معرفی انواع بازی های کاردرمانی ذهنی

تصور کنید که جلسات سخت کاردرمانی ذهنی را به یک بازی تبدیل کنید. با بازی های کاردرمانی ذهنی، این فقط یک آرزو نیست! از طریق بازی‌های مربوط به کاردرمانی ذهنی، کودکان و بزرگسالان در فعالیت‌هایی شرکت می‌کنند که به‌طور خاص برای به چالش کشیدن و پرورش عملکرد شناختی طراحی شده‌اند. بنابراین این بازی‌ها فقط سرگرم کننده نیستند و علاوه بر تفریح، جنبه درمانی نیز دارند. در واقع هدف اصلی از انجام این بازی‌ها در جلسات کاردرمانی ذهنی، توانبخشی، بهبود حافظه، مهارت‌های حل مسئله و عملکرد کلی مغز است. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا با 10 بازی کاردرمانی ذهنی برای بزرگسالان و کودکان آشنا شویم.

معرفی بازی ها:

از پازل‌ گرفته تا بازی‌های فکری خلاقانه، طیف گسترده‌ای از بازی‌ها وجود دارند که می‌توانند باعث بهبود عملکرد شناختی و ذهنی افراد شوند. در اینجا لیستی از بهترین بازی های کاردرمانی ذهنی برای شما یا یکی از عزیزانتان آورده شده است.

بازی 1: بازی حافظه

بازی حافظه، یک بازی با ورق است که در آن همه کارت‌ها به صورت و رو به پایین روی میز قرار می‌گیرند. بازیکنان در یک زمان دو ورق را بر می‌گردانند تا در نهایت بتوانند یک جفت همسان را پیدا کنند. این بازی برای تقویت شناخت بصری و تقویت حافظه کوتاه‌مدت بسیار عالی است زیرا باید به خاطر بیاورید که کارت‌های مورد نظر کجا قرار دارند. علاوه بر این بازی با کارت و برداشتن و گذاشتن کارت ها با دست خود نوعی تمرین مهارت حرکتی ظریف است. این بازی می‌تواند علاوه بر کاردرمانی ذهنی برای جلسات کاردرمانی ام اس یا کاردرمانی پارکینسون نیز مناسب باشد.

پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی پارکینسون را در وب سایت توان هاب مطالعه بفرمایید.

بازی 2: سودوکو

سودوکو یک بازی مشابه پازل است که در آن باید به جای تصاویر اعداد را در موقعیت مناسب خود قرار داد. سودوکو به عنوان یکی از پرکاربردترین بازی های کاردرمانی ذهنی، استدلال منطقی و مهارت‌های حل مسئله افراد را به چالش می‌کشد. هدف از این بازی این است که یک شبکه 9 در 9 را به نحوی با اعداد مناسب پر کنید تا هر ستون، هر ردیف، و هر یک از مربع‌های 3 در 3 ، شامل همه اعداد از 1 تا 9 باشد. این بازی یک راه فوق‌العاده برای تقویت عملکرد ذهن و بهبود تمرکز است.

بازی 3: جستجوی کلمات

جستجوی کلمه شامل یافتن کلمات پنهان شده در شبکه‌ای از حروف است. این بازی توانایی‌های بصری و تشخیص الگو را افزایش می‌دهد، چرا که بازیکنان باید کلمات صحیح را در مجموعه‌ای از حروف تشخیص دهند. همچنین یک راه عالی برای گسترش دایره لغات و تقویت حافظه است.

بازی 4: حل پازل

تکمیل پازل یک فعالیت ذهنی جذاب است که نیاز به مرتب کردن قطعات و تعیین محل قرار گرفتن آنها در تصویر بزرگتر دارد. این بازی کاردرمانی ذهنی، مهارت‌ هوش فضایی مغز را تقویت می‌کند. همچنین کاردرمانگر با تمرین این بازی در جلسات کاردرمانی ذهنی توانایی‌های حل مسئله بیمار را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این حل پازل خود نوعی مراقبه‌ و مدیتیشن است و به کاهش استرس و افزایش تمرکز بر روی کار نیز کمک می‌کند.

بازی 5: جدول کلمات متقاطع 

جدول کلمات متقاطع بازیکنان را به چالش می‌کشد تا بر اساس مجموعه‌ای از سرنخ‌ها و سوالات، شبکه‌ای از مربع های سفید و سیاه را با کلمات مناسب پر کنند. این بازی نه تنها دایره واژگان و یادآوری کلمات را افزایش می‌دهد، بلکه مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله را نیز برای یافتن پاسخ‌ درست تقویت می‌کند. همچنین انجام این بازی با افراد مسن در جلسات کاردرمانی ذهنی، تاثیر زیادی روی تقویت حافظه بلندمدت این عزیزان دارد.

بازی 6: بازی های فکری

بازی های فکری معمولاً پازل‌ها و معماهایی هستند که تفکر منطقی، حل مسئله و گاهی اوقات مهارت‌های شناختی افراد را به چالش می‌کشند. این بازی های کاردرمانی ذهنی عمدتاً در اشکال مختلفی مانند بازی‌های منطقی، بازی‌های استراتژی و بازی‌های ریاضی وجود دارند که هر کدام چالشی منحصر به فرد برای مغز به وجود می‌آورند. انجام بازی‌های فکری در خانه یا بازی با کاردرمانگر راهی سرگرم کننده برای تحریک عملکردهای شناختی کودکان و بزرگسالان است.

بازی 7: بازی یکپارچه سازی حسی

شاید خیلی سرگرم کننده به نظر نرسد، اما انجام بازی‌های یکپارچه سازی حسی یکی از پرکاربردترین فعالیت‌ها در جلسات کاردرمانی ذهنی است. بازی‌های یکپارچه سازی حسی در نهایت بر عملکرد روزانه کودک، از جمله رشد اجتماعی، عزت نفس، و توانایی‌های یادگیری او تاثیر می‌گذارد. یکی از این بازی‌ها بازی با جعبه اسباب‌بازی‌های فرزندتان است. اول از همه، باید یک جعبه را از اسباب‌بازی با بافت‌ها و وزن‌های مختلف پر کنید تا فرزندتان بتواند خودش در آن کاوش کند. با گشت و گذار در این جعبه و لمس اسباب‌بازی‌هایی که هرکدام بافت و جنس متفاوت دارند، کودک شما حواس پنجگانه خود را به کار می‌گیرد. همچنین این بازی نقش مهمی در تقویت مهارت حرکت ظریف کودکان ایفا می‌کند و یکی از بازی های برتر کاردرمانی ذهنی برای کودکان 3 تا 5 سال است.

بازی 8: مکعب روبیک

مکعب روبیک یک پازل سه بعدی است که هوش فضایی و مهارت حل مسئله را به چالش می‌کشد. حل مکعب روبیک یکی از بازی های کاردرمانی ذهنی است که هماهنگی دست و چشم را نیز بهبود می‌بخشد. از سوی دیگر بازیکنان استراتژی و راه حل‌های مختلف را یاد گرفته و به خاطر می‌سپارند. بنابراین کاردرمانگرها از این مکعب جادویی برای تقویت تفکر انتقادی، حل مسئله، مهارت حرکتی ظریف و تمرکز و حافظه در جلسات کاردرمانی ذهنی کمک می‌گیرند.

بازی 9: من پیدا می‌کنم

تشویق به حرکت و حفظ تمرکز در جلسات کاردرمانی ذهنی بسیار مهم است، به خصوص زمانی که توانخواه کودک باشد. بازی من پیدا می‌کنم یکی دیگر از بازی های کاردرمانی ذهنی است که برای تقویت تمرکز و عملکرد شناختی کودکان به کار می‌رود. در این بازی کاردرمانگر از کودک می‌خواهد که یک شی یا وسیله را در اتاق پیدا کند اما نام آن وسیله را به صورت مستقیم بیان نمی‌کند. برای مثال اگر منظورش میز مطالعه باشد می‌گوید : «من یک وسیله چوبی می‌خواهم که مستطیل شکل و به رنگ قهوه‌ای است». پس از آن کودک از جایش بلند می‌شود تا چیزی را پیدا کند که مطابق با توضیحات کاردرمانگر باشد. بدین ترتیب کاردرمانگر علاوه بر سرگرم کردن کودک، باعث تقویت قدرت تمرکز، عملکرد شناختی و حافظه کوتاه مدت او می‌شود.

بازی 10: بازی دبرنا یا بینگو

بازی دبرنا یا بینگو فقط برای سرگرمی نیست و در واقع یک بازی سرعت و تمرکز است. این بازی کاردرمانی ذهنی بازیکنان را ملزم می‌کند تا به سرعت اعداد خوانده شده توسط کاردرمانگر را در کارت‌های بازی خود شناسایی و علامت گذاری کنند. این بازی می‌تواند مهارت‌های شنیداری، تشخیص الگو و توانایی جستجوی بصری افراد را افزایش دهد.

گنجاندن این بازی‌های کاردرمانی ذهنی در روال روزانه یا هفتگی شما می‌تواند مزایای شناختی قابل توجهی را ارائه دهد. چه بخواهید مغز خود را به چالش کشیده و مهارت‌های خاصی را بهبود ببخشید یا صرفاً سرگرم شوید، این بازی‌های کاردرمانی ذهنی تجربه‌ای لذت‌بخش و مفیدی را ارائه می‌کنند. 

لازم به ذکر است که انجام این بازی‌ها تحت نظر یک متخصص مانند کاردرمانگر نتایج بهتری در پی دارد. بنابراین شما عزیزان می‌توانید از خدمات توانبخشی و کاردرمانی در منزل مجموعه توانبخشی توان هاب استفاده کنید. تیم حرفه‌ای کاردرمانگران توان هاب با کلیه تجهیزات مورد نیاز به منزل شما آمده و فعالیت‌ها و تمرینات کاردرمانی ذهنی را در محیط امن خانه شما برگزار می‌کنند.

مزایای بازی های کاردرمانی ذهنی

انجام بازی‌های کاردرمانی ذهنی تنها راهی برای گذراندن زمان نیست، بلکه روشی قدرتمند برای تقویت جنبه‌های مختلف عملکرد شناختی است. چنین فعالیت‌هایی می‌توانند به بهبود قابل توجهی در حافظه، تمرکز، مهارت‌های حل مسئله و حتی بهزیستی ذهنی کلی منجر شوند. بنابراین بیایید به برخی از مزایای کلیدی که این بازی ها ارائه می‌دهند، بپردازیم.

بهبود عملکرد شناختی

عملکرد شناختی طیف وسیعی از فرآیندهای ذهنی از جمله تمرکز، حافظه، درک زبان، حل مسائل مختلف و تصمیم گیری را در بر می‌گیرد. بازی های کاردرمانی ذهنی مغز را به چالش کشیده، آن را فعال نگه می‌دارد و رشد عصبی را تحریک می‌کند. انجام این بازی‌ها شبیه به تمرین دادن به مغز و حفظ یا بهبود عملکردهای شناختی است که برای انجام فعالیت‌های روزانه حیاتی هستند.

تقویت حافظه

حافظه بخشی ضروری از توانایی‌ شناختی ما است. حافظه به ما این امکان را می‌دهد که تجربیات گذشته را به خاطر بسپاریم، در زمان حال حرکت و برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. بازی های کاردرمانی ذهنی که نیاز به یادآوری و شناسایی دارند، حافظه را تقویت کرده و آن را کارآمدتر می‌کنند. بدین ترتیب تمرین منظم از طریق این بازی‌ها منجر به بهبود حافظه کوتاه مدت، حافظه بلند مدت و حافظه فعال می‌شود.

تقویت روحیه و انگیزه

فراتر از فواید عملکرد شناختی، بازی‌های کاردرمانی ذهنی می‌توانند تأثیر مثبتی بر روحیه و انگیزه فرد داشته باشند. تکمیل یک پازل یا بازی چالش برانگیز باعث ایجاد حس موفقیت و رضایت فردی می‌شود. این موضوع می تواند عزت نفس را تقویت کرده و احساس افسردگی یا اضطراب را کاهش دهد.

نحوه انجام بازی های کاردرمانی ذهنی 

انجام بازی‌های کاردرمانی ذهنی کار سخت و پیچیده‌ای نیست. اتفاقاً انجام این فعالیت‌ها به صورت روتین و روزمره هم سرگرم کننده و هم مفید است. اما برای استفاده حداکثری از این بازی‌ها، مهم است بدانید که چگونه باید آنها را به طور مؤثر در زندگی روزمره خود بگنجانید. بنابراین در ادامه به نکات مهم در مورد نحوه انجام بازی های کاردرمانی ذهنی  اشاره خواهیم کرد.

تنظیم یک برنامه روزانه

ایجاد روتینی که شامل بازی‌های کاردرمانی ذهنی می‌شود، با تعیین ساعات مشخصی از روز برای این فعالیت‌ شروع می‌شود. لحظاتی را در نظر بگیرید که ذهن شما بسیار فعال و هوشیار است. برای بسیاری از افراد صبح بعد از یک خواب طراوت بخش شبانه و برای برخی دیگر عصر به عنوان راهی برای رفع فشار روز، مناسب است. در حقیقت با تعیین زمان‌های خاص برای بازی‌های کاردرمانی ذهنی، آن‌ها را به بخشی قابل پیش‌بینی و لذت‌بخش از روتین خود تبدیل می‌کنید.

مطالعه مقاله کاردرمانی ام اس در منزل از دست ندهید.

ورزش صبحگاهی ذهن 

هر روز صبح 15 تا 20 دقیقه را به انجام یک بازی فکری اختصاص دهید که بر حافظه یا تقویت مهارت‌های حل مسئله تمرکز دارد. شروع روز با چنین فعالیتی می‌تواند عملکرد مغز شما را به سرعت بالا ببرد.

یافتن تعادل مناسب بین چالش و لذت

برای بهره مندی از فواید بازی‌های کاردرمانی ذهنی یافتن فعالیت‌هایی که هم چالش‌برانگیز و هم لذت‌بخش هستند، بسیار مهم است. اگر یک بازی خیلی آسان باشد، ممکن است خسته کننده شود و کارایی خود را از دست بدهد. برعکس، اگر خیلی سخت باشد، می‌تواند به ناامیدی و عدم انگیزه برای ادامه منجر شود. در ادامه شما را با نحوه ایجاد تعادل بین چالش و لذت در بازی های کاردرمانی ذهنی آشنا خواهیم کرد:

بازی‌هایی با سطح دشواری قابل تنظیم را انتخاب کنید

به دنبال بازی‌هایی باشید که به شما این امکان را می‌دهند تا با پیشرفت، سطح چالش را تنظیم کنید. شروع در یک سطح راحت و افزایش تدریجی دشواری بازی می‌تواند آن بازی را همیشه لذت بخش و مفید نگه دارد.

بازی‌ها را با هم ترکیب کنید

انواع بازی های کاردرمانی ذهنی را در برنامه خود بگنجانید تا روی مهارت‌های شناختی مختلف کار کرده و مغز خود را فعال نگه دارید. به عنوان مثال، در طول هفته بازی های مربوط به تقویت حافظه، پازل و بازی‌های استراتژیک را به طور متناوب انجام دهید.

مطالعه مقاله کاردرمانی برای نشستن کودک از دست ندهید.

اهداف واقع بینانه تعیین کنید

اهداف واقع بینانه و قابل دستیابی را برای بازی‌های کاردرمانی ذهنی خود تعیین کنید. خواه در مورد رسیدن به یک سطح جدید در یک بازی خاص باشد یا بهبود امتیاز خود در ارزیابی مهارت‌های شناختی، داشتن اهداف واقع بینانه به شما انگیزه کافی و لازم را می دهد.

به بدن و ذهن خود گوش دهید

به احساس خود در حین انجام این بازی‌ها توجه کنید. اگر متوجه شدید که تحت فشار هستید یا استرس دارید، ممکن است نشانه‌ای برای کاهش سطح سختی بازی یا استراحت باشد. به یاد داشته باشید، هدف اصلی از انجام بازی های کاردرمانی ذهنی این است که عملکرد شناختی خود را تقویت کرده و در عین حال سرگرم شوید.

پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی ذهنی در منزل در وب سایت توان هاب را مطالعه بفرمایید.

در آخر

گنجاندن بازی‌ های کاردرمانی ذهنی در روتین روزمره خود یا یکی از نزدیکانتان می‌تواند برای سلامت شناختی لذت‌بخش و مفید باشد. از پازل‌هایی که مغز را به چالش می‌کشند تا بازی‌های فکری که حافظه را تقویت می‌کنند؛ هر بازی راهی منحصر به فرد برای تقویت مهارت‌های شناختی ارائه می‌دهد. به یاد داشته باشید فعال نگه داشتن ذهن از طریق بازی‌های جذاب نه تنها جنبه درمانی دارد، بلکه می‌تواند بسیار سرگرم کننده باشد. بنابراین، چرا این بازی‌ها را امتحان نکنید و شاهد تغییرات مثبت در چابکی ذهن و عملکرد شناختی خودتان نباشید؟ در این مطلب 10 بازی جذاب کاردرمانی ذهنی را معرفی کردیم تا مهارت‌های شناختی خود را تقویت کنید و سرگرم شوید.