاری از کاردرمانگران است و به مجموعه کاملی از لوازم نیاز دارد.
انگشتی مداد
انگشتی مداد به فرد کمک می‌کند تا موقعیت دست را در زمان نگه داشتن مداد کنترل کند. بسیاری از دانش‌آموزان کم سن ابزارهای نوشتاری خود را اشتباه نگه می‌دارند. انگشتی مداد به آنها کمک می‌کند تا نیازی نباشد برای نگه داشتن مداد و خودکار درگیری ذهنی پیدا کنند.
مدادهای وزن‌دار
بسیاری از دانش‌آموزان مبتلا به اوتیسم و سایر ناتوانی‌های یادگیری با حس عمقی، در نوع حرکت بدن خود در فضا آگاهی ندارند. این مدادها به این افراد کمک می‌کند تا بتوانند راحت‌تر بنویسند و ابزار را بهتر کنترل کنند و اشکال دلخواه را بکشند. یک مداد وزن‌دار بزرگ‌تر و سنگین‌تر از مدادهای عادی است. همین امر آگاهی بیمار را از ابزار نوشتاری در دستش افزایش می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا به محرک‌های نوشتن روی کاغذ پاسخ دهند.
تخته شیب‌دار
یکی از دستگاه‌هایی که در کاردرمانی بسیار از آن استفاده می‌شود، تبلت و نوت بوک است. برخی از بیماران در زمان استفاده از این دستگاه‌ها قوز می‌کنند و شانه‌های خود را بالا می‌آورند. یک تخته شیب‌دار یا پایه نگه دارنده می‌تواند به فرد کمک کند تا وضعیت بدن خود را در زمان استفاده از وسیله کنترل کند.
این تخته‌ها برای خواندن کتاب، نوشتن و… هم کاربردی هستند. همچنین موجب قرارگیری مچ در موقعیت مناسب می‌شوند. معمولاً بیمارانی که تخته‌های مایل دارند می‌توانند برای مدت طولانی‌تری بنویسند، زیرا فشار فیزیکی کمتری روی شانه‌هایشان وجود دارد.
مخروط‌های پلاستیکی
بیماران می‌توانند با استفاده از مخروط‌های پلاستیکی بادوام، در رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف روی هماهنگی دست‌ها و چشمان، مهارت دستان، تقویت انگشتان و سایر تمرینات خلاقانه و مهارت‌های حرکتی ظریف کار کنند.
اسباب‌بازی‌های مخصوص تمرکز و خود تنظیمی
خودتنظیمی نیز همانند بسیاری از فرایندهای رشدی دیگر یک مهارت آموختنی است. هنگامی که بیماران در تنظیم احساسات، کنترل رفتار و آرامش در موقعیت‌های استرس‌زا یا طاقت‌فرسا دچار مشکل می‌شوند، این لوازم می‌توانند موجب افزایش تمرکز و آرامش شوند.
فیجتها
فیجتها هم می‌توانند برای حفظ تمرکز و توجه عالی باشند. حس لامسه و حرکات تکراری ایجاد شده توسط فیجتها به بیماران کمک می‌کند تا بتوانند احساسات خود را مدیریت کنند و در محیط‌های محرک آرامش داشته باشند.
پروژکتورهای بصری
این پروژکتورها گاهی به عنوان چراغ‌های شب‌خوابی استفاده می‌شوند. برخی از آنها هماهنگ با پخش آهنگ، تصاویر مختلفی را روی سقف یا دیوار منعکس می‌کنند. این دستگاه‌ها می‌توانند موجب تحریک بصری شوند و تمرکز و رشد مغزی را تشویق کنند. حرکت چرخشی، مکرر و رنگارنگ نور می‌تواند موجب آرامش بیمار شود.
وسایل کاردرمانی ذهنی
ابزارهای کاردرمانی ذهنی مناسب افرادی هستند که از لحاظ جسمی مشکلی ندارند اما کاردرمانگر برنامه‌های درمانی جهت تقویت توانایی مغز برایشان تنظیم می‌کند. این افراد باید روی مهارت‌های شناختی، کلامی، درک مطلب و… کار کنند. معمولا افرادی که دچار اختلالاتی مانند بیش فعالی، اوتیسم، فوبیا، سندروم داون، فلج مغزی، ناتوانی ذهنی، اسکیزوفرنی و… هستند، به این ابزارها نیاز دارند.
تجهیزات آروماتراپی
لوازمی مانند شمع، اسانس‌های معطر، شمع معطر و… همگی می‌توانند باعث آرامش ذهنی فرد شوند. بهتر است از این تجهیزات در کنار درمان های دیگر مانند ماساژ یا در اتاق درمان استفاده شود.
انواع آلات موسیقی
لوازمی مانند هدفون، میکروفون، بلز، ارگ، طبل و… می‌توانند به این افراد کمک کنند.
از دیگر وسایل کاردرمانی ذهنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالب داينامومتر
- حوله‌های نرم
- ویبراتور حرارتی
- چراغ قوه
- واکر
- ترامپولین
- کیسه شن
دیگر وسایل کاردرمانی
علاوه بر وسایل نام برده شده، لوازم دیگری هم هستند که کاردرمانگران در جلسات خود از آنها استفاده می‌کنند یا به بیماران توصیه می‌کنند تا در طول روز و در حین انجام تمرینات از این وسایل استفاده کنند. در ادامه کاربرد این گونه لوازم را بررسی می‌کنیم.
اقلام وزن‌دار برای آرام کردن سیستم پردازش حسی
پتوهای وزن‌دار در چند سال اخیر به کالایی بسیار محبوب تبدیل شده‌اند. این پتوها برای بیمارانی با اختلالات طیف اوتیسم یا سایر مشکلات پردازش حسی مفید هستند. گاهی هم کاردرمانگران پوشیدن جلیقه وزن‌دار را در حین انجام برخی از فعالیت‌های روزانه که نیاز به تمرکز بیشتری دارند، توصیه می‌کنند. پوشیدن جلیقه وزن‌دار موجب افزایش عملکرد در موارد زیر می‌گردد:
- حفظ توجه
- سرعت پردازش و پاسخگویی
- سازگاری مهارت‌های عملکرد اجرایی، به ویژه زمان واکنش
- ادامه دادن به کار، از جمله ماندن در صندلی، کمتر به دور و بر نگاه کردن، و کاهش بی‌قراری
دستگاه‌های درمانی دهلیزی
دستگاه‌های درمانی دهلیزی مجموعه وسایلی هستند که با هدف کاهش عدم تعادل و سرگیجه استفاده می‌شوند. کاردرمانگران در جلسات درمانی از طیف وسیعی از ابزارها مانند تاب، تکیه‌گاه، تیرک‌ها و سایر دستگاه‌های تقویت‌کننده تعادل، برای کاهش علائم دردسرساز و بازگرداندن تعادل و عملکرد مناسب استفاده می‌کنند.
سه‌چرخه نیازهای ویژه
از دیگر وسایل کاردرمانی برای پا می‌توان به سه‌چرخه مخصوص اشاره کرد. از این سه‌چرخه‌ها برای افرادی که دارای مشکلات زیر هستند، استفاده می‌شود:
- تأخیر رشد
- آرتریت
- فلج مغزی
- دیستروفی عضلانی
- سایر ناتوانی‌های شناختی و جسمی
دستگاه‌های چند حسی
ابزارهای یادگیری چند حسی با ترویج فعالیت‌های شناختی و فکری، اغلب برای کمک به کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال پردازش حسی استفاده می‌شوند تا بر موانعی که تحریک یکپارچگی حسی مناسب را محدود می‌کنند، غلبه کنند.
این دستگاه‌ها برای افزایش انسجام و ارتباط چند حس آن ها را به صورت هم‌زمان با یکدیگر ادغام می‌کنند. کاردرمانگران از این دستگاه‌ها برای مراجعینی استفاده می‌کنند که در یادگیری ناتوان هستند، در پردازش حسی مشکل دارند و دچار زوال عقل، بیماری‌هایی همچون آلزایمر و سایر اختلالات شناختی شده‌اند.
خاک رس و خمیربازی
بسیاری از بیماران از بازی با خاک رس یا خمیر در طول جلسات کاردرمانی لذت می‌برند. از آنجایی که می‌توان با این مواد چیزهای مختلفی درست کرد، بیماران می‌توانند خروجی‌های خلاقانه‌ای را داشته باشند. استفاده از خاک و خمیر می‌تواند از نظر لمسی هم برای افراد مفید باشد.
برس‌های حسی
از دیگر وسایل کاردرمانی حسی می‌توان به برس‌های حسی اشاره کرد. این برس را روی پوست بیمار می‌کشند. شانه‌های برس موجب می‌شود تا گیرنده‌های حسی در ناحیه آسیب دیده فعال شوند. این کار می‌تواند منجر به افزایش سطح تمرکز و کاهش اضطراب شود.
پدهای تعادل
کاردرمانگران از این پدها برای ایجاد تعادل در بیماران استفاده می‌کنند. این پدها را در زاویه‌های خاص روی زمین قرار می‌دهند. سپس از فرد می‌خواهند تا تعادل خود را روی پد حفظ کند. همچنین می‌توان چندین پد را روی زمین قرار داد و از فرد خواست تا روی آنها حرکت کند و در حین حرکت تعادل خود را حفظ کند.
دستگاه‌های درمان دست
بسیاری از کاردرمانگران از وسایل کاردرمانی برای دست استفاده می‌کنند تا بیمارانی که به آرتریت دستی، سندرم تونل کارپال، آسیب عصبی، پارگی عضلانی/تاندون، و شکستگی‌های توانبخشی مبتلا شده‌اند، درمان کنند. این نوع درمان تا حد امکان مهارت و قدرت دست، انگشت و مچ را بازیابی می‌کند. لوازمی مانند توپ، وزنه، میله، دستگیره و… همگی در این زمینه کاربرد دارند.
پیشنهاد می شود مقاله درباره کاردرمانی دست نوشته شده در وب سایت توان هاب را مطالعه بفرمایید.
سخن نهایی
در این مقاله بهترین و پرکاربردترین تجهیزات کاردرمانی را بررسی کردیم. هر کدام از لوازم نام برده شده کاربرد خاص خود را دارند. کاردرمانگر ابتدا وضعیت فرد را ارزیابی می‌کند. سپس جلساتی را با توجه به مشکلات او طراحی می‌کند. با توجه به این مشکلات وسایل کاردرمانی لازم را در هر جلسه قرار می‌دهد. بسیاری از لوازم را می‌توان به سادگی و با هزینه کم تهیه کرد. گاهی لازم است که فرد از این وسایل خارج از جلسات، در طول و در حین انجام کارهای روزمره استفاده کند.
در صورت داشتن هرگونه سوال درباره وسایل کاردرمانی و یا در صورت نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی در منزل می توانید با کاردرمانگران با تجربه توان هاب از طریق راه های ارتباطی درج شده در سایت ارتباط برقرار کنید. درمانگران در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.
