خار پاشنه یک زائده استخوانی است که به خاطر رسوب کلسیم در زیر استخوان پاشنه پا (بین پاشنه و قوس پا) شکل می‌گیرد. این مشکل می‌تواند خود به خود و بدون دلیل خاصی اتفاق بیفتد اما غالبا در اثر وارد آمدن فشار بیش از حد (به واسطه اضافه وزن، ورزش، ایستادن‌های طولانی مدت) بر رباط‌های پا و ملتهب شدن فاشیای کف پا ایجاد می‌شود و اصلی‌ترین علامت آن، درد شدید در قسمت پاشنه پاهاست. وجود خار در پاشنه فقط با معاینه بالینی پزشک و عکسبرداری تخصصی امکان پذیر است. خوشبختانه امروزه گزینه‌های مختلفی برای کنترل و تسکین علائم خار پاشنه وجود دارد. فیزیوتراپی خار پاشنه پا، یک روش غیر تهاجمی، موثر و بدون درد برای درمان و پیشگیری از پیشرفت آن است.
نشانه‌های خار پاشنه
علائم خار پاشنه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید و تیز پاشنه پا در هنگام ایستادن در صبح
- درد خفیف و مداوم در پاشنه پا در طی روز
- التهاب در پاشنه پا
- تورم در جلوی پاشنه پا
- احساس گرما در ناحیه آسیب دیده
- ایجاد حساسیت در پاشنه پا
این علائم ممکن است به قوس پا نیز سرایت کند. در نهایت ممکن است یک برآمدگی کوچک استخوانی در قسمت پاشنه مشاهده کنید. با این حال برخی از خارهای پاشنه ممکن است اصلاً علامتی نداشته باشند (خار پاشنه بدون علامت)؛ همچنین ممکن است متوجه هیچ تغییری در بافت‌های نرم یا استخوان‌های اطراف پاشنه پا خود نشوید.
پیشگیری از خار پاشنه
پیشگیری از ابتلا به خار پاشنه، آسان‌تر و کم هزینه‌تر از درمان آن می‌باشد. رعایت نکات زیر به پیشگیری از این وضعیت دردناک کمک خواهد کرد:
- کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و حفظ وزن در محدوده نرمال
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل و دریافت مقادیر کافی ویتامین D و C
- پوشیدن کفش مناسب (متناسب با سایز و قوس پای شما) و عدم استفاده از کفش‌های پاشنه بلند و بسیار تخت
- پوشیدن دمپایی یا روفرشی در هنگام راه رفتن روی سطوح چوبی و کاشی کاری
- اجتناب از ایستادن طولانی مدت و استراحت دادن به پاها در طول روز
- جایگزینی ورزش‌های کم برخورد (مانند شنا و دوچرخه سواری) با تمرینات بدنی شدید و پربرخورد
- گنجاندن تمرینات کششی و قدرتی در برنامه روزانه
- گرم کردن کامل بدن قبل از فعالیت‌های ورزشی
- انتخاب سطوح نرم (مانند چمن) و مسیرهای مخصوص پیاده روی برای دویدن و پیاده روی سریع (به جای پیاده روها و خیابان‌های آسفالت)
درمان خار پاشنه
روش‌های مختلفی برای تسکین علائم خار پاشنه وجود دارد که با توجه به شدت علائم بیمار و میزان پیشرفت خار پاشنه انتخاب می‌شوند. اولویت با روش‌های درمان غیر جراحی است و جراحی خار پاشنه فقط در صورت موثر نبودن روش‌های غیر تهاجمی و تشدید علائم بیمار توصیه می‌شود. در ادامه به معرفی روش‌های غیر جراحی درمان خار پاشنه می‌پردازیم.
استراحت: کاهش یا حتی توقف فعالیت‌هایی که باعث بدتر شدن درد می‌شوند، اولین قدم در کاهش درد خار پاشنه است.
تغییر فعالیت‌های بدنی: ورزش‌های کم برخورد مانند دوچرخه سواری یا شنا نسبت به پیاده روی یا دویدن، فشار کمتری به مفاصل وپاشنه پای شما وارد می‌کنند.
حرکات کششی: انجام برخی حرکات کششی (مانند کشش ساق پا و کشش فاسیای کف پا) در کاهش درد و التهاب ناشی از خار پاشنه، تأثیر قابل توجهی دارد.
استفاده از یخ: غلتاندن پا روی یک بطری آب سرد یا یخ به مدت ۲۰ دقیقه در کاهش التهاب و درد خار پاشنه بسیار موثر است. می‌توانید این کار را ۳ تا ۴ بار در روز انجام دهید.
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن درد و التهاب خار پاشنه را کاهش می‌دهند.
درمان خار پاشنه با فیزیوتراپی: با توجه به شرایط بیمار و شدت علائم او ممکن است فیزیوتراپی خار پاشنه به عنوان بخشی از برنامه درمانی توصیه شود. علاوه حرکات کششی ذکر شده در بالا، یک برنامه فیزیوتراپی ممکن است شامل درمان‌های تخصصی با یخ، ماساژ و سایر روش‌های درمانی برای کاهش التهاب اطراف فاسیای کف پا باشد.
کفش‌های طبی و اُرتز: کفش‌هایی با کفی ضخیم می‌توانند درد پاشنه پا در هنگام ایستادن و راه رفتن را کاهش دهند.
استفاده از آتل‌های شبانه: این آتل‌ها در هنگام خواب پوشیده می‌شوند و با کشیده نگه داشتن ساق و قوس پا به تسکین درد خار پاشنه کمک می‌کنند.
تزریق کورتیزون: کورتیزون، نوعی استروئید (یک داروی ضد التهابی قوی) است که برای کاهش التهاب و درد می‌توان آن را به فاسیای کف پا تزریق کرد. البته این درمان در موارد محدود بکار می‌رود و حتی برخی پزشکان آن را توصیه نمی‌کنند.
PRP: روش PRP کاربردهای متعددی دارد و خوشبختانه می‌تواند در درمان خار پاشنه نیز مفید واقع شود. در این روش، پلاسمای غنی از پلاکت به بافت آسیب دیده (در اینجا پاشنه پا) تزریق می‌شود. این پلاکت حاوی مواد ترمیم کننده و تحریک کننده رشد می‌باشد و در نتیجه باعث افزایش تعداد سلول‌های ترمیم کننده بافت آسیب دیده و به دنبال آن، کاهش التهاب و درد خواهد شد.
تکار تراپی: این روش که به رادیو فرکانسی (RF) نیز معروف است، توسط دستگاه تکار انجام می‌شود و بر اساس اصل گرمادرمانی درون زا عمل می‌کند. دستگاه تکار با ارسال امواج رادیو فرکانسی به بافت آسیب دیده باعث ایجاد حرارت در داخل بدن، بهبود جریان خون و تسریع روند بهبودی خواهد شد. این روش در کاهش چسبندگی خار پاشنه بسیار موثر است و معمولا در مراحل ابتدایی بیماری که درد حاد وجود دارد، توصیه نمی‌شود.
عمل جراحی خار پاشنه
جراحی برداشتن خار پاشنه، روش قطعی درمان این مشکل محسوب می‌شود. با این حال روش جراحی برای همه بیماران توصیه نمی‌شود. اغلب افراد در عرض چند ماه پس از شروع درمان‌های غیرجراحی، شاهد بهبود علائم خار پاشنه خواهند بود. اگر خار پاشنه شما بزرگ باشد یا اگر درد پاشنه بعد از ۱۲ ماه درمان غیر تهاجمی بهبود نیابد یا بدتر شود، در اینصورت کاندید جراحی خار پاشنه خواهید بود. عمل خار پاشنه می‌تواند به روش سنتی (جراحی باز) یا از طریق ایجاد یک برش کوچک (با بی حسی موضعی) انجام شود.
کفی خار پاشنه
استفاده از کفی خار پاشنه، یک روش موثر برای کنترل درد ناشی از این وضعیت است. این نوع کفی همانطور که از نام آن پیداست، به گونه‌ای طراحی شده که مانع برخورد شدید پاشنه پا با زمین شود. در واقع کفی خار پاشنه در نقش یک ضربه‌گیر عمل می‌کند و در پشتیبانی از قوس پا، کاهش درد و التهاب پاشنه و ایجاد ثابت و تعادل در راه رفتن فرد موثر است. کفی‌های مخصوص خار پاشنه از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و محبوب‌ترین آنها شامل کفی‌های سیلیکونی و ژله‌ای هستند. برای بهره‌مندی از مزایای انواع کفی خار پاشنه لازم است به مدت حداقل ۳ ماه به طور منظم از آنها استفاده کنید.
مقاله کفی خار پاشنه چیست و چقدر موثر است؟ را از دست ندهید.
فیزیوتراپی خار پاشنه
فیزیوتراپی برای درمان خار پاشنه می‌تواند یک ابزار عالی برای بهبود خار پاشنه علامت دار باشد. اگرچه فیزیوتراپی، خار پاشنه را از بین نمی‌برد اما می‌تواند به کاهش تحریک و التهاب اطراف خار که باعث بروز علائم دردناک می‌شود کمک کند. فیزیوتراپی، یک روش غیر تهاجمی و کاملا ایمن است که در تسریع روند بهبودی اکثر مبتلایان به خار پاشنه موثر خواهد بود. هدف فیزیوتراپی کاهش التهاب، بهبود حرکت پا و مچ پا، رفع اختلالات عضلانی و بافت نرم و بهبود کیفیت حرکت برای به حداقل رساندن علائم خار پاشنه است.
روش‌های فیزیوتراپی خار پاشنه
رایج‌ترین روش‌های فیزیوتراپی که برای درمان خار پاشنه مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر هستند:
شاک ویو تراپی (شوک درمانی): در این روش از امواج صوتی برای تسکین بافت‌های اطراف پاشنه استفاده می‌شود.
نوار خار پاشنه: این نوار که از چسب الاستیک ساخته شده است، باعث نزدیک شدن پوست و بافت همبند به یکدیگر و در نتیجه بهبود خون‌رسانی به بافت آسیب دیده می‌شود. افزایش خون‌رسانی به معنای کاهش درد و تسکین التهاب خواهد بود.
لیزر درمانی: لیزر درمانی خار پاشنه با توجه به وضعیت بیمار می‌تواند با لیزر کم توان یا لیزر پرتوان انجام شود. از لیزر درمانی پرتوان در مواردی استفاده می‌شود شدت درد و التهاب ناشی از خار پاشنه بسیار زیاد است.
تمرینات ورزشی: فیزیوتراپی خار پاشنه می‌تواند از طریق انجام برخی از حرکات ورزشی نیز انجام شود. این حرکات به طور کلی در دو دسته تمرینات کششی و تمرینات تقویتی قرار می‌گیرند. تمرینات تقویتی با تقویت عضلات پای بیمار، فشار وارد بر تاندون‌ها و رباط‌ها را کاهش می‌دهند و به تکسین التهاب کمک می کنند، در حالیکه تمرینات کششی با کشش تاندون‌ها و رابط‌های آسیب دیده در تسکین درد موثر هستند.
مطالعه مقاله فیزیوتراپی مچ پا را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
جمع بندی
خار پاشنه می‌تواند درد و ناراحتی قابل توجهی برای فرد مبتلا ایجاد کند و عملکرد روزانه او را مختل نماید. گزینه‌های درمانی مختلفی (تهاجمی و غیر تهاجمی) برای تسکین خار پاشنه وجود دارد. فیزیوتراپی یک رویکرد ایمن و موثر برای مدیریت درد خار پاشنه ارائه می‌دهد. فیزیوتراپ‌ها از طریق درمان دستی، برنامه‌های ورزشی و سایر تکنیک‌ها می‌توانند به تسکین علائم خار پاشنه، کاهش التهاب، بهبود انعطاف پذیری و قدرت و همچنین بهبود دامنه حرکتی پاها کمک کنند.
فیزیوتراپی خار پاشنه ممکن است به عنوان یک درمان مستقل یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند اصلاح سبک زندگی یا جراحی مورد استفاده قرار گیرد. در اغلب موارد، درمان خار پاشنه در مراحل اولیه با روش‌های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی امکان پذیر است و نیازی به جراحی نخواهد بود.
منابع:
