ام اس یا مولتیپل اِسکلٌروزیس یک بیماری مزمن و معمولاً پیش‌رونده است که عمدتاً جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تقریباً 2.5 میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند. اثرات این بیماری بسیار متفاوت است. هیچ درمان شناخته شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد. با این حال با مدیریت پزشکی، توانبخشی و فیزیوتراپی می‌توان آن را با موفقیت کنترل کرد. فیزیوتراپها به افراد مبتلا به ام اس کمک می‌کنند تا قدرت، انعطاف‌پذیری و تناسب اندام عمومی خود را بازیابند و حفظ کنند و زندگی فعال و پرباری داشته باشند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی فیزیوتراپی بیماران ام اس بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
مولتیپل اسکلروزیس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری است که شامل از دست دادن میلین می‌شود، ماده‌ای که اعصاب سیستم عصبی مرکزی بدن را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند. اعصاب نمی‌توانند بدون میلین به درستی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. علائم ام اس از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به این بستگی دارد که چه بخشی از سیستم عصبی تحت تأثیر قرار گرفته است. اغلب یکی از اولین علائم ام اس تغییر در بینایی مانند دوبینی است. تقریباً همه افراد مبتلا به ام اس مشکل راه رفتن و سایر حرکات بدن را گزارش می‌کنند.
اگرچه ام اس به ندرت کشنده است، اما عوارض آن می‌تواند شدید باشد. دشواری تنفسی، آسیب ناشی از زمین خوردن و عدم تحرک عمومی و… می‌تواند زندگی را برای فرد سخت کند. با حمایت پزشکی مناسب و فیزیوتراپی می‌توان روند بیماری را کنترل کرد و به فرد کمک کرد تا بتواند بهتر حرکت کند و کارها و مسئولیت‌های روزمرهاش را خودش انجام دهد.
مطالعه مقاله فیزیوتراپی پارکینسون را پیشنهاد می دهیم.
علائم و نشانه‌های ام اس
علائم و نشانه‌های ام اس عبارت‌اند از:
- خستگی که با استراحت برطرف نمی‌شود.
- مشکل در راه رفتن و مشکلات تعادل.
- سفتی و اسپاسم یا احساس سنگینی در پاها یا بازوها.
- مشکلات مثانه و روده.
- اختلال در عملکرد جنسی، مانند احساس کمتر، خشکی، میل کمتر و مشکل در رسیدن به ارگاسم.
- مشکلات حافظه و تفکر.
- درد و سایر احساسات ناخوشایند.
- مشکلات عاطفی یا خلقی، از جمله افسردگی و بی‌تفاوتی.
- مشکلات بینایی مانند کنترل حرکات چشم، دوبینی و تاری دید.
- سرگیجه.
- مشکلات گفتاری و بلع.
این بیماری تأثیرات متفاوتی را روی هر فرد میگذارد. ممکن است یک فرد نشانههایی را داشته باشد و فرد دیگر آن نشانهها را احساس نکند.
همچنین با حرکات فیزیوتراپی برای درمان درد سیاتیک بیشتر آشنا شوید.
فیزیوتراپی چگونه به افراد مبتلا به ام اس کمک می‌کند؟
فیزیوتراپی می‌تواند به این افراد کمک کند تا بتوانند وظایف و نقش‌های خود را در خانه، محل کار و جامعه انجام دهند. اولین ویزیت فیزیوتراپی فرد مبتلا به ام اس شامل یک معاینه کامل برای تعیین اختلالات و محدودیت‌های فعالیتی و مشارکتی می‌شود. این که فرد در کدام فعالیت‌های روزانه مشکل دارد. انجام کدام تفریحات و فعالیت‌های اجتماعی برای او سخت است و… . پس از معاینه، فیزیوتراپ بر اساس شرایط و اهداف فرد، یک برنامه ورزشی خاص برای او می‌چیند.
مطالعات نشان می‌دهند که افراد ممکن است در مراحل اولیه ام اس تغییراتی را در راه رفتن، تعادل و تنفس خود مشاهده کنند. اگر این تغییرات را نادیده بگیرند، شرایط بدتر می‌شود. در نتیجه، بهترین کار این است که فوراً فیزیوتراپی را شروع کنند و علائم را کاهش دهند. پس می‌توان فواید فیزیوتراپی ام اس را این گونه بیان کرد:
- بهبود خلق و خو
- افزایش قدرت و تحرک
- افزایش عزت نفس/اعتماد به نفس
- کاهش خستگی
- کاهش افزایش وزن
- بهبود عملکرد روده و مثانه
در ابتدای شروع ورزش و فیزیوتراپی ممکن است فرد دچار خستگی شود، اما به تدریج عادت می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر درباره ام اس می توانید مقاله بیماری ام اس را مطالعه نمایید.
نکاتی مهم در مورد فیزیوتراپی بیماران ام اس
در زمان ورزش و انجام تمرینات فیزیوتراپی باید نکات زیر را رعایت کنید:
- در ابتدا از انجام تمرینات اضافی خودداری کنید و تمرینات را به تدریج و به آرامی شروع کنید.
- نوشیدن آب کافی را قبل، بعد و در حین انجام تمرینات فراموش نکنید.
- فرد مبتلا به ام اس نباید در حین انجام تمرینات احساس گرما کند. در نتیجه، تمرینات را در جایی اجرا کنید که دارای فن و وسایل خنک‌کننده مناسب است.
- در صورت تشدید علائم ام اس از ورزش خودداری کنید. استراحت کنید تا انرژی شما ذخیره شود.
- در طول تمرین از کفش مناسب استفاده کنید.
- قبل انجام تمرینات گرم کردن را فراموش نکنید.
همچنین اگر اطلاعات بیشتر درباره فیزیوتراپی سالمندان نیاز دارید پیشنهاد می دهیم مقاله فیزیوتراپی سالمندان در منزل مطالعه نمایید.
تمرینات فیزیوتراپی بیماران ام اس
در این بخش تمرینات فیزیوتراپی بیماران ام اس را می‌آوریم. این تمرینات را باید تحت نظارت فیزیوتراپ مجرب اجرا کنید. معمولاً فیزیوتراپ پس از چند جلسه، برنامهای را برای فرد مشخص می‌کند تا در منزل و در طول روز اجرا کند. ممکن است برخی از تمرینات برای بعضی از افراد مناسب نباشد. در نتیجه، تمامی این موارد باید با مشورت فیزیوتراپ انجام شوند.
تمرین اول
برای اجرای این تمرین روی صندلی بنشینید و به آن تکیه دهید.
با دستان خود لبه صندلی را بگیرید.
حال به آرامی یکی از پاهای خود را مستقیماً بالا بیاورید و زانو را خم کنید.
برای 5 ثانیه پا را در این حالت نگه دارید. سپس پا را به حالت قبل برگردانید.
حال تمرین را با پای دیگر تکرار کنید.
تمرین دوم
وسط یک مت یا تشک دراز بکشید. پاهای شما باید صاف باشد. حال دستان خود را بالای سر ببرید. لبههای تشک را با دستان خود نگه دارید.
نفس خود را بیرون دهید و به آرامی شانه و قسمت بالایی پشت و سر را از روی زمین جدا کنید.
دو ثانیه مکث کنید و سعی کنید آن انقباض را در شکم احساس کنید.
حال به آرامی حرکت را معکوس کنید و به قسمت بالایی پشت و شانهها را به سمت زمین ببرید.
تمرین سوم
برای اجرای این تمرین روی لبه یک صندلی بنشینید. سپس یک پای خود را دراز کنید.
حال یک بند یا کش را دور انگشتان آن پا بپیچید.
صاف بنشینید و شکم خود را به آرامی به سمت داخل ببرید.
با حفظ وضعیت بخش بالایی بدن، به آرامی بند یا کش را بکشید تا پای شما کمی به سمت بدنتان کشیده شود. این حرکت باید در مفصل مچ پا رخ بدهد. شما باید کشش را در عضلات بیش فعال پشت ساق پا و پاشنه احساس کنید.
نکته: این تمرین را به صورت دراز کشیده و روی زمین هم می‌توانید اجرا کنید.
تمرین چهارم
برای اجرای این تمرین صاف بایستید و با دو دست خود لبه پشتی یک صندلی را نگه دارید.
حال یک پای خود را از سمت پشت بلند کنید و با آن سعی کنید باسن خود را لمس کنید. باید کشش را در مفصل زانو احساس کنید.
اگر نمی‌توانید پای خود را زیاد بالا ببرید، از یک همراه بخواهید تا با دست به شما کمک کند و پا را تا جایی که می‌توانید بالا ببرد. به خود فشار نیاورید و پا را تا جایی بالا ببرید که احساس ناراحتی در شما ایجاد نمی‌شود.
سپس پای خود را به آرامی به زمین برگردانید. این تمرین را برای هر دو پا اجرا کنید.
تمرین پنجم
روی یک صندلی بنشینید. ستون فقرات شما باید صاف باشد. یک دست را روی ران پای خود قرار دهید.
دست دیگر را در کنار پهلوی خود قرار دهید. به گونه‌ای که دست شما آویزان باشد. حال آن دست را بالای سر ببرید. دست باید صاف باشد.
وقتی دست خود را بالای سر بردید، یک نفس کامل و عمیق بکشید. نفس را همراه با پایین آوردن دست بیرون دهید.
این تمرین را برای هر دو دست اجرا کنید.
تمرین ششم
یک کش ورزشی را دور یک میله بپیچید. هر سر آن را با یک دست خود بگیرید. چند قدم عقب بروید.
حال کش را به سمت خود بکشید تا زمانی که آرنجها در راستای شانهها قرار بگیرند. تیغه‌های شانه شما در این زمان باید به هم نزدیک شوند.
سپس بازوها را به حالت اولیه برگردانید.
تمرین هفتم
در حالت چهار دست و پا قرار بگیرید. حال کمر خود را به داخل قوس دهید و در همین حین حالت دم را اجرا کنید.
در این حالت استخوان دنبالچه، سر و سینه شما باید به سمت بالا کشیده شوند.
حال پشت خود را گرد کنید و حالت بازدم را اجرا کنید. در این حالت چانه خود را به سینه بچسبانید و سعی کنید ناف را به سمت ستون فقرات بکشید.
این حرکت را چند بار تکرار کنید.
تمرین هشتم
برای اجرای این حرکت به پشت روی زمین یا تشک دراز بکشید.
زانوهای خود را خم کنید. کف پای شما باید صاف روی زمین قرار بگیرد.
دست‌ها را در کنار خود قرار دهید. حال باسن خود را فشار دهید و سعی کنید آن را از روی زمین بلند کنید.
بدن شما حالت پل را ایجاد می‌کند. چند لحظه در این حالت بمانید و سپس به آرامی کمر خود را پایین بیاورید.
این تمرین را چند بار تکرار کنید.
تمرین نهم
صاف روی یک صندلی بنشینید. دست خود را روی یک میز قرار دهید. کف دست شما باید روی میز باشد.
حال یک وزنه نیم کیلویی را با دست خود نگه دارید. وزنه را با حرکت دادن ساعد بلند کنید.
سپس دست را به حالت اول برگردانید. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین دهم
صاف روی یک صندلی بنشینید. دست خود را روی یک میز بگذارید.
یک وزنه نیم کیلویی را به صورت عمودی با دست خود نگه دارید. کف دست شما باید به سمت داخل باشد.
حال ساعد را بچرخانید، به گونه‌ای که پشت دست شما با میز تماس برقرار کند.
این حرکت را چند بار با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین یازدهم
برای اجرای این تمرین روی زمین بنشینید. یک پای خود را دراز کنید.
سپس یک بند کشی یا حوله را دور کف پای خود قرار دهید.
ستون فقرات شما باید صاف باشد. حال دو سر بند را به دو دست خود بگیرید.
به آرامی کش را بکشید تا پای شما کمی به سمت بدنتان کشیده شود.
این تمرین را 3 تا 5 مرتبه و به مدت 30 تا 45 ثانیه برای هر دو پا اجرا کنید.
تمرین دوازدهم
برای اجرای این تمرین یک قدم عقب‌تر از چهارچوب در بایستید. حال دو دست خود را در کنار چهارچوب قرار دهید.
حال یک پای خود را به اندازه دو قدم جلو ببرید و به جلو خم شوید. در این حالت تیغه‌های شانه شما به هم نزدیک می‌شوند و سینه شما کشیده می‌شود.
این تمرین را 3 تا 5 مرتبه به مدت 30 تا 45 ثانیه اجرا کنید.
تمرین سیزدهم
بر اساس نتایج تحقیقات منتشر شده در مجله علوم فیزیوتراپی افراد مبتلا به ام اس توده عضلانی و قدرت خود را در چهار سر ران از دست می‌دهند. همین امر موجب درد زانو می‌شود و راه رفتن را برای فرد سخت می‌کند. به همین دلیل تقویت عضلات چهار سر ران می‌تواند دامنه حرکتی این افراد را ارتقا دهد.
برای اجرای این تمرین به یک توپ کوچک نرم یا حوله پیچیده شده نیاز دارید. حوله را زیر زانو قرار دهید.
حال پشت زانو را به حوله یا توپ فشار دهید تا ماهیچه‌های جلوی ران منقبض شوند.
این تمرین را در 10 ست 5 ثانیهای برای هر دو پا اجرا کنید.
تمرین چهاردهم
برای اجرای این تمرین ساده اما مهم روی یک صندلی بنشینید. دستان خود را در مقابلتان دراز کنید.
حال بدون استفاده از دستان سعی کنید از جای خود بلند شوید. اگر نمی‌توانید تعادل خود را حفظ کنید، از فردی بخواهید دستان شما را بگیرد و به شما کمک کند.
این تمرین را در 3 ست ده تایی تکرار کنید.
همچنین برای آشنایی بیشتر با فیزیوتراپی و تمرینات خانگی آن می توانید مقاله فیزیوتراپی در منزل را مطالعه نمایید.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی فیزیوتراپی بیماران ام اس پرداختیم و تمریناتی را که برای این افراد مناسب است با تصویر توضیح دادیم. فیزیوتراپی نقش مهمی در توانمندسازی این بیماران دارد. پس حتماً آن را جدی بگیرید. تیم توان هاب از فیزیوتراپهای ماهر و باتجربهای تشکیل شده است که خدمات خود را در منزل ارائه می‌دهند. در نتیجه نیاز نیست نگران رفت و آمد و برنامه‌ریزی جلسات فیزیوتراپی باشید. بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، مشکلات حرکتی دارند، با برگزاری جلسات فیزیوتراپی ام اس در منزل، نگرانی رفت و آمد این افراد رفع می‌گردد. علاوه بر این، می‌توانید از پشتیبانی 24 ساعته توان هاب بهره‌مند شوید و سؤالات و دغدغه‌های خود را مطرح کنید.
بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.
منابع :
choosept
healthline
bezzyms
