برخی از افراد به دلیل مشکلات عملکردی اندام‌ها و یا نقص عضو از وسایل ارتوپدی نظیر ارتز و پروتز استفاده می‌کنند. به عنوان مثال فرد مبتلا به مشکلات مچ دست ممکن است به بریس مچ و انگشتان نیاز داشته باشد یا کسی که یک پای خود را در طی سانحه یا بیماری از دست داده است، به پای مصنوعی نیاز دارد. آیا تا به حال فکر کرده‌اید که این وسایل ارتوپدی توسط چه کسی ساخته می‌شوند؟ اینجاست که اصطلاحی به نام ارتوپدی فنی وارد میدان می‌شود. در مطلب امروز به شما خواهیم گفت که ارتوپدی فنی چیست و چه کاربردها و تجهیزاتی دارد.
ارتوپدی فنی چیست
ارتوپدی فنی یکی از رشته‌های پیراپزشکی است که به طراحی و تولید ارتز و پروتز و همچنین آموزش بیمار به منظور استفاده صحیح از آنها می‌پردازد. به دانش آموختگان رشته ارتوپدی فنی، متخصص ارتوپدی فنی گفته می‌شود. متخصص ارتوپدی فنی ممکن است به تولید ارتز (در اینصورت ارتوتیست نامیده می‌شود) پروتز یا اندام مصنوعی (در اینصورت پراستتیست نامیده می‌شود) و یا هر دو بپردازد. به طور دقیق می‌توان گفت که متخصص ارتوپدی به تجویز ارتز و پروتز برای بیمار می‌پردازد. اما طراحی و ساخت این وسایل ارتوپدی توسط متخصص ارتوپدی فنی انجام می شود.
تفاوت ارتز و پروتز
ارتزها، بریس‌ها یا سایر وسایل حمایتی هستند که برای اصلاح تراز، کاهش درد و یا حمایت اضافی برای هر قسمت از بدن به کار می‌روند، در حالی که پروتزها وسایلی هستند که جایگزین اندام از دست رفته می‌شوند. ارتز و پروتز، هر دو به بهبود حرکت و افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند اما هر کدام در شرایط خاصی تجویز می‌شوند.
پیشنهاد می دهیم مقاله کفش طبی کودکان مطالعه نمایید.
کاربردهای ارتوپدی فنی چیست
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که کاربردهای ارتوپدی فنی چیست و در واقع ارتوپدی فنی در چه زمینه‌هایی فعالیت دارد! کافیست به لیست زیر نگاهی بیندازید:
- ساخت اندام‌های مصنوعی برای بخش‌های فوقانی یا تحتانی بدن (مانند دست و پای مصنوعی)
- ساخت وسایل ارتوپدی مخصوص مانند پانسمان
- ساخت وسایل ارتوپدی کودکان
- ساخت تجهیزات فشرده سازی و کمکی
- ساخت ارتزهای فردی و سیستم‌های موقعیت یابی
- ساخت وسایل مورد نیاز برای درمان اسکولوروزیس
- ساخت بریس برای ستون فقرات گردنی و کمری
- ساخت پاهای مصنوعی برای استفاده عمومی ، مرطوب و ورزشی
وظایف ارتوپدی فنی
حال که متوجه شدید کاربردهای ارتوپدی فنی چیست، نوبت به بررسی وظایف ارتوپدی فنی می‌رسد. به طور کلی یک ارتوپد فنی کارها و وظایف زیر را به عهده دارد:
- بررسی و معاینه بیمارانی که به وسایل ارتوپدی نیاز دارند.
- تشخیص وسیله ارتوپدی مورد نیاز بیمار
- ارزیابی بیومکانیکال؛ یعنی تجزیه و تحلیل بدن بیمار
- طراحی و ساخت دستگاه ارتوپدی مورد نظر
- آموزش دادن طرز استفاده از دستگاه به بیمار
- اِعمال اصلاحات مورد نیاز و تغییر تنظیمات دستگاه در صورت لزوم
- پیگیری شرایط بیمار در دوره‌های زمانی مشخص و ارائه مشاوره‌های تکمیلی
- تعمیر دستگاه ارتوپدی در صورت خرابی و آسیب دیدگی
کفش طبی چیست؟ برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله مورد نظر را مطالعه نمایید.
تجهیزات ارتوپدی فنی
تجهیزات و ابزارهای ارتوپدی به وسایلی گفته می‌شود که در بخش‌های مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. تجهیزات ارتوپدی فنی معمولا از موادی نظیر پارچه، پلاستیک، چرم، فلز و … ساخته می‌شوند. همانطور که گفتیم متخصص ارتوپدی فنی ممکن است به ساخت ارتز، پروتز و یا هردو مورد بپردازد. بر همین اساس، تجهیزات ارتوپدی فنی به طور کلی شامل موارد زیر هستند.
پروتز
پروتز به وسیله‌ای گفته می‌شود که به منظور جایگزینی بخشی از بدن یا اندام از دست رفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک فرد ممکن است به دلایل مختلفی نظیر انواع تروما مانند تصادف، بیماری‌هایی مانند دیابت و نقص‌های مادرزادی خود یک اندام یا بخشی از آن را از دست دهد. در واقع از پروتز در مواقعی استفاده می‌شود که اندام از دست رفته یا به حدی صدمه دیده باشد که نیاز به تعویض آن باشد.
پروتزها به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شوند و در دوره‌های زمانی منظم نیاز به تنظیم دارند. استفاده از پروتز باعث بهبود کیفیت زندگی، کاهش وابستگی و افزایش آرامش روحی و روانی بیمار شود. پروتزها بسیار متنوع هستند و می‌توانند برای اندام‌های فوقانی یا تحتانی مورد استفاده قرار گیرند. رایج‌ترین پروتزها عبارتند از پروتز بازو، پروتز چشم، پروتز زانو، پروتز گوش و …
ارتز
ارتز که با نام‌هایی نظیر بریس، آتل و اسپلینت نیز شناخته می‌شود، وسیله‌ای است که به منظور اصلاح یا تقویت قسمتی از بدن بکار می‌رود. در مواردی که نقص یا دفورمیتی عضوی از بدن باعث اختلال در عملکرد آن شود، از ارتز استفاده خواهد شد. ارتزها می‌توانند برای اندام‌های تحتانی و فوقانی استفاده شوند. آتل شانه، ارتز آرنج، ارتزهای دست و مچ دست، ارتزهای ستون فقرات گردنی از رایج‌ترین انواع ارتز هستند. برخی از ارتزها از پیش ساخته شده هستند. با این حال برخی دیگر باید به صورت سفارشی ساخته شوند.
به طور کلی می‌توان دسته بندی زیر را برای ارتزها ارائه داد:
- بریس‌های قسمت فوقانی بدن (شانه، آرنج، مچ دست و انگشتان) که هم به صورت آماده در دسترس هستند و هم به صورت سفارشی ساخته می‌شوند.
- بریس‌های اندام تحتانی که معمولا پس از جراحی اندام‌های تحتانی (لگن، ران، زانو، مچ پا و انگشتان پا) تجویز می‌شوند و به ارتزهای تثبیت کننده و حمایت کننده نیز معروف هستند.
- دستگاه‌های مخصوص شکستگی برای تسریع روند بهبودی پس از شکستگی اندام‌ها به کار می‌رود و معمولا به صورت آماده در دسترس هستند.
- بریس‌های ستون فقرات و نخاع که کاملا سفت هستند و بدنبال آسیب‌های نخاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ارتزهای فشرده سازی (کامپرشن) برای فشرده سازی بخش خاصی از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به عنوان مثال باند فشرده سازی، جوراب فشرده سازی بلند، جلیقه فشرده سازی و …
همچنین پیشنهاد می دهیم اطلاعات بیشتری درباره ساخت کفش طبی کسب کنید.
روند درمان بیماران با ارتوپدی فنی
روند درمان بیماران با ارتوپدی فنی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به شرایط بیمار بستگی دارد. اما به طور کلی روند درمان بیماران با ارتوپدی فنی شامل مراحل زیر است:
- ارزیابی دقیق شرایط و سابقه بیمار و وضعیت بدنی او
- تشخیص ارتز یا پروتز مناسب بیمار
- طراحی و ساخت ارتز یا پروتز
- آموزش صحیح نحوه استفاده از دستگاه ارتوپدی فنی
- پیگیری شرایط بیمار در دراز مدت
نحوه انتخاب دستگاه در ارتوپدی فنی چیست
متخصص ارتوپدی فنی پس از ارزیابی بیمار و جمع آوری اطلاعات او و همچنین بررسی نسخه تجویز شده توسط پزشک تشخیص می‌دهد که آیا بیمار به یک وسیله ارتوپدی از پیش ساخته شده نیاز دارد یا لازم است ابزار ارتوپدی مورد نیاز او به صورت سفارشی ساخته شود. وسایل ارتوپدی از پیش ساخته شده با اندازه‌های متداول در جمعیت عمومی ساخته شده‌اند و می توانند گزینه سریع و کم هزینه‌ای باشند. اما اگر متخصص ارتوپدی فنی تشخیص دهد که ابزارهای آماده نمی‌توانند برای بیمار، عملکرد مناسبی داشته باشند یا با اندام او متناسب نیستند، با اسکن اندام بیمار و اندازه‌گیری‌های دقیق، ارتز یا پروتز سفارشی و شخصی او را خواهد ساخت.
مطالعه مقاله ارتوپدی فنی کودکان از دست ندهید.
جمع بندی
در بخش‌های فوق توضیح دادیم که ارتوپدی فنی چیست و چه کاربرد و اهدافی دارد. ارتوپدی فنی، یک شاخه پزشکی است که به طراحی و ساخت دستگاه‌های ارتوپدی (انواع پروتز و ارتز) می‌پردازد. متخصص ارتوپدی فنی پس از ارزیابی کامل بیمار و آگاهی از نظر پزشک متخصص مشخص خواهد کرد که کدام نوع ارتز یا پروتز با توجه به شرایط بیمار مناسب اوست.
بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.
