بررسی نقش کاردرمانی در بهبود بیمار سکته مغزی + تمرین ها

آیا می‌دانستید کاردرمانی سکته مغزی مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و تمرینات مختلف است که به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های از دست رفته پس از سکته را دوباره یاد بگیرید؟ کاردرمانی بعد از سکته مغزی می‌تواند به بازیابی حرکت، گفتار، توانایی و مهارت‌های زندگی روزمره کمک کند. به طور کلی کاردرمانی به بیماران در بازیابی استقلال و بهبود کیفیت زندگی کمک شایانی می‌کند. شاید بهبودی پس از سکته مغزی یک سفر چالش برانگیز برای بیماران و خانواده‌ها باشد. بهتر است تا جای ممکن از عواملی که منجر به بروز سکته مغزی می شوند دوری کرد. اما در صورت مواجه شدن با کاردرمانی پس از سکته مغزی می‌توان پیشرفت قابل توجهی در بهبود و درمان داشت. بنابراین برای کشف برخی از موثرترین تمرینات خانگی برای بهبود سکته مغزی و آموزش کاردرمانی سکته مغزی به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

نقش کاردرمانی سکته مغزی در بهبود بیماران

روش‌های زیادی برای کمک به بهبودی افراد بعد از سکته مغزی وجود دارد. اما به طور کلی، انتخاب روش مناسب کاردرمانی بعد از سکته مغزی به قسمتی از بدن یا نوع توانایی از دست رفته بعد از این عارضه بستگی دارد.

فعالیت های بدنی

انجام تمرینات کاردرمانی که اغلب شامل فعالیت‌های حرکتی و بدنی است، در ابتدا ممکن است سخت و پیچیده به نظر برسد. با این حال، گنجاندن فعالیت بدنی منظم در روند بهبودی بیماران مزایای بسیار زیادی دارد. برخی فعالیت های بدنی که به بهبود و درمان بیماران کمک می‌کند شامل موارد زیر می‌شود.

تمرینات مهارت حرکتی

ورزش و فعالیت‌های‌ حرکتی به بهبود قدرت و هماهنگی عضلات در سراسر بدن کمک می‌کند. برای مثال در کاردرمانی برای سکته مغزی معمولاً روی عضلات و ماهیچه‌هایی که برای تعادل، راه رفتن و حتی بلع استفاده می‌شوند؛ کار می‌شود.

تمرینات موبیلیتی یا جنبش پذیری

با تمرینات موبیلیتی یا جنبش پذیری بیمار یاد می‌گیرد که از وسایل کمک حرکتی مانند واکر، عصا، ویلچر و غیره استفاده کند. یکی دیگر از کمک ابزارهای حرکتی بریس (Brace) یا ارتوز است. برای مثال بریس مچ پا می‌تواند مچ پای بیمار را حین تمرینات حرکتی ثابت نگه دارد. با استفاده از این ابزار بیمار می‌تواند در حین یادگیری راه رفتن، وزن بدنش را تحمل کند.

حرکت درمانی

در تمرینات حرکت درمانی (Constraint-induced therapy)، تمرکز روی اندامی است که بیش‌تر تحت تاثیر سکته قرار گرفته است. در این نوع درمان همزمان با اینکه بیمار اندام آسیب دیده را حرکت می‌دهد، اندام سالم مهار می‌شود. این درمان گاهی اوقات درمان اجباری یا درمان با محدودیت نیز نامیده می‌شود.

فعالیت های بدنی به کمک فناوری

گاهی در جلسات کاردرمانی سکته مغزی از فناوری و تجهیزات پیشرفته استفاده می‌شود. کاردرمانی به کمک فناوری شامل موارد زیر است.

تحریکات الکتریکی کاربردی

تحریکات الکتریکی کاربردی یا (FES) نوعی درمان است که از تحریک الکتریکی کنترل‌شده بری بازیابی عملکرد ماهیچه‌های فلج یا ضعیف استفاده می‌شود. در این نوع درمان، کاردرمانگر الکتریسیته را به ماهیچه‌های ضعیف اعمال کرده و باعث انقباض آنها می‌شود.

فناوری رباتیک

دستگاه‌های رباتیک می‌توانند با انجام حرکات تکراری به اندام‌های آسیب‌دیده شوک وارد کنند. این دستگاه‌های نقش پررنگی در بازیابی قدرت و عملکرد اندام‌های آسیب‌دیده دارند.

فعالیت های شناختی و عاطفی

همانطور که می‌دانید بازماندگان سکته مغزی در فعالیت‌های شناختی و عاطفی خود نیز تضعیف می‌شوند. بنابراین برای درمان و بازگشت این عزیزان به زندگی نرمال علاوه بر آسیب‌های حرکتی، آسیب‌های شناختی و رفتاری نیز باید درمان شوند. برخی فعالیت‌های شناختی و عاطفی  که در جلسات کاردرمانی سکته مغزی استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر است.

درمان اختلالات شناختی

کاردرمانی و گفتار درمانی به بیماران در بازیابی توانایی‌های شناختی از دست رفته مانند حافظه، قدرت پردازش، حل مسئله، مهارت‌های اجتماعی، قضاوت و ایمنی کمک می‌کنند.

درمان اختلالات ارتباطی

گفتار درمانی به بیماران بازمانده از سکته مغزی کمک می‌کند توانایی‌های از دست رفته در صحبت کردن، شنیدن، نوشتن و درک مطلب را دوباره به دست آورند.

ارزیابی و درمان روانشناختی

سازگاری عاطفی بیماران در جلسات اولیه کاردرمانی ارزیابی و مورد آزمایش قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است بیمار با یک متخصص سلامت روان نیز مشاوره داشته باشد یا در جلسات گروه درمانی شرکت کند.

گزینه‌های مختلف کاردرمانی سکته مغزی

بیماران در حالی که هنوز در بیمارستان هستند، کاردرمانی سکته مغزی را شروع می‌کنند. به محض مرخص شدن از بیمارستان چند گزینه برای کاردرمانی سکته مغزی وجود دارد که این گزینه‌ها عبارتند از:

مراکز و کلینیک‌های توانبخشی

مراکز توانبخشی یا به صورت مستقل یا بخشی از یک بیمارستان یا کلینیک بزرگتر هستند. کلیه خدمات توانبخشی و کاردرمانی و تمرینات مربوط به درمان انواع سکته مغزی را می‌توان با مراجعه به این کلینیک‌ها دریافت کرد. البته مراجعه مداوم و منظم به این مراکز برای تمامی بیماران و خانواده‌هایشان امکان پذیر نیست، چرا که معمولاً زمان و هزینه زیادی می‌طلبد.

کاردرمانی در منزل

برخی مراکز توانبخشی خدمات کاردرمانی و توانبخشی خود را در منزل توان‌خواهان ارائه می‌دهند. این گزینه درمانی کاملاً مناسب کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالانی است که به هر دلیلی تمایل به مراجعه به کلینیک ندارند. به علاوه با دریافت خدمات کاردرمانی در خانه بیماران در هزینه و زمان خود صرفه جویی کرده و کلیه تمرینات و آموزش‌های خود را در محیط امن خانه تجربه می‌کنند. مجموعه توانبخشی توان هاب نیز یکی از معدود مراکز توانبخشی در ایران است که کلیه خدمات توانبخشی و کاردرمانی سکته مغزی در منزل را ارائه می‌دهد. کادر مجرب و حرفه‌ای توان هاب با کلیه تجهیزات مورد نیاز به منزل شما عزیزان آمده و جلسات درمانی را در محیط گرم خانه شما برگزار می‌کند. برای دریافت خدمات کاردرمانی در منزل می توانید با درمانگران توان هاب از طریق سایت ارتباط برقرار نمایید.

درمان خانگی

کاردرمانی در منزل سکته مغزی گزینه دیگر درمان بازماندگان این عارضه است. برخی بیماران که تمایلی به مراجعه به کلینیک یا کمک گرفتن از درمانگران حرفه‌ای ندارند. این افراد می‌توانند بسیاری از تمرینات تمرینات کاردرمانی سکته مغزی را در خانه انجام دهند. البته لازم به ذکر است که بهتر است این تمرینات زیر نظر یک کاردرمانگر حرفه‌ای انجام شود. در ادامه اما شما را با برخی تمرینات کاردرمانی برای سکته مغزی در خانه آشنا خواهیم کرد.

تمرینات کاردرمانی سکته مغزی

تمرینات کاردرمانی سکته مغزی به بهبود تحرک کلی بیماران کمک می‌کند. این به معنای تعادل بهتر، هماهنگی بین ذهن و اعضای بدن و دامنه حرکتی بیشتر است. بیماران پس از سکته مغزی اغلب در حرکات اساسی خود با مشکلاتی روبرو هستند و تمرینات هدفمند کاردرمانی می‌توانند به بازیابی این عملکرد از دست رفته کمک کنند.

علاوه بر این، تمرینات کاردرمانی برای سکته مغزی به طور قابل توجهی خلق و خو و سلامت روان این بیماران را نیز بهبود می‌بخشد. اندورفین‌هایی که در طول فعالیت بدنی آزاد می‌شوند، باعث بهبودی خلق و خو شده و با احساس افسردگی یا اضطراب در روند درمان مقابله می‌کنند. علاوه بر این، تمرینات مناسب برای درمان سکته مغزی به بهبود سلامت قلب و عروق بازماندگان سکته مغزی نیز کمک می‌کند. افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند در معرض خطر بیشتری برای آسیب‌های قلبی عروقی در آینده هستند. بنابراین تمرینات کاردرمانی می‌تواند بسیار نتیجه بخش باشد. چرا که فعالیت بدنی منظم قلب را تقویت کرده، گردش خون را بهبود بخشیده و خطر سکته‌های بعدی را کاهش می‌دهد. حال نوبت ان است تا با تمرینات کاردرمانی آشنا شویم.

تمرینات سکته مغزی به تفکیک اعضای بدن

در ادامه با مهم‌ترین تمرینات کاردرمانی بعد از سکته مغزی به تفکیک اعضای بدن آشنا خواهیم شد. فراموش نکنید که تمرکز اصلی شما هنگام انجام این تمرینات باید روی اندام یا عضوی باشد که بیشتر از همه آسیب دیده است.

تمرینات سکته مغزی برای بالاتنه

بازیابی قدرت و تحرک در قسمت فوقانی بدن پس از سکته مغزی برای بدست آوردن استقلال در کارهای روزانه بسیار مهم است. این تمرینات بر روی بازوها، شانه‌ها، دست‌ها و انگشتان تمرکز دارند و هدف آنها بهبود حرکت، انعطاف‌پذیری و کاهش اسپاستیسیتی  (سفتی یا کشش غیر معمول ماهیچه‌ها) است.

تمرین کشش بازو و شانه

روی یک صندلی با پشت صاف بنشینید. به آرامی یک دست را جلوی خود دراز کنید و آن را در ارتفاع شانه نگه دارید. با دست مخالف خود، به آرامی بازوی کشیده را روی سینه خود بکشید تا زمانی که در شانه احساس کشش کنید. این وضعیت را برای 15-20 ثانیه نگه دارید، سپس دست‌ها را عوض کنید. این تمرین را برای هر بازو 2-3 بار تکرار کنید. این کشش‌ برای شل شدن عضلات سفت و بهبود انعطاف پذیری در شانه‌ها و بازوها مفید است.

تمرین دست و انگشت

تمرین دست و انگشتان برای بازیابی مهارت‌های حرکتی ظریف ضروری است. با قرار دادن دست خود روی میز شروع کنید، سپس به آرامی هر انگشت را یکی یکی تا جایی که ممکن است بالا ببرید. هر انگشت را برای چند ثانیه نگه دارید. در مرحله بعد تمرین کنید که نوک هر انگشت را به نوک انگشت شست خود نزدیک کرده و شکل O را بسازید. این تمرین را 10 بار برای هر دست تکرار کنید.

تمرین چرخش بازو

این تمرین به بهبود دامنه حرکتی و قدرت بازو و شانه‌ها کمک می‌کند. برای شروع به صورت ایستاده یا نشسته، بازوهای خود را در ارتفاع شانه به طرفین دراز کنید. به آرامی بازوهای خود را به صورت دایره‌های کوچک به جلو بچرخانید و به تدریج اندازه دایره‌ها را افزایش دهید. پس از 30 ثانیه، بازوهای خود را به پشت برده و بچرخانید. بازوهای خود را به طرفین دراز کنید و به آرامی شانه‌های خود را به جلو و عقب بچرخانید. این حرکات به کاهش سفتی عضلات و افزایش تحرک در مفصل شانه کمک می‌کند.

تمرینات سکته مغزی پایین بدن

تمرکز بر تمرینات پایین تنه پس از سکته مغزی برای بازیابی مجدد توانایی راه رفتن، حفظ تعادل و تحرک کلی بدن حیاتی است. این تمرینات پاها، مچ پا و انگشتان پا را هدف قرار داده و به ایجاد پایه قوی‌تر و در نهایت کنترل بهتر بدن کمک می‌کنند.

حرکات کششی پا

حرکت کششی پا در کاردرمانی سکته مغزی را با دراز کشیدن به پشت روی یک سطح نرم شروع کنید. به آرامی هر پا را خم کرده و صاف کنید. این خم و راست کردن باید در دامنه حرکتی که برای شما راحت است، صورت گیرد. در مرحله بعد، یک زانو را به سمت سینه خود بیاورید در حالی که پای دیگر صاف روی زمین قرار دارد. سپس پاها را عوض کنید. این حرکات کششی می‌تواند به حفظ انعطاف پذیری عضلات و کاهش سفتی و کرختی در ماهیچه پاها کمک کند.

تمرینات مچ پا و ساق پا

روی صندلی نشسته، یک پای خود را به جلو دراز کنید. برای درگیر شدن ماهیچه‌های ساق پا و بهبود انعطاف پذیری در حرکات مچ پا، پای خود را با خم و راست کنید. در مرحله بعد، در حالی که پاشنه پای خود را روی زمین نگه داشته‌اید، تمام انگشتان پا را به سمت بالا بلند کنید. سپس به آرامی آنها را پایین بیاورید. این تمرین را 10 بار برای هر پا انجام دهید تا قدرت و تحرک عضلات در مچ پا و انگشتان پا افزایش یابد.

فِلِکشِن و خم شدن زانو

در حالی که نشسته‌اید، یک پا را به سمت جلو دراز کنید. سپس به آرامی آن را تا حد ممکن بالا بیاورید و زانوی خود را صاف نگه دارید. حال به آرامی پای خود را پایین بیاورید. در مرحله بعد، سعی کنید زانوی خود را خم کرده و پاشنه پا را تا حد امکان به باسن نزدیک کنید. این تمرینات زانو باعث تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ می‌شود که برای بهبود کارایی حرکت پاها بسیار مهم است.

تمرینات تعادلی برای کاردرمانی سکته مغزی

بازیابی قدرت و تعادل قسمت میانی بدن بیمار در بهبود سکته مغزی اساسی است. فراموش نکنید یک بدن محکم تعادل را بهبود می‌بخشد و خطر سقوط هنگام راه رفتن یا تحرک را کاهش می‌دهد. این تمرینات برای تقویت هسته بدن و تقویت تعادل شما طراحی شده‌اند و پایه‌ای محکم برای ریکاوری کامل بدن را تشکیل می‌دهند.

تمرینات فعال سازی هسته بدن

هنگام شروع این تمرین اطمینان از ایمنی ضروری است. تمرینات فعال سازی هسته بدن برای کسانی که در مراحل اولیه کاردرمانی سکته مغزی خود هستند، مانند معجزه عمل می‌کند. با صاف نشستن روی یک صندلی محکم و قرار دادن پاهایتان روی زمین شروع کنید. ناف خود را به سمت ستون فقرات بکشید و آن را برای چند ثانیه منقبض نگه دارید. در مرحله بعدی همزمان با این کار، یک زانوی خود را بالا بیاورید. بعد از چند ثانیه پای دیگر را بالا بیاورید. این تمرین به فعال کردن عضلات مرکزی بدن بدون فشار آوردن و حفظ تعادل شما کمک می‌کند.

تمرینات تعادلی

بعد از انجام تمرینات فعال سازی هسته بدن به صورت نشسته، باید تمرینات تعادلی را به صورت ایستاده شروع کنید. برای ایمنی بیشتر از یک تکیه گاه ثابت مانند صندلی استفاده کنید. با جابجایی وزن خود شروع کنید. برای اینکار پاها را به اندازه عرض شانه باز کرده و به آرامی وزن خود را از یک پا به پای دیگر منتقل کنید. سعی کنید برای چند ثانیه در هر طرف تعادل برقرار کنید. به تدریج، همانطور که اعتماد به نفس و قدرت شما بهبود می‌یابد، ایستادن روی یک پا را برای مدت کوتاه تمرین کنید.

تمرینات تقویت کننده هسته مرکزی

برای تقویت بیشتر هسته مرکزی بدن، تمریناتی را انجام دهید که تعادل شما را به چالش می‌کشد و نیاز بیشتری به عضلات شکم دارد. تمرین پلانک‌ برای بهبود توانایی عضلات شکم و هسته مرکزی بدن بازماندگان سکته مغزی بسیار مؤثر است. بنابراین با پلانک زانو شروع کنید و مطمئن شوید که بدن شما از زانو تا شانه‌های شما یک خط مستقیم را تشکیل می‌دهد. در مراحل بعدی می‌توانید پلانک کامل را انجام دهید. به یاد داشته باشید، درگیر کردن هسته مرکزی بدن و عضلات آن در طول تمرین کاردرمانی سکته مغزی بسیار مهم است.

کاردرمانی سکته مغزی در خانه

روش‌های زیادی برای کاردرمانی در منزل سکته مغزی وجود دارد، از انواع و اقسام تمرینات گرفته تا کار با یک کاردرمانگر حرفه‌ای در منزل.

اما نکات مهم برای تمرینات کاردرمانی سکته مغزی در خانه وجود دارد که تضمین کننده ایمنی و اثربخشی درمان است. چند نکته مهم که قبل از شروع کاردرمانی در خانه باید به خاطر بسپارید عبارتند از:

1. قبل از اقدام به شروع درمان یا حتی تمرینات ورزشی سبک در خانه حتما با متخصصان و کاردرمانگرهای حرفه‌ای مشورت کنید. آنها می‌توانند بر اساس شدت سکته مغزی، نواحی آسیب دیده و وضعیت سلامت کلی شما را در مورد مناسب‌ترین تمرینات در منزل راهنمایی کنند.

شما می‌توانید برای این منظور به صورت کاملا رایگان و بدون پرداخت هیچ هزینه با کارشناسان ما در تیم توان هاب مشاوره کنید. متخصصان و کاردرمانگرهای مجموعه توانبخشی توان هاب با ارائه سرویس رایگان مشاوره، اطلاعات جامع و کاملی از خدمات کاردرمانی سکته مغزی ارائه می‌دهند. همچنین شما می‌توانید شرایط و وضعیت بیمار خود را با مشاوره با متخصصان ما ارزیابی کرده و کلیه سوالات خود را مطرح کنید.

2. اگر قصد انجام تمرینات کاردرمانی سکته مغزی در خانه را دارید، به آرامی شروع کنید و ایمنی را در اولویت قرار دهید. بنابراین ابتدا باید با تمرینات آسان شروع کنید و بعد از بهبود قدرت و تعادل، به تدریج شدت تمرینات را افزایش دهید. استفاده از تجهیزات و فناوری‌های کمکی، مانند صندلی یا رمپ‌ها و ویلچر برای کمک به جلوگیری از سقوط و آسیب حین تمرینات کاردرمانی پس از سکته مغزی ضروری است.

3. انواع تمرینات کاردرمانی در منزل سکته مغزی را در کنار هم انجام دهید. یک روتین تمرین کاردرمانی بعد از سکته مغزی شامل ترکیبی از تمرینات کاردرمانی با هدف بهبود قدرت، انعطاف پذیری، تعادل و استقامت است. این رویکرد جامع بهبودی را تضمین کرده و خطر آسیب‌های بعدی را کاهش می‌دهد.

4. در انجام تمرینات کاردرمانی و پیگیری روند درمان خود ثابت قدم بمانید. ثبات کلیدی است برای مشاهده پیشرفت در روند بهبودی شما. بعضی روزها ممکن است چالش برانگیزتر از روزهای دیگر باشند و این هیچ اشکالی ندارد. روحیه خود را تقویت کنید و تمرینات روزانه را از سر بگیرید.

5. با حرکات ساده شروع کنید و به تدریج پیچیدگی و شدت تمرینات خود را افزایش دهید. این پیشرفت به بدن شما اجازه می‌دهد تا بدون تحت فشار قرار گرفتن، با تمرینات کاردرمانی سکته مغزی سازگار شود. به یاد داشته باشید، گام‌های کوچک اما ثابت در طول زمان منجر به پیشرفت‌های قابل توجهی در بهبود آسیب‌های حرکتی و شناختی می‌شود.

6. شاید انجام تمرینات کاردرمانی در خانه راحت باشد، اما نظارت یک کاردرمانگر حرفه‌ای بر پیشرفت و هرگونه تغییر در سلامتی شما بسیار مهم است. شما می‌توانید برای انجام تمرینات کاردرمانی در منزل از خدمات مجموعه توانبخشی توان هاب نیز استفاده کنید. کادر مجرب و حرفه‌ای کاردرمانگرهای توان هاب کلیه خدمات توانبخشی و کاردرمانی سکته مغزی را در منزل شما عزیزان ارائه می‌دهند. بنابراین با یک تیر دو نشان می‌زنید. هم تمرینات خود را تحت نظر یک متخصص انجام می‌دهید و هم از محیط امن و گرم خانه خارج نمی‌شوید.

در آخر

برای بهبودی و درمان آسیب‌های حرکتی و شناختی پس از سکته مغزی به دنبال راه حل هستید؟ تمرینات کاردرمانی سکته مغزی کلید حل مشکلات شماست. در این مطلب ضمن معرفی و آموزش کاردرمانی سکته مغزی، شما را با تمرینات موثر این تکنیک نیز آشنا کردیم. شما می‌توانید به راحتی تمرینات کاردرمانی در خانه را انجام دهید. همچنین می‌توانید در مسیر درمان از کاردرمانگرهای حرفه‌ای مرکز توانبخشی توان هاب نیز کمک بگیرید. متخصصان و کارشناسان ما از مرحله ارزیابی اولیه و مشاوره برای درمان در کنار شما هستند تا مرحله آخر که درمان شما در منزل است. تیم حرفه‌ای توان هاب به همراه ابزارها و تجهیزات مورد نیاز کلیه خدمات کاردرمانی سکته مغزی و تمرینات توانبخشی را در محل شما عزیزان ارائه می‌دهد.