گفتاردرمانی حرف ر؛ انواع تمرینات و نحوه تلفظ

تلفظ حرف «ر» می‌تواند برای بسیاری از کودکان چالش‌برانگیز باشد. زیرا نحوه تولید صدای این حرف به حروف دیگری بستگی دارد که با آن ترکیب می‌شوند. در واقع، حروف و صداهای دیگر باعث تغییر نحوه بیان آن می‌شوند. به همین دلیل برخی از کودکان و حتی افراد بزرگسال در تلفظ این صدا مشکل دارند. برای حل این مشکل می‌توان از گفتار درمانگران کمک گرفت. گفتاردرمانی حرف ر را حتی در منزل هم می‌توان انجام داد. در این مقاله قصد داریم به بررسی گفتاردرمانی حرف ر بپردازیم و روش‌های رفع این مشکل را آموزش دهیم. با ادامه این مطلب از توان هاب، همراه ما باشید.

نحوه تلفظ حرف «ر»

به طور کلی حرف ر با بالا آوردن زبان در بخش پشتی دهان ایجاد می‌شود. در حالی که قسمت عمده زبان روی سقف دهان و بین کام سخت و کام نرم قرار دارد، نوک زبان درست زیر کام سخت معلق است. تلفظ حرف ر در دسته صدای خاموش قرار نمی‌گیرد. یعنی صدای ر با لرزش تارهای صوتی تولید می‌شود و اگر دست را روی گلوی خود بگذارید، متوجه ارتعاشات خواهید شد.

از آنجایی که صدای ر هم برای صحبت کردن و هم برای آموزش بسیار چالش‌برانگیز است، بسیار مهم است که روند یادگیری فرزند خود را به صورت تخصصی دنبال کنید. تشخیص زودهنگام مشکل نیز می‌تواند رفع آن را ساده‌تر کند. بهترین کار کمک گرفتن از گفتاردرمانی است. زیرا گفتار درمانگران به صورت تخصصی مشکل را بررسی و رفع می‌کنند. گفتار درمانگران تیم توان هاب نیز خدمات خود را در منزل ارائه می‌دهند. یعنی دیگر نیازی نیست برای رسیدن به کلینیک وقت بگذارید و هزینه کنید، در صف نوبت یا ترافیک بمانید و… . گفتار درمانگر به منزل شما می‌آید و جلسات را در منزل برگزار می‌کند.

مطالعه مقاله گفتاردرمانی حرف س از دست ندهید.

کودک از چه سنی می‌تواند صدای ر را تولید کند؟

هر کودکی بر اساس جدول زمانی خود رشد می‌کند. اشتباهات گفتاری و تلفظ نادرست در زمان رشد و تکامل رایج است. با این حال، نقاط عطف رشد و محدوده سنی وجود دارد و انتظار می‌رود کودکان در یک بازه سنی بر صداهای خاصی تسلط پیدا کنند. کودکان معمولاً از دو و نیم سالگی شروع به ادای صدا ر می‌کنند و باید تا هفت سالگی به آن تسلط پیدا کنند. اگر کودک شما هشت ساله است و هنوز نمی‌تواند صدا را درست تلفظ کند، اکیداً توصیه می‌شود که از یک گفتار درمانگر کمک بگیرید تا به کودک شما در این زمینه کمک کند.

عدم تلفظ صحیح حروف می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس کودک شود و او را به فردی منزوی تبدیل کند. نکته مهم دیگر این است که بهتر است تا سن 7-8 سالگی صبر نکنید و وقتی می‌بینید کودک نمی‌تواند صدا را تلفظ کند، زودتر برای درمان اقدام کنید. مثلاً 5 سالگی سن مناسبی برای شروع درمان است. در بسیاری از موارد، کودک هر چه زودتر از یک گفتار درمانگر کمک حرفه‌ای دریافت کند، پیشرفت بهتری خواهد داشت.

دلیل ناتوانی کودک در تلفظ صحیح حرف ر چیست؟

افرادی که در تلفظ حرف ر مشکل دارند، معمولاً نمی‌توانند صدای این حرف را در زمان صحبت کردن با دهان خود ایجاد کنند. علت این امر هم این است که آنها نمی‎دانند زبان را در هنگام تلفظ باید کجا قرار دهند تا این صدا را تولید کنند. به همین دلیل هم زبان را در جای نادرستی قرار می‎دهند و صدایی که تولید می‎شود نادرست یا نامفهوم است. 

نکته دیگر این است که نحوه تلفظ حرف ر به گونه‎ای است که قابل مشاهده نیست. کودک با مشاهده لب‎های دیگران یاد می‎گیرد که حروف را چگونه تلفظ کند. در حالی که تلفظ حرف ر در درون دهان و با جای‌گذاری صحیح زبان انجام می‎شود؛ بنابراین کودک نمی‎تواند تلفظ صحیح را با مشاهده تقلید کند و یاد بگیرد. 

آیا آموزش در بزرگسالان نیز مؤثر است؟

بله اما نکته‌ای که در مورد گفتاردرمانی حرف ر در بزرگسالان وجود دارد این است که هر چه سن بالاتر برود، طول دوره درمان نیز بیشتر خواهد شد. رفع چنین مسائلی در کودکان راحت‎تر است و حتی گاهی امکان درمان خود به خودی نیز وجود دارد. این در حالی است که احتمال درمان خود به خودی در بزرگسالان کمتر است؛ بنابراین، فرد بزرگسالان نیاز به تمرین بیشتری دارد و باید زمان بیشتری برای تمرین‎ها بگذارد تا بتواند مشکلات گفتاری را رفع کند. 

پیشنهاد می کنیم مقاله گفتاردرمانی حروف را از دست ندهید.

گفتاردرمانی حرف ر با کمک تمرینات کلامی

برای تلفظ راحت‌تر صدای ر معمولاً از یک مصوت کمک گرفته می‌شود؛ زیرا این صدا با توجه به عوامل مختلفی می‌تواند تغییر کند. به عنوان مثال، گفتار درمانگر از فرد می‌خواهد تا صدای EEEE را به شکل طولانی و ممتد تلفظ کند. پس از چند ثانیه صدا را به حرف ر متصل می‌کنند. حال درمانگر از او می‌خواهد تا صدای EEERRRR را تلفظ کند. فرد باید بتواند از طریق صدای E حرف ر را تلفظ کند و آن را به این صدا تبدیل کند. همین کار را با حروف صدادار دیگر نیز تمرین می‌کنند.

گفتاردرمانی حرف «ر» با استفاده از تمرینات بصری

صدای ر در داخل دهان ایجاد می‌شود و سپس با حرکت زبان به بیرون هدایت می‌شود. همین امر باعث می‌شود تا دیدن نوع تلفظ برای فرد دشوار شود. یک گفتار درمانگر ماهر به خوبی می‌تواند چنین موقعیتی را مدیریت کند. برای کمک به این امر از نشانه‌های بصری استفاده می‌شود تا فرد بتواند حرکت زبان را درک کند. به عنوان مثال، می‌توان با کمک دست‌ها نحوه حرکت زبان در حین تلفظ صدای ر را نشان داد.

اگر با دیگر مقالات گفتار درمانی حروف تمایل دارید بیشتر آشنا شوید پیشنهاد می دهیم گفتاردرمانی حرف ز و گفتار درمانی حرف گ را از دست ندهید.

نکاتی برای تشویق کودکان به تمرین حرف ر

برخی از کودکان ممکن است با والدین و گفتار درمانگر همکاری نکنند یا برای ترغیب شدن به انجام تمرینات نیاز به تشویق داشته باشند. روش‎های مختلفی برای تشویق کودکان به انجام تمرینات گفتاردرمانی حرف ر وجود دارد. 

مهم‌ترین نکته این است که تمرینات را جذاب و سرگرم‎کننده نگه دارید. در حین تمرین از چیزهایی استفاده کنید که کودک به آن‎ها علاقه نشان می‎دهد. از لوازم بازی در حین تمرین استفاده کنید و کلمات را با کمک اسباب بازی‎ها به کودک آموزش دهید. 

اگر فرزند شما به دیدن کارتون، ویدئوهای شعر و موارد این چنینی علاقه نشان می‎دهد، تمرینات را هم با این موارد ترکیب کنید. به عنوان مثال با هم انیمیشن محبوب او را تماشا کنید و از او بخواهید تا کلماتی را که حرف ر دارند، تکرار کند. 

با کودک در حالت عادی و در حین انجام کارهای روزانه تمرین کنید. به گونه‎ای که او متوجه نشود که شما در حال تمرین کردن به او هستید. گاهی نشاندن کودک و تمرین کردن با او می‎تواند دشوار باشد. در حالی که در حین انجام کارهای روزانه می‎توانید به سادگی با کودک حرف بزنید و تمرینات ارائه شده توسط گفتار درمانگر را پیاده کنید. به عنوان مثال، وقتی به غذا درست می‎کنید، با او حرف بزنید و روی کلماتی که «ر» دارند تأکید کنید. در زمان خرید، حمام کردن، مرتب کردن اتاق و… می‎توانید تمرینات را اجرا کنید.

علاوه بر موارد ذکر شده باید به پاداش و جایزه هم توجه کنید. وقتی کودک شما چند کلمه را درست تلفظ می‎کند، پیشرفتی در او می‎بینید و تمرینات را به خوبی اجرا می‎کند، به او جایزه دهید. نیازی نیست جایزه چیز بزرگی باشد. یک اسباب بازی کوچک، یک کتاب داستان مصور، شکلات یا خوراکی محبوب کودک، همگی پاداش‎های خوبی هستند. 

نکاتی در مورد گفتاردرمانی حرف ر در منزل

گفتار درمانگران که در منزل خدمات خود را ارائه می‌دهند، نحوه استفاده از لوازم خانه در جهت یادگیری کودک و ارائه آموزش در حین کارهای روزمره را نیز به والدین یاد می‌دهند. به عنوان مثال، والدین می‌توانند از تلویزیون به عنوان ابزاری آموزشی استفاده کنند. وقتی فرزندتان در حال تماشای تلویزیون یا فیلم است، از او بخواهید به حرف‌های شخصیت‌ها گوش دهد و کلمات یا عبارات را برای شما تکرار کند یا وقتی به رستوران یا خرید می‌روید، به دنبال فرصت‌هایی برای تمرین آموزش‌های گفتار درمانگر باشید. از کودک بخواهید تا به چیزهایی که حرف «ر» را در خود دارند، اشاره کند.

شما همچنین می توانید مقاله گفتار درمانی کودکان را مطالعه نمایید.

سخن نهایی

در این مقاله به بررسی گفتاردرمانی حرف ر پرداختیم و روش‌های انجام این کار را توضیح دادیم. بهترین راه برای گفتاردرمانی استفاده از خدمات متخصصان در منزل است. تیم توان هاب نیز این خدمات را در منزل ارائه می‌دهد و شما می‌توانید بدون نگرانی در مورد هزینه‌ها و زمان رفت و آمد، از این خدمات در خانه خودتان بهره‌مند شوید. نظر شما در این باره چیست؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.