کاردرمانی کودک در منزل | ۲۲ تمرین کاربردی مؤثر برای بهبود مهارت‌های حرکتی و ذهنی

کاردرمانی کودک در منزل فرصتی مناسب برای ادغام درمان در زندگی روزمره و روال عادی زندگی کودک است. جلسات کاردرمانی در خانه در محیط طبیعی زندگی فرد برگزار می‌شوند و حس راحتی به کودک می‌دهند. در حین اجرای جلسات نیز اغلب از اسباب‌بازی‌ها و لوازم خانه استفاده می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی کاردرمانی کودک در منزل بپردازیم و بهترین تمرینات خانگی مناسب کودکان را آموزش دهیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید. 

کاردرمانی کودک چیست؟

کاردرمانی کودکان به مجموعه‌ای از روش‌های درمانی گفته می‌شود که به بهبود مهارت‌های حرکتی، اجتماعی و شناختی کودک کمک می‌کند. این درمان شامل فعالیت‌هایی است که به کودک این امکان را می‌دهند تا توانمندی‌های خود را در محیط‌های مختلف مانند خانه، مدرسه و دیگر فضاها تقویت کند.

کاردرمانگر کودک کیست؟

کاردرمانگر کودک فردی متخصص است که به کمک روش‌های علمی و مبتنی بر بازی، به کودکانی که نیاز به تقویت مهارت‌های حرکتی و شناختی دارند، کمک می‌کند.این متخصص‌ها با طراحی برنامه‌های درمانی شخصی از طریق بازی‌ها، تمرینات و روش‌های تخصصی به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های حرکتی مانند دست‌ورزی، تعادل، هماهنگی چشم و دست و همچنین مهارت‌های اجتماعی و شناختی را بهبود بخشند. این درمان به ویژه برای کودکانی که مشکلاتی مانند تأخیر در رشد، مشکلات حرکتی، اختلالات یادگیری یا مشکلات رفتاری دارند، بسیار مفید است.

برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید به مقاله تخصصی کاردرمانی کودکان چیست و برای چه کودکانی مناسب است؟ مراجعه کنید.

مزایای کاردرمانی در منزل برای کودکان

کاردرمانی در منزل می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. مخصوصاً برای کودکانی که سن پایین‌تری دارند؛ زیرا خانه محیط اصلی برای فعالیت‌های روزانه آنها است. غذا خوردن، حمام کردن، بازی، معاشرت و… همگی در خانه انجام می‌شود. کاردرمانگران نیز می‌توانند با برگزاری جلسات کاردرمانی در منزل فعالیت‌های کودک را با توجه به محیط او برنامه‌ریزی کنند. اطرافیان کودک نیز یاد می‌گیرند در آن محیط با او همگام شوند. 

کاردرمانی کودک در منزل برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که خانواده‌ها بخواهند برای کودکان خود به کاردرمانی روی بیاورند. کاردرمانی موجب می‌شود تا انجام بسیاری از کارهای روزانه راحت‌تر شود و کودک مستقل تر شود. به عنوان مثال کارهای زیر را تا جایی که امکان دارد خودش انجام دهد:

• لباس پوشیدن
• حمام کردن
• رفتن به دستشویی
• غذا خوردن

انجام کارهایی که نیاز به مهارت بیشتری دارد، همانند:

• نوشتن
• نقاشی کشیدن
• رنگ‌آمیزی
• قیچی به دست گرفتن

یکی از مشکلاتی که در برخی از کودکان دیده می‌شود، عدم هماهنگی مناسب میان عضلات دست و انگشتان است. تمرینات کاردرمانی کودک موجب می‌شود تا قدرت عضلانی و استقامت عضلات بازوی کودک بیشتر شود. همچنین اگر کودک ضعف‌هایی در بخش پایین تنه دارد، کاردرمانگر تمریناتی برای او طراحی می‌کند که مناسب این بخش از بدن باشد. تمرینات کاردرمانی در خانه باعث تقویت موارد زیر می‌شود:

• تقویت بالاتنه
• تقویت هسته مرکزی بدن
• افزایش استقامت
• تقویت هماهنگی بدن
• تقویت فعالیت‌های حرکتی ظریف
• تقویت حرکت کردن
• تقویت تعادل بدن

به عنوان مثال، ممکن است ابتدا از کودک خواسته شود تا برای تقویت استقامت و هماهنگی 20 بار روی ترامپولین بپرد. پس از تمرین روی ترامپولین، یک کیسه کوچک لوبیا به کودک داده می‌شود و از او خواسته می‌شود تا روی یک خط راه برود. این کار برای تقویت تعادل و قوه حرکتی او مناسب است. پس از این کار برای جذاب کردن تمرین می‌توان با استفاده از رنگ‌های انگشتی با کودک نقاشی کشید. این کار هم برای تقویت حسی کودک مناسب است. 

انواع تمرینات کاردرمانی کودک در منزل که می‌توانید انجام دهید

پس از این که کاردرمانگر وضعیت کودک را ارزیابی کرد، تمریناتی را متناسب با وضعیت و سن او طراحی می‌کند تا در منزل انجام دهد. در ابتدا کاردرمانگر این تمرینات را در جلسات با او کار می‌کند. سپس از کودک و خانواده خواسته می‌شود تا ست‌های تمرینی را در طول روز کار کنند. در ادامه برخی از بهترین تمرین‌های کاردرمانی کودک در خانه را می‌آوریم.

آشپزی با کودک

کاردرمانی کودک در منزل با بازی آشپزی می‌تواند بسیار جذاب باشد. از کارهای کوچک و ساده شروع کنید. مثلاً با فرزند خود پنکیک درست کنید. آشپزی با بچه‌ها روشی عالی برای کار کردن روی مهارت‌های حرکتی ظریف (یعنی قدرت انگشت و دست، هماهنگی هر دو دست و گرفتن چیزها) است. با استفاده از ظروف مختلف پخت و پز، مانند قاشق‌های چوبی، پیمانه‌های اندازه‌گیری و کاسه‌ها و… این هدف میسر می‌شود. علاوه بر این، آشپزی راهی عالی برای توسعه مهارت‌های اجتماعی از طریق نوبت‌گیری، درخواست کمک و ایجاد انعطاف‌پذیری و… است. 

مطالعه مقاله مراقبت از بیمار ام اس در منزل از دست ندهید.

حمام درمانی؛ تبدیل حمام به یک فعالیت سرگرم کننده کاردرمانی کودک در منزل

کودکان با حمام کردن طیف وسیعی از ورودی‌های حسی را درک می‌کنند و در عین حال یاد می‌گیرند یکی از مهم‌ترین وظایف شخصی را چگونه انجام دهند. پدر و مادر می‌توانند با اجرای بازی در حمام، این کار را برای کودک جذاب کنند. مثلاً در حمام حباب درست کنند یا از کوکتل‌های خوشبوکننده مخصوص حمام استفاده کنند. 

اسباب‌بازی‌های حمام نیز گزینه مناسبی برای سرگرم کردن این محیط هستند. بهتر است بدن کودک را با لیف‌های مخصوص که برای تقویت قوه حسی خوب هستند، بشویید. بخش‌های مختلف بدن او را با رنگ خوراکی یا میوه‌هایی مانند لبو یا تمشک علامت بزنید تا بداند که همه جای بدن را باید در حمام بشوید. 

بازی تقلید؛ یک روش مؤثر در کاردرمانی کودک در منزل

این بازی موجب می‌شود تا میان بخش بالا تنه و پایین تنه هماهنگی ایجاد شود. علاوه بر این، مهارت‌های حرکتی و بصری کودک نیز تقویت شوند. این بازی ساده است و باید چندنفری آن را انجام دهید. در هر مرحله یک نفر را به عنوان رهبر انتخاب کنید. رهبر باید یک حرکت انجام دهد. بقیه هم باید از او تقلید کنند. 

به عنوان مثال، دست سمت راست خود را بالا بیاورد. پس از هر 5 الی 10 حرکت، رهبر عوض می‌شود. برای چالش‌برانگیز کردن بازی می‌توانید موقعیت‌ها را سریع تغییر دهید. مثلاً هر 10 الی 20 ثانیه وضعیت را تغییر دهید. 

بازی با حلقه‌های هولاهوپ

برای اجرای این بازی به چند حلقه هولاهوپ نیاز دارید. این حلقه‌ها را روی زمین و بافاصله بچینید. سپس از این حلقه به آن حلقه بپرید. فاصله بین حلقه‌ها باید به گونه‌ای باشد که کودک بتواند بین آن‌ها بپرد. 

بازی گرگم به هوا

این بازی هم می‌تواند یکی از تمرینات مناسب برای کاردرمانی کودک در منزل باشد. این بازی به تعادل، هماهنگی، تقویت بالاتنه، تقویت مغز و برنامه‌ریزی حرکتی کمک می‌کند. برای انجام این بازی به چند بالش یا کوسن نیاز دارید. بالش‌ها را در بخش‌های مختلف خانه بچینید. سپس در هر نوبت یک فرد باید دیگری را دنبال کند و آن یکی هم فقط باید روی بالش‌ها بایستد. در واقع بازی گرگم به هوا را در خانه اجرا می‌کنید. 

در حین انجام بازی مراقب باشید که لوازم خطرناکی سر راه کودک نباشد. هر گونه وسیله شیشه‌ای و خطرناک را دور کنید. 

بازی دیگری هم با استفاده از بالش‌ها می‌توانید انجام دهید. کوسن‌های کوچک را با فاصله از هم به صورت منحنی روی زمین بچینید. گویی که دارید جاده‌ای را از نقطه A به نقطه B ایجاد می‌کنید. حال هر کسی که بتواند بدون افتادن از روی کوسن‌ها از یک نقطه به نقطه دیگر برسد، برنده می‌شود.

بازی راه رفتن حیوانات

یکی دیگر از بازی‌های کاردرمانی کودکان در منزل، تمرین راه رفتن حیوانات است. در واقع در این بازی ادای حیوانات مختلف را در می‌آورید. این بازی به کودک کمک می‌کند تا بتواند سیستم حرکتی خود را تقویت کند. مثلاً می‌توانید از نوع راه رفتن خرس، مرغ، مار، قورباغه، اسب و… تقلید کنید. حتی می‌توانید بازی را هیجان‌انگیزتر کنید. یک نفر یک حرکت را اجرا کنید و دیگری حدس بزند که او دارد نوع راه رفتن کدام حیوان را اجرا می‌کند.

بازی با خمیر، یک روش جذاب در کاردرمانی کودک

درگیر شدن با مواد نرم همانند خمیر یا گل رس، راهی عالی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف است. کودک را تشویق کنید تا با استفاده از خمیر یا گل رس اشیا یا حیوانات مختلف درست کند. این کار نوعی بازی‌درمانی است و خلاقیت و قوه تخیل آنان را تقویت می‌کند. علاوه بر این، موجب هماهنگی عضلات کودکان می‌شود. 

تمرینات تقویت عضلات مرکزی

حرکاتی مانند “پل زدن” یا “حرکت گربه-شتر” می‌تواند به تقویت عضلات مرکزی بدن کمک کند و می‌توانند به راحتی در خانه انجام شوند.

در مقاله‌ای از وب‌سایت The Inspired Treehouse با عنوان “The Easiest Core Strengthening Exercises for Kids”، تمریناتی برای تقویت عضلات مرکزی کودکان معرفی شده است. یکی از این تمرینات، حرکت “پل” (Bridging) است که به شرح زیر توضیح داده شده است:

“1 || Bridging: Have your child lay on their back with their knees bent and feet flat on the floor. Ask them to lift their bottom off the floor and hold the position for a few seconds before lowering back down.”

ترجمه متن :

پل زدن: از کودک خود بخواهید که به پشت دراز بکشد، زانوهایش را خم کند و کف پاهایش را روی زمین قرار دهد. از او بخواهید که باسن خود را از زمین بلند کند و این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ کند، سپس به آرامی دوباره پایین بیاورد.

همچنین، در وب‌سایت OT Mom Learning Activities، تمرین “ساخت پل” (Making Bridges) به عنوان یکی از تمرینات تقویت عضلات مرکزی برای کودکان معرفی شده است.

نقاشی کشیدن با غذا

یک راه دیگر این است که کودک را تشویق کنید با استفاده از مواد غذایی همانند رشته فرنگی، برنج، سبزیجات و… آثار هنری خلق کند. این گونه او می‌تواند قوه تخیل خود را تقویت کند. در هنگام درک و چیدمان مواد غذایی روی مهارت‌های حرکتی ظریف کار کند.

بازی با شن و ماسه

بازی با شن و ماسه می‌تواند یک فعالیت درمانی باشد و احساسات لامسه کودک را قلقلک دهد. حس ایجاد شده ناشی از لمس شن و ماسه می‌تواند آرامش‌بخش باشد. کودکانی که نیاز به کاردرمانی حسی دارند می‌توانند از این تمرین سود ببرند. آنها می‌توانند با کمک شن و ماسه چیزهای مختلفی بسازند و خلاقیت خود را کشف کنند. 

طبقه‌بندی غذا بر اساس رنگ؛ یک روش آموزشی در کاردرمانی کودک در منزل

یک فعالیت محرک بصری و آموزشی، دسته‌بندی غذا بر اساس رنگ‌ها است. این کار به تقویت مهارت‌های تشخیصی کودک کمک می‌کند. این تمرین می‌تواند برای کودکان مبتلا به اوتیسم که دارای مشکلات شناختی هستند، مفید باشد و یک رابطه سالم با غذا برای آن‌ها ایجاد کند. برای این کار مجموعه‌ای از میوه‌ها و سبزیجات را روی میز قرار دهید. چند بشقاب بیاورید و سپس از کودک بخواهید تا آنها را بر اساس رنگ دسته‌بندی کند. این کار می‌تواند برای کودکانی که میل به خوردن غذا ندارند هم مفید باشد. 

غذا دادن به عروسک‌ها

این تمرین هم برای کودکانی که میل به غذا خوردن ندارند، مناسب است. علاوه بر این، می‌تواند موجب تقویت مهارت‌های زبانی و اجتماعی آنها شود. عروسک‌های محبوب کودک را دور سفره یا میز بچینید. سپس مقداری غذای بازی یا حتی میوه واقعی آماده کنید. حال از کودک بخواهید تا به عروسک‌ها غذا بدهد. با آنها گفتگو کند. آنها را به غذا خوردن تشویق کند و برایشان قصه بخواند. این کار به رشد غرایز کودک کمک می‌کند و موجب تقویت مهارت‌های تخیلی او می‌شود. 

آب دادن به گلدان‌ها

اگر در خانه خود گلدان یا باغچه دارید، از کودک بخواهید تا با اسپری به آنها آب بدهد. این کار موجب تقویت اندام فوقانی او می‌شود. علاوه بر این، او در فعالیت روزانه درگیر می‌شود و مهارت‌های زندگی مستقل را یاد می‌گیرد. حتماً به او یک اسپری کودک و نرم بدهید که فشردن آن راحت باشد و کودک اذیت نشود. 

ایجاد پنل‌های حسی

ایجاد پنل‌های حسی از فعالیت‌های اساسی کاردرمانی در منزل برای کودکان محسوب می‌شوند.این پنل‌ها را با استفاده از مواد مختلف می‌توانید بسازید که برای تحریک گیرنده‌های حسی مناسب هستند. با هر چیزی می‌توان این پنل‌ها را ایجاد کرد. برای ساخت پنل به چند مقوا، برنج، نخود، ماش، شن رنگی، سنگ‌های ریز رنگی و… نیاز دارید. سطح مقوا را با چسب بپوشانید و از هر مواد روی مقوا بریزید و پخش کنید. سپس از کودک بخواهید تا دست خود را به آرامی روی مقوا بکشد. این کار موجب پرورش ادراک حسی و مهارت‌های حرکتی ظریف در او می‌گردد.

تمرینات یوگا 

انجام حرکات ساده یوگا مانند “سگ رو به پایین” یا “کبری کوچک” می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری، تعادل، و تمرکز و آرامش ذهن کودک کمک کند.

پرش روی ترامپولین

پرش کردن روی ترامپولین کوچک به تقویت عضلات مرکزی بدن و بهبود هماهنگی حرکتی کمک می‌کند.

بازی “سنگ، کاغذ، قیچی”

این بازی ساده با فواید ذهنی بزرگ همراه است که می‌تواند به بهبود هماهنگی دست و چشم و واکنش‌های سریع کمک کند.

تمرینات حرکتی دهانی

چگونه گفتار و بلع کودک را تقویت کنیم؟با تمرینات حرکتی دهانی مانند دمیدن در سوت یا حباب‌ساز می‌تواند به تقویت عضلات دهان و بهبود مهارت‌های گفتاری کمک کند.

بازی با توپ؛ فعالیتی فراتر از یک بازی ساده کودکانه

پرتاب و گرفتن توپ‌های مختلف می‌تواند هماهنگی دست و چشم و مهارت‌های حرکتی درشت را بهبود بخشد و همچنین فشار دادن توپ‌های نرم یا اسفنجی می‌تواند به تقویت عضلات دست و کاهش استرس کمک کند.

تعقیب اشیا؛ راهی برای تقویت تمرکز و هماهنگی چشم و دست

استفاده از چراغ قوه برای تعقیب نور روی دیوار می‌تواند هماهنگی دست و چشم را بهبود بخشد.

ساخت پازل؛ سرگرمی‌ای که ذهن کودک را به چالش می‌کشد

قرار دادن قطعات پازل در کنار هم می‌تواند مهارت‌های حل مسئله و هماهنگی دست و چشم را تقویت کند.

داستان‌سرایی با غذا؛ خلاقیت را وارد سفره کنید

روایت داستان با استفاده از اقلام غذایی به عنوان ابزار می‌تواند یک فعالیت لذت‌بخش و آموزشی باشد. از طریق این بازی تخیلی، کودکان یاد می‌گیرند که غذاهای مختلف را با شخصیت‌ها یا رویدادهای داستان مرتبط کنند و مهارت‌های شناختی و زبانی خود را در محیطی که هم سرگرم‌کننده و هم مغذی است، تقویت کنند.

پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی حسی در وب سایت توان هاب را مطالعه بفرمایید.

سخن نهایی و اهمیت کاردرمانی کودک در منزل برای رشد بهتر

در این مقاله به بررسی کاردرمانی کودک در منزل پرداختیم و بهترین تمرینات کاردرمانی در منزل را که می‌توان انجام داد، معرفی کردیم. کاردرمانی در منزل برای کودکان مزایای زیادی دارد؛ اما یکی از مهم‌ترین مزایای آن درگیر شدن اطرافیان کودک در جلسات درمانی است. هر چه والدین و اطرافیان کودک بیشتر درگیر درمان کودک شود، او هم تمایل بیشتری به شرکت در جلسات و اجرای تمرینات پیدا می‌کند. برای دریافت خدمات کاردرمانی در منزل می توانید از کاردرمانگران با تجربه و حرفه ای توان هاب کمک بگیرید. به این منظور از طریق راه های ارتباطی درج شده در سایت با درمانگران ارتباط برقرار نمایید آن ها در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.

سوالات متداول والدین درباره کاردرمانی کودکان