غلت زدن یکی از اولین گام‌های مهم در رشد حرکتی کودک است که پایه حرکات پیچیده‌تری مانند نشستن و سینه خیز رفتن است. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که نوزاد از چند ماهگی غلت میزند؟
زمان غلت زدن نوزادان به طور معمول در حدود ۳ تا ۴ ماهگی از شکم به پشت و در ۵ ماهگی از پشت به شکم غلت می‌زنند.
غلت زدن یک حرکت پیچیده است و برای انجام آن باید دو طرف بدن نوزاد به حدی قوی باشند که بتوانند حرکات مخالف را انجام دهند. نوزادی که تا ۶ ماهگی هیچ گونه غلت کاملی نزده است، لازم است برای انجام تست عملکرد حرکتی و کاردرمانی به متخصص مراجعه کند. در مطلب امروز به چند تمرین کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد می‌پردازیم که می‌توانند در تقویت توانایی غلت زدن نوزاد شما تأثیر قابل توجهی داشته باشند.
دلایل تأخیر در غلت زدن نوزاد
به طور کلی تأخیر در غلت زدن کودک به دو دلیل اتفاق می‌افتد:
- ضعف عضلات پهلو: ضعیف بودن عضلات پهلو نوزاد باعث می‌شود که نتواند به اطراف غلت بزند.
- درگیر بودن دستان کودک: اگر دستهای نوزاد در وضعیت مناسبی نباشد (به عنوان مثال آرنج او غالبا خمیده و دستان او مشت شده باشند) دست‌ها در حین تلاش برای غلت زدن در زیر شکم او گیر می‌کنند و در نتیجه نوزاد نمی‌تواند به یک طرف بچرخد.
به همین خاطر، تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد (با توجه به وضعیت کودک) روی یک یا هر دو مشکل فوق تمرکز می‌کنند.
تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد
در این بخش به چند مورد از موثرترین تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد می‌پردازیم. به خاطر داشته باشید که تمرینات کاردرمانی فقط باید توسط یک کاردرمانگر آموزش دیده و با تجربه انجام شود. از امتحان کردن تمرینات زیر بدون نظارت متخصص کاردرمانی اجتناب کنید.
کاردرمانی کودکان چیست؟ برای آشنایی بیشتر می توانید مقاله کاردرمانی کودکان را مطالعه نمایید.
تقویت عضلات پهلو با نشستن روی توپ CP
در حالیکه لگن کودک را محکم نگه داشته‌اید، او را روی توپ CP بنشانید. سپس به آرامی و بدون بهم خوردن تعادل کودک، او را به طرفین حرکت دهید. حرکت دادن توپ به طرفین با بکارگیری عضلات پهلوی کودک به تقویت آنها کمک خواهد کرد. تمرین دیگر با توپ CP این است که کودک خود را از پشت روی توپ ورزشی بخوابانید. با گرفتن ران‌های کودک به آرامی او را به طرفین حرکت دهید.
تحریکات حسی با اسباب‌بازی
یک اسباب‌بازی صدا‌دار یا رنگی رو در کنار کودک قرار بدید تا سعی کند برای رسیدن بهش غلت بزند. به گفته‌ی Pathways.org، استفاده از تحریکات بصری و شنوایی در تحریک حرکات طبیعی کودک نقش مؤثری دارد .
حرکات تعادلی روی توپ درمانی
با قرار دادن کودک روی توپ بزرگ درمانی (با کمک شما)، حرکات آهسته‌ی جانبی انجام بدید. این تمرین به بهبود درک وضعیت بدن (proprioception) کمک می‌کند و باعث می‌شود کودک کنترل بهتری روی چرخش پیدا کند.
غلتادن کودک روی سطح شیبدار
یکی از بهترین تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد آن است که از نیروی جاذبه برای تشویق کودک به غلت زدن استفاده کنید. برای این کار، به یک سطح با شیب ملایم نیاز دارید. مراقب باشید که سطح مورد نظر نرم بوده و بیش از حد بلند یا شیب دار نباشد.
- یک تشک کوچک بردارید و آن را روی زمین قرار دهید. برای به دست آوردن شیب مناسب، یک بالش کوچک زیر یک انتهای تشک قرار دهید.
- کودک را در بالای تشک قرار دهید و (بسیار ملایم) به کودک خود کمک کنید تا پایین شیب غلت بزند. سپس کودک را بلند کنید و بالای تشک قرار دهید و این حرکت را دو تا سه بار دیگر تکرار نمایید. سپس کودک را با سمت دیگر بدنش روی سطح شیبدار بغلتانید.
مطالعه مقاله کاردرمانی برای نشستن کودک از دست ندهید.
خواباندن به پهلو
کودک را به پهلو دراز کنید و یک حوله یا پتوی رول شده را در پشت او قرار دهید. اسباب بازی مورد علاقه، کتاب یا چیز جالبی مانند یک آینه بچگانه را در مقابل کودک و کمی بالاتر از سطح چشم کودک قرار دهید. کودک را تشویق کنید تا با حرکت کردن به سمت شیء غلت بزند.
غلت زدن با ملحفه
برای انجام این تمرین کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد به یک پتوی نازک یا ملحفه نیاز دارید. کودک را به صورت عرضی در وسط ملحفه یا پتو قرار دهید. یک طرف ملحفه را بگیرید و به سمت بالا بیاورید تا کودک به آرامی به طرف دیگر ملحفه غلت بزند. هنگامیکه کودک به یک انتهای پتو رسید، همان سمت پتو را بگیرید و حرکت را در جهت عکس انجام دهید. این تمرین باید به آرامی انجام شود و در حین تمرین باید مراقب باشید که دستهای نوزاد زیر بدنش گیر نکند.
غلتاندن با پا
در این تمرین می‌خواهیم به کودک کمک کنیم که پاهایش را بلند کند و روی هم بگذارد (به صورت ضربدری). برای این کار:
- ابتدا کودک خود را به پشت روی یک پتوی راحت بخوابانید و به آرامی یک پا را بلند کنید. در حالی که پای دیگر را پایین نگه داشته اید، پای بلند شده را به آرامی به صورت دایر‌ه‌ای حرکت دهید. پاها را عوض کنید و دوباره این کار را انجام دهید.
- در مرحله بعد، در حالی که کودکتان هنوز روی پشت است، یک پا را دوباره به آرامی بالا بیاورید، روی پای دیگر ضربدری کنید و کودک را با یک حرکت روی شکم بغلتانید.
این تمرین روی حرکتی کار می‌کند که کودک شما برای غلتیدن روی باسن به آن نیاز دارد.
همچنین با کاردرمانی نوزاد پیشنهاد می دهیم بیشتر آشنا شوید.
تامی تایم (قرار دادن نوزاد روی شکم)
تمرین Tummy Time همه کاره به غلت زدن نوزاد نیز کمک می‌کند و در واقع یک قدم بسیار مهم برای وادار کردن نوزاد به غلت زدن است. در زمانی که نوزادتان بیدار و هوشیار است و کاملا بر او نظارت دارید، تامی تایم را انجام دهید. یک تشک یا پتوی نازک پهن کنید و نوزاد را روی شکم بخوابانید. اسباب بازی‌ها را دور از دسترس کودک خود قرار دهید و او را تشویق کنید تا به سمت آنها بچرخد. یکی دیگر از کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که در یک طرف کودک قرار بگیرید و با او صحبت کنید. او سعی می‌کند به شما نگاه کند و برای این کار باید به سمت شما بچرخد! اگر فرزند بزرگتری دارید، می‌توانید او را در یک سمت کودکتان بنشانید تا او را تشویق کند.
اگرچه «Tummy Time» به‌تنهایی برای غلت زدن کافی نیست، ولی پایه‌ی حرکات تنه و گردن محسوب می‌شه. طبق گفته‌ی CDC، کودکی که روزانه حداقل ۳۰ دقیقه روی شکم تمرین داشته باشه، احتمال بیشتری برای شروع حرکات چرخشی خواهد داشت .
مطالعه مقاله کاردرمانی برای گردن گرفتن نوزاد از دست ندهید.
جدول جمع‌بندی تمرین برای غلت زدن نوزاد
| تمرین | فواید اصلی |
|---|---|
| تحریک با اسباب‌بازی | ایجاد انگیزه حرکتی |
| Tummy Time | تقویت عضلات گردن و تنه |
| کمک فیزیکی کنترل‌شده | درک حرکات چرخشی |
| تمرینات پهلو | تقویت عضلات مورب شکم |
| توپ درمانی | بهبود تعادل و درک بدنی |
مقایسه بین کودکانی که تمرینات کاردرمانی دریافت می‌کنند و سایر کودکان
بر اساس مطالعه‌ای که در Journal of Physical Therapy Science در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، کودکانی که تحت تمرینات منظم کاردرمانی قرار گرفتن، به‌طور متوسط ۲ تا ۳ هفته زودتر از سایر نوزادان توانایی غلت زدن رو به دست آوردند.
سخن پایانی
شما به عنوان یک والد، وظیفه‌ای فراتر از تأمین نیازهای جسمی و روحی فرزندتان دارید. توجه به مراحل رشد کودک از جمله غلت زدن و انجام اقدامات مداخله‌ای (انجام کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد) اهمیت بسیاری دارد. اگر به خاطر وقت گیر بودن و سن پایین کودکتان برای دریافت خدمات کاردرمانی اقدام نکرده‌اید، پیشنهاد ما انجام کاردرمانی برای غلت زدن نوزاد در منزل خودتان است. مجموعه توان هاب آماده ارائه انواع خدمات توانبخشی تخصصی در محیط آرام منزل شماست. برای دریافت خدمات کاردرمانی در منزل می توانید از طریق راه های ارتباطی درج شده در سایت با کاردرمانگران حرفه ای و با تجربه توان هاب ارتباط بگیرید. آن ها در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.
منابع :
sproutandthrive
hope-amc
wikihow
سؤالات متداول
سن مناسب برای شروع تمرینات غلت زدن چه زمانی است؟
از حدود ۳ ماهگی می‌شه تمرینات سبک مثل Tummy Time رو شروع کرد. تمرینات پیشرفته‌تر رو از ۴ یا ۵ ماهگی می‌تونید با راهنمایی کاردرمانگر وارد برنامه کنید.
آیا عدم توانایی کودک در غلت زدن نشونه مشکل خاصیه؟
نه لزوماً. اما اگر بعد از ۷ ماهگی هنوز هیچ تلاشی برای چرخیدن نمی‌کنه، بهتره با پزشک مشورت کنید.
چند وقت یکبار این تمرینات رو انجام بدیم؟
روزی ۲ تا ۳ بار، هر بار ۵ تا ۱۰ دقیقه کافیه. استمرار مهم‌تر از شدت تمرینه.
9 دیدگاه درباره ی “تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن کودک”
زود غلت زدن نوزاد میتونه نگران کننده باشه؟ زمان غلت زدن نوزاد که گفتید برای همه صدق میکنه؟ ممنون از محتوای خوبتون
در تجربه‌ای که با کودک خواهرم داشتم، استفاده از تکنیک‌های ساده ولی اصولی، مثل تحریکات حسی هدفمند و تمرینات متوالی، باعث شد که طی کمتر از سه هفته، غلت زدن رو یاد بگیره. نکته‌ی کلیدی این بود که تمرینات باید روزانه، اما بدون فشار زیاد انجام بشن.
در روند کمک به کودک برای یادگیری غلت زدن، نکته‌ی مهم اینه که توقع نداشته باشین همه‌چیز یک‌شبه اتفاق بیفته. تمرین‌ها باید منظم و کوتاه‌مدت باشن، چون کودک زود خسته می‌شه. در تجربه‌ای که من داشتم، بهترین زمان برای تمرین، حدود نیم ساعت بعد از تغذیه بود که هم کودک سرحال بود و هم معده‌اش پر نبود.
ما دقیقا با پسرم این مشکل رو داشتیم، با اینکه بقیه بچه‌ها از ۵ ماهگی غلت می‌زدن، اون هنوز علاقه‌ای نشون نمی‌داد. استفاده از توپ درمانی واقعاً کمک کرد. خیلی خوب توضیح داده بودین، مرسی 🙏🏻
ممنون بابت مقاله کاملتون. فقط یه سوال، این تمرینات برای کودک ۸ ماهه هم جواب می‌ده یا دیر شده دیگه؟ چون پسر من هنوز درست و حسابی غلت نمی‌زنه.
خیلی به موقع بود این مطلب، من تازه متوجه شدم دخترم هنوز حرکتی برای غلت زدن نمی‌کنه و نگران شدم. الان می‌دونم دقیقاً چی‌کار کنم. لطفاً در مورد چهار دست و پا رفتن هم یه مطلب بذارید.
چقدر خوب که منابع علمی خارجی هم گذاشتین، من همیشه دنبال مقاله‌هایی می‌گردم که فقط نظر شخصی نباشه. خیلی مفید بود. 🌟
فوق‌العاده دقیق و کاربردی. تجربه شخصی‌تون رو هم گفتین که خیلی تاثیرگذار بود. فقط کاش یه ویدئو هم برای انجام صحیح حرکات می‌ذاشتین.
سلام وقتتون بخیر. واقعا ممنونم از مجموعه خوبتون کودک من تاخیر رشدی داشته و پزشک به من شما رو معرفی کرد و گفت کاردرمانی برای کودکان بگیرم که توی ۱۰ جلسه هم مشکلم کاملا رفع شد. مرسی از زحمات شما