سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به مغز شما کاهش یا متوقف شود. همین مشکل موجب می‌شود تا اکسیژن به سلولهای مغز نرسد. بسیاری از افراد پس از سکته مغزی به فیزیوتراپی نیاز دارند تا بتوانند توانایی حرکتی خود را بازیابند و به صورت مستقل فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند. در این مطلب می‌خواهیم به بررسی فیزیوتراپی سکته مغزی بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی آسیبی است که زمانی ایجاد می‌شود که ناحیه‌ای از مغز نتواند خون کافی دریافت کند. این مشکل به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. دو نوع رایج سکته مغزی عبارت‌اند از:
- سکته مغزی ایسکمیک: این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز توسط یک لخته مسدود شود. این لخته از رسیدن خون به ناحیه خاصی از مغز جلوگیری می‌کند و باعث سکته می‌شود.
- سکته هموراژیک: این نوع سکته زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی ضعیف پاره شود و از رسیدن خون به مغز جلوگیری کند.
نوع دیگری از ایسکمی مغزی حمله ایسکمیک گذرا (TIA) نامیده می‌شود. این مشکل در نتیجه یک لخته موقتی کوچک رخ می‌دهد که از رسیدن خون به مغز شما جلوگیری می‌کند. TIA اغلب یک سکته خفیف در نظر گرفته می‌شود و یک علامت هشداردهنده از یک سکته مغزی بزرگ می‌تواند باشد. در واقع افرادی که دچار این مشکل می‌شوند، به احتمال زیاد در آینده دچار سکته مغزی خواهند شد.
علائم سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی علائم مختلفی دارد. در ادامه رایج‌ترین علائم را می‌آوریم:
شروع ناگهانی بی‌حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا، که معمولاً در یک طرف بدن رخ می‌دهد.
- شروع ناگهانی دوبینی یا مشکل در بینایی
- گیجی ناگهانی یا بروز مشکل در صحبت کردن
- بروز مشکل در راه رفتن، سرگیجه یا از دست دادن هماهنگی و تعادل
- سردرد شدید ناگهانی
به خاطر داشته باشید که سکته مغزی یک آسیب مغزی است، بنابراین هر علامتی را که نشان‌دهنده تغییر در وضعیت عصبی فرد است، باید جدی گرفته بگیرید.
فیزیوتراپی چگونه به افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند کمک می‌کند؟
فیزیوتراپی اصلی‌ترین درمان توانبخشی برای افرادی است که دچار سکته مغزی شده‌اند. فیزیوتراپی می‌تواند به این افراد کمک کند تا بتوانند در موارد زیر توانایی خود را تقویت کنند:
- استحکام
- تحرک
- هماهنگی
- تعادل
- حس عمقی
تحقیقات انجام شده در سال 2017 نشان می‌دهد که انجام فیزیوتراپی فشرده بلافاصله پس از سکته مغزی با کاهش میزان مرگ و میر و کاهش عوارض مرتبط است. افرادی که تحت درمان حرفه ای مستمر قرار می گیرند، به سرعت بهبود می یابند.
فیزیوتراپی می‌تواند به فرد کمک کند تا الگوهای حرکتی زیر را بهبود بخشد:
- پیاده‌روی
- نشستن
- دراز کشیدن
- ایستاده
- از صندلی بلند شدن
مطالعه مقاله کاردرمانی ضربه مغزی در منزل پیشنهاد می دهیم.
فیزیوتراپی سکته مغزی شامل چه مواردی خواهد بود؟
فیزیوتراپ‌ها از تکنیک‌های زیادی برای کمک به بازیابی توانایی حرکتی پس از سکته مغزی استفاده می‌کنند. برنامه فرد بر اساس نیازهای فردی او طرح می‌شود و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- سلامت کلی او
- نوع حرکتی که توانایی انجام آن را از دست داده است
- درجه توانایی فرد
توانبخشی سکته مغزی معمولاً بلافاصله پس از سکته مغزی در بیمارستان شروع می‌شود. در ابتدا ممکن است روی کارهای ساده مانند برداشتن یک شی و امثال این موارد تمرکز شود. با گذشت زمان برنامه پیشرفته‌تر می‌شود و فیزیوتراپ به فرد کمک می‌کند تا او بتواند حرکات پیچیده‌تری مانند راه رفتن را انجام دهد.
پس از مرخص شدن نیز تیم پزشکی به فرد توصیه می‌کند تا فیزیوتراپی را در خانه ادامه دهد. فیزیوتراپ معمولاً به فرد تمرینات و حرکات کششی می‌دهد تا در خانه انجام دهد و بهبودی حاصل شود. فیزیوتراپ‌ها برای درمان بیمار از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. علاوه بر تمرینات، نحوه استفاده از لوازم نیز به بیمار آموزش داده می‌شود. علاوه بر این، به خانواده و مراقبان بیمار نیز تکنیک‌ها و نکاتی آموزش داده می‌شود تا این افراد بتوانند با دانش کافی به بیمار کمک کنند.
تعداد جلسات فیزیوتراپی سکته مغزی
اگر وضعیت بیمار پایدار باشد، معمولاً فیزیوتراپی را 2 روز پس از سکته مغزی شروع می‌کنند. اصولا پس از 60 تا 90 روز هم تمرینات فشرده آغاز میگردد. تعداد جلسات فیزیوتراپی سکته مغزی هم به شدت سکته و سطح توانایی فرد بستگی دارد. گاهی فرد برای ماهها و حتی سالها به فیزیوتراپی نیاز دارد. در اکثر موارد بیماران به 3 تا 4 ماه فیزیوتراپی نیاز دارند. معمولاً هم چندین جلسه در هفته برگزار میگردد.
پیشنهاد می شود برای آشنایی کامل با انواع سکته مغزی مقاله مورد نظر را مطالعه نمایید.
فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل
معمولاً افرادی که دچار این مشکل می‌شوند، نمی‌توانند به درستی حرکت کنند. در نتیجه جا به جایی و رفت و آمد برای آنها مشکل است. در چنین شرایطی بهتر است جلسات فیزیوتراپی آنها در منزل انجام شود. حرکات فیزیوتراپی برای سکته مغزی را به سادگی می‌توان در منزل اجرا کرد. در این بخش به آموزش فیزیوتراپی در منزل برای سکته مغزی می‌پردازیم.
تمرین اول
برای اجرای این تمرین پشت یک صندلی بایستید. دست‌های خود را روی پشتی صندلی قرار دهید.
یک پای خود را کمی عقب ببرید. حال زانوی پای جلویی را کمی خم کنید. یک دقیقه در این حالت بمانید.
سپس این حرکت را با پای مخالف تکرار کنید. ممکن است صاف نگه داشتن پاشنه پا در طول تمرین برای شما سخت باشد. در این حالت ایرادی ندارد که پای خود را کمی بالا نگه دارید و به تدریج سعی کنید و کف پای خود را صاف روی زمین نگه دارید.
تمرین دوم
کمی جلوتر از یک صندلی بایستید. دو طرف صندلی را با دست بگیرید.
به آرامی زانوهای خود را خم کنید. گویی که می‌خواهید روی صندلی بنشینید. زانوها، باسن و پاها را در یک راستا نگه دارید و وزن بدن را به طور مساوی روی هر دو پا تقسیم کنید.
حال با پاهای خود به سمت بالا فشار دهید و زانوها و ستون فقرات را صاف کنید تا به حالت اولیه برگردید.
این تمرین را 15 تا 20 بار تکرار کنید.
تمرین سوم
روی سمت سالم بدن دراز بکشید و سر را روی بازوی خمیده خود قرار دهید. مطمئن شوید که لگن و پاهای شما در یک راستا قرار دارند.
به آرامی پای آسیب دیده را بالا بیاورید و به سمت قفسه سینه یا شکم خم کنید و سپس آن را به حالت اولیه صاف کنید.
این تمرین را 15 تا 20 بار یا تا زمانی که عضلات پا خسته شوند، تکرار کنید.
تمرین چهارم
صاف روی یک صندلی بنشینید. برای چالش‌برانگیز کردن تمرین می‌توانید روی یک توپ یوگا بنشینید.
حال قفسه سینه و بالاتنه را به یک طرف و لگن را به طرف مقابل ببرید.
سپس این حرکت را برعکس انجام دهید.
این تمرین را 10 تا 20 بار تکرار کنید.
تمرین پنجم
برای اجرای این تمرین روی یک صندلی بنشینید. سپس دستان خود را در ارتفاع شانه‌ها رو به جلو دراز کنید. دستان را به هم گره بزنید.
حال گردن را کمی به جلو خم کنید. زمانی که کشش ملایمی را احساس کردید، چند ثانیه این وضعیت را نگه دارید.
حال دستان را رها کنید و چند ثانیه استراحت کنید.
این تمرین را 6 تا 10 بار تکرار کنید.
تمرین ششم
یک توپ نرم را با دست آسیب دیده خود نگه دارید.
انگشتان را دور توپ حلقه کنید. حال آن را فشار دهید.
چند ثانیه توپ را فشار دهید و سپس آن را رها کنید.
این کار را 20 بار پشت سر هم تکرار کنید یا در 2 ست 10 تایی اجرا کنید.
تمرین هفتم
یک توپ نرم را با دست آسیب دیده خود نگه دارید. برای نگه داشتن توپ از انگشتان شست، اشاره و وسط استفاده کنید.
به آرامی توپ را با استفاده از نوک آن انگشتان فشار دهید.
چند ثانیه فشار دهید و سپس رها کنید.
این کار را 20 بار پشت سر هم تکرار کنید یا در 2 ست 10 تایی اجرا کنید.
تمرین هشتم
روی یک صندلی کنار یک میز بنشینید.
آرنج دست آسیب دیده را روی سطح میز قرار دهید. ساعد خود را روی میز بگذارید.
حال یک بطری آب را با دست آسیب دیده نگه دارید.
با دست دیگر مچ دست خود را نگه دارید. با تکان دادن ساعد بطری آب را به آرامی به سمت بالا ببرید. سپس ساعد را به سمت پایین برگردانید.
این تمرین را 4 تا 5 بار تکرار کنید.
تمرین نهم
برای اجرای این تمرین فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی صاف روی یک صندلی و جلوی یک میز بنشینید.
دست آسیب دیده را روی یک میز قرار دهید. بازو، آرنج، دست و انگشتان خود را به سمت جلو دراز کنید، به گونه‌ای که گویی می‌خواهید یک بطری آب را از روی میز بردارید.
در همین حین دست مشت شده را به سمت خود ببرید.
این تمرین را 20 بار تکرار کنید.
تمرین دهم
برای اجرای این تمرین صاف روی یک صندلی بنشینید. زانوها را خم کنید و پاها را روی زمین قرار دهید.
حال پای چپ خود را به سمت بالا و جلو دراز کنید.
سپس پا را به زمین برگردانید. این کار را برای پای دیگر هم انجام دهید.
این تمرین را 4 یا 5 بار برای هر پا تکرار کنید.
اختلال بلع چیست؟ برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله مورد نظر را مطالعه نمایید.
سخن نهایی
در این مقاله فیزیوتراپی بیماران سکته مغزی را بررسی کردیم و از اهمیت این درمان برای این بیماران گفتیم. بیماران سکته مغزی می‌توانند به راحتی جلسات فیزیوتراپی را در منزل برگزار کنند. تیم توان هاب از فیزیوتراپهای مجرب و ماهری تشکیل شده است که خدمات خود را در خانه ارائه میدهند. این گونه دیگر دغدغه رفت و آمد و برنامه‌ریزی جلسات را نخواهید داشت. علاوه بر این، فیزیوتراپ تمرینات را با توجه به محیط منزل شما طراحی می‌کند. شما می‌توانید از خدمات پشتیبانی 24 ساعته توان هاب نیز بهره‌مند شوید و سؤالات و دغدغههای خود را در هر ساعتی از شبانه روز مطرح کنید.
منابع :
verywellhealth
