آیا متوجه شده‌اید که کودک شما علائمی از تأخیر در گفتار را نشان می‌دهد؟ آیا او اغلب کلمات را اشتباه تلفظ میکند؟ آیا لکنت زبان دارد و با وجود بالا رفتن سن همچنان حرف‌های او واضح نیست؟ بسیاری از کودکان در اوایل زندگی مشکلات گفتاری و زبانی نشان می‌دهند. شما به عنوان والدین حق دارید که نگران فرزند خود باشید. ممکن است نگران کیفیت زندگی، تحصیلات و آینده شغلی او باشید. اما نگرانی صرف کاری را پیش نمی‌برد. بلکه با عمل می‌توانید این مشکل را رفع کنید. راه درمان چنین مشکلاتی، گفتاردرمانی است. حتی می‌توان گفتاردرمانی را در خانه نیز برگزار کرد و نیازی نیست برای شرکت در جلسات آن به کلینیک و… بروید. در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با گفتاردرمانی در منزل کودکان توضیح دهیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
مقاله گفتار درمانی کودکان را نیز مطالعه کنید.
گفتاردرمانی در منزل برای کودکان
مشکلات گفتاری کودکان را می‌توان با کمک گرفتن از گفتار درمانگر برطرف کرد. گفتار درمانگر در ابتدا نوع مشکل گفتاری کودک را بررسی میکند. این افراد دانش، تجربه و ابزارهای لازم را برای تشخیص صحیح در اختیار دارند. گفتار درمانگر با توجه به مشکلات گفتاری کودک تمریناتی را برای جلسات گفتاردرمانی برنامه‌ریزی میکند. از ویژگی‌های مثبت گفتاردرمانی این است که می‌توان جلسات را به راحتی در منزل نیز برگزار کرد. گفتار درمانگران تیم توان هاب خدمات خود را در منزل ارائه می‌دهند. برگزاری جلسات گفتاردرمانی کودکان در منزل مزایای زیادی دارد، از جمله:
- صرفه‌جویی در وقت
- صرفه‌جویی در هزینه
- برگزاری جلسات در محیطی که کودک در آن احساس راحتی میکند
- همراهی اطرافیان کودک در جلسات
- اثربخشی بیشتر
پس از برنامه‌ریزی جلسات، تمرینات گفتاردرمانی در خانه را می‌توانید با کودک شروع کنید. معمولاً اکثر تمرینات گفتاردرمانی را باید پس از جلسات نیز ادامه دهید. والدین و اطرافیان کودک باید نکات مهمی که گفتار درمانگر در حین جلسات گوشزد میکند، در طول روز اجرا کنند و تمرینات را با دقت با کودک کار کنند. خوب است که والدین و اطرافیان کودک در طول روز و در حین تمرینات نکات و موارد زیر را در نظر بگیرند و اجرا کنند.
آهسته و واضح صحبت کنید
وقتی به آرامی و واضح با کودک صحبت می‌کنید، می‌توانید به بهبود مهارت‌های گفتاری او کمک کنید. با بیان مناسب، آنها صداهای درست را از همان ابتدا دریافت می‌کنند. تماس چشمی نیز به برقراری ارتباط کمک میکند. ایجاد حالات صورت مناسب نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. زیرا کودک بهتر می‌تواند موضوع را درک کند و از شما تقلید کند.
کارهای خود را به کودک توضیح دهید
خواه تمیز کردن خانه باشد یا حتی لباس پوشیدن، به کودک نوپا خود بگویید چه کار می‌کنید. معمولی‌ترین چیزها برای شما، برای یک کودک در حال یادگیری کاملاً جدید است. همچنین می‌توانید در مورد ظاهر، طعم و احساس چیزها با او صحبت کنید. این امر مهارت شنیداری آنها را نیز بهبود می‌بخشد. توضیحات شما باید کوتاه و ساده باشد. در صورت لزوم صحبت‌های خود را تکرار کنید. این کار نیاز به صبر دارد؛ اما کودک شما با تکرار بهتر یاد می‌گیرد.
تلویزیون را خاموش کنید
با خاموش کردن تلویزیون به خصوص زمانی که کودک نوپا در اتاق است، از یادگیری کند جلوگیری کنید. تلویزیون نه تنها بر فرزند شما تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند توجه شما را از او دور کند. این گونه زمان کمتری را برای برقراری ارتباط با یکدیگر می‌گذارید و به جایش تلویزیون می‌بینید.
نتایج مطالعات نشان می‌دهد که هر ساعت قرارگیری در معرض صدای تلویزیون باعث کاهش تولید صداها توسط کودک می‌شود. در نتیجه، محققان توصیه می‌کنند کودکان زیر دو سال تلویزیون تماشا نکنند. در عوض بهتر است والدین در خانه محیط بازی تعاملی ایجاد کنند. به یاد داشته باشید، کودکان وقتی با افراد واقعی در خانه صحبت می‌کنند، در بهترین حالت یادگیری خود قرار دارند.
به آنها بیاموزید خواسته‌های خود را بیان کنند
کودک شما خواسته‌های زیادی دارد. به او آموزش دهید تا خواسته‌های خود را بیان کند. برای برقراری ارتباط چیزها را از دسترس او دور کنید. اسباب‌بازی‌ها را روی قفسه و غذا را روی میز بگذارید. جایی که او از شما درخواست کند. این کار موجب تقویت تعامل می‌گردد. اگر وقتی یک موز را می‌خواهد و به آن اشاره میکند، از او بپرسید که آیا موز را می‌خواهد؟ با تکرار کلمات موز، خواستن، زرد، او با این واژگان آشنا می‌گردد و یاد می‌گیرد به تدریج از آنها استفاده کند.
مواقعی پیش می‌آید که کودک شما از آنچه می‌خواهد مطمئن نیست یا برای توصیف آنچه می‌خواهد به سختی از کلمات استفاده میکند. در چنین شرایطی به او کمک کنید. به عنوان مثال، از او بپرسید آیا سیب قرمز می‌خواهد یا موز زرد؟ این گونه فکر کردن به کلمات را برای او آسان‌تر می‌کنید، مخصوصاً وقتی که بتواند آنچه را شما می‌گویید، تقلید کند.
معرفی صداها و کلمات جدید
هر چه کودک رشد میکند و بزرگ‌تر می‌شود، توانایی او برای یادگیری کلمات جدید بیشتر می‌گردد. با معرفی تدریجی کلمات و صداهای جدید، کودک نیز راحت‌تر آنها را به خاطر می‌سپارد. شما می‌توانید این کار را با برداشتن اجسام یا اشاره کردن به آنها انجام دهید.
به عنوان مثال، وقتی توپ را از روی زمین برمی‌دارید، کلمه «توپ» را نیز تکرار کنید. به خود اشاره کنید و کلمه «مامان» یا «بابا» را بگویید. این گونه او می‌تواند کلمات را به اشخاص ربط دهد. به تدریج کلمات دیگر را به واژگانی که یاد گرفته‌اند، اضافه کنید. مثلاً بگویید توپ قرمز، توپ بزرگ. این گونه آنها یاد می‌گیرند کلمات را به هم پیوند بزنند و عبارت بسازند.
تکرار و تمرین
مهم‌ترین نکته در گفتاردرمانی کودکان تکرار و تمرین است. وقتی گفتار درمانگر تمریناتی را برای کودک طراحی کرد، اطرافیان باید به کودک کمک کنند تا او این تمرینات را در طول روز تکرار کند. تکرار برای یادگیری زبان بسیار مهم است. شما می‌توانید جملات فرزند خود را گسترش دهید. فرض کنید کودک می‌گوید: گربه غذا می‌خورد. شما می‌توانید ادامه دهید، بله گربه در حال غذا خوردن است. گربه غذایش را دوست دارد.
تمرینات گفتاردرمانی در منزل کودکان
گفتار درمانگران در زمینه مشکلات گفتاری آموزش‌های تخصصی دیده‌اند و می‌توانند مشکلات کودکان را با ارزیابی اولیه تشخیص دهند. همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم امکان برگزاری جلسات گفتاردرمانی در منزل هم وجود دارد. گفتار درمانگر نکات و تمریناتی را به کودک و اطرافیان او می‌دهد که باید در طول روز آنها را تمرین کنند و این نکات را در حین گفتگو در نظر بگیرند. در ادامه بهترین تمرینات و نکات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان را می‌آوریم.
گفتگوی صحیح
یکی از موارد مهمی که گفتار درمانگران به آن تأکید می‌کنند، استفاده صحیح از کلمات و گرامر است. فارغ از سن فرزند خود با او درست صحبت کنید. نیازی نیست با کودک به شکل بچگانه حرف بزنید و کلمات را تغییر دهید. این مورد از مهم‌ترین جنبه‌های استراتژی گفتاردرمانی برای والدین در خانه است. آهسته صحبت کنید.
روی کلمات تأکید کنید و تمامی کلمات را واضح و درست تلفظ کنید. مثلاً به جای «خرگوش» نگویید «خلگوش» چون بامزه به نظر می‌رسد. کودک شما نمی‌داند که شما سعی دارید با او به شکل بامزه‌ای صحبت کنید. بلکه همین کلمه اشتباه را یاد می‌گیرد. شما باید الگوی اصلی صحیح صحبت کردن برای کودکان خود باشید.
گفتگوی موازی
یکی دیگر از تمرینات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان، گفتگوی موازی است. منظور از گفتگوی موازی این است که آنچه را فرزندتان انجام می‌دهد، تعریف کنید. آنچه را می‌بیند، لمس میکند، می‌شنود، می‌خورد یا بو میکند، توصیف کنید. این کار را با واژگان آشنای کودک خود انجام دهید.
به عنوان مثال، وقتی فرزند شما دارد با اسباب‌بازی خود بازی میکند، کار او را به زبان ساده توصیف کنید. مثلاً بگویید داری با ماشین‌بازی می‌کنی. ماشینت قرمز است. ماشین سریع می‌رود.
خواندن کتاب داستان
اگر فرزند شما به اندازه کافی بزرگ است که به سؤالات ساده پاسخ دهد، بهتر است با او داستان بخوانید. برای او کتاب‌های مناسب سنش تهیه کنید. کتاب‌های مصور و شاد انتخاب کنید. وقتی دارید کتاب را می‌خوانید، از او در مورد تصاویر یا داستان سؤال بپرسید.
نام‌گذاری حالات چهره
تمرین دیگری که در خانه می‌توانید با فرزند خود کار کنید، مربوط به نام‌گذاری حالات چهره می‌شود. می‌توانید احساسات مختلف را با صورت خود ایجاد کنید و از او بخواهید تا نام این احساسات را بگوید. امکان دانلود چارت تصاویر احساسات از اینترنت هم وجود دارد. حتی می‌توانید خودتان هم آنها را روی کاغذ یا وایت برد بکشید. این تمرین ساده می‌تواند به رشد هوش هیجانی کودکان و درک احساسات دیگران کمک کند.
استفاده از لوازم کمک بصری
شما می‌توانید از وسایل کمک بصری برای تقویت معنای کلمات گفتاری استفاده کنید. این روش می‌تواند برای کودکانی که در حال یادگیری صحبت کردن هستند یا کسانی که در درک زبان مشکل دارند، مفید باشد. علاوه بر این، این روش برای کودکانی که مشکل توجه و تمرکز دارند نیز مفید است. این روش به کودکانی که دچار اختلالاتی همچون اوتیسم هستند نیز کمک میکند. همچنین می‌توان از این ابزارها برای خلق داستان‌های مختلف استفاده کرد و از کودک خواست تا در ایجاد داستان و طرح آن همراهی کند.
تمرین گوش دادن
گوش دادن از حیاتی‌ترین اجزای ارتباط مؤثر است. کودکان نه تنها باید بیاموزند که چگونه خود را بیان کنند، بلکه چگونه به طور فعال به دیگران گوش دهند. با اجرای تمرین‌های گوش دادن، کودکان می‌توانند یاد بگیرند که به کلمات و نشانه‌های غیرکلامی گویندگان توجه کنند و توانایی درک کردن و پاسخ دادن به پیام‌هایی را که دریافت می‌کنند، در خود پرورش دهند.
این تمرینات به کودک یاد می‌دهند تا دامنه توجه و تمرکز خود را بهبود بخشند. کودکانی که نمی‌توانند خوب گوش کنند، ممکن است در پیروی از دستورالعمل‌ها، شرکت در کلاس‌ها و درک اطلاعات پیچیده مشکل پیدا کنند.
علاوه بر این، گوش دادن می‌تواند به رشد همدلی و آگاهی اجتماعی کودکان کمک کند. این کودکان می‌توانند یاد بگیرند که دیدگاه‌ها و احساسات دیگران را درک کنند. همین مورد از جنبه‌های اساسی رشد اجتماعی و عاطفی است. تقویت مهارت‌های گوش دادن می‌تواند به آنها کمک کند تا روابط بهتری ایجاد کنند و تعاملات اجتماعی مؤثرتری داشته باشند.
تقویت مثبت
هر زمان که فرزند شما برای اولین بار کلمه جدید را بیان کرد یا کلمه دشواری را به درستی تلفظ کرد، او را تشویق کنید. مثلاً به او بگویید که فلان کلمه سخت بود و درست گفتی. آفرین. این کار موجب تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس او می‌گردد. وقتی هم کلمات را اشتباه تلفظ کرد، دلسرد نشوید. در پاسخ، کلمات را به درستی تکرار کنید. مثلاً فرزند شما می‌گوید: مامان یه باتونت خرمس. شما در پاسخ بگویید: آره یه بادکنک قرمز.
آواز خواندن
یکی دیگر از تمریناتی که با یکدیگر می‌توانید انجام دهید این است که آواز بخوانید. می‌توانید آهنگ‌های کودکانه را دانلود و پخش کنید. سپس آنها را با هم بخوانید. اگر کودک کلمه‌ای را اشتباه تلفظ کرد، وقتی در بخش بعدی دوباره خوانده شد، روی آن تأکید کنید و آن را با هم تکرار کنید.
خواندن کتاب‌های شعر هم می‌تواند مفید باشد. این روش می‌تواند مهارت‌های زبانی او را تقویت کند. در بخش‌های مختلف و روی حروف و کلماتی که کودک در تلفظ آنها مشکل دارد، تأکید کنید. کلمات را با دقت و درست تلفظ کنید.
مطالعه مقاله درمان لکنت زبان کودک سه ساله از دست ندهید.
مطالعه مقاله هزینه گفتاردرمانی از دست ندهید.
استفاده از دستورالعمل‌های ساده
یکی دیگر از تمرینات مهمی که در ارتقای گفتار فرزندتان مؤثر است، استفاده از دستورالعمل‌های ساده است. در ابتدا از دستورالعمل‌های دو مرحله‌ای استفاده کنید. به عنوان مثال، به فرزند خود بگویید: برو پیش مامان و بهش بگو شام آماده است. برو تو اتاق و توپ رو بیار. وقتی کودک بزرگ‌تر شد، از دستورالعمل‌های سه یا چهار مرحله‌ای استفاده کنید.
کودک شما نیز می‌تواند از این روش استفاده کند. وقتی به دنبال چیزی می‌گردد، از او سؤال بپرسید که چگونه می‌توانید کمکش کنید. از او بخواهید تا با جملات ساده شما را راهنمایی کند. این روش راهی عالی برای تمرین توانایی‌های تحلیلی و تفکر منطقی است. آنها مجبور می‌شوند از بیان و زبان خود استفاده کنند و کلمات و عبارات را کنار هم قرار دهند.
همچنین برای اطلاعات بیشتر درباره گفتاردرمانی بزرگسال می توانید مقاله گفتار درمانی بزرگسالان مطالعه نمایید.
سخن نهایی
در این مقاله گفتاردرمانی در منزل کودکان را بررسی کردیم. برگزاری جلسات گفتاردرمانی در منزل می‌تواند بسیار مؤثر باشد و از طرفی هم در وقت و هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود. نکته مهم این است که نکات و تمرینات طراحی شده توسط گفتار درمانگر را با صبر و به خوبی اجرایی کنید. گفتار درمانگران تیم توان هاب تجربه بالایی در این زمینه دارند و خدمات خود را در منزل نیز ارائه می‌دهند. شما می‌توانید با خیال راحت از خدمات گفتاردرمانی در خانه توان هاب بهره‌مند شوید. علاوه بر این، تیم پشتیبانی توان هاب نیز به صورت 24 ساعته به سؤالات شما پاسخ می‌دهد. نظر شما در این باره چیست؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
منابع:
