فیزیوتراپی تنفسی در منزل

فیزیوتراپی تنفسی در منزل یک اصطلاح گسترده است که در تحقیقات استفاده می شود و شامل تکنیک های فیزیوتراپی است که به رفع ترشح و بهبود پاکسازی مجاری تنفسی کمک می کند و در نتیجه به بهبود کارایی تنفس کمک می کند. فیزیوتراپی تنفسی و فیزیوتراپی قفسه سینه اصطلاحی هستند برای گروهی از درمان ها که برای از بین بردن ترشحات طراحی شده اند، بنابراین به کاهش کار تنفسی، گسترش ریه ها و جلوگیری از فروپاشی ریه ها کمک می کنند.

تنفس یکی از مهمترین فرایندهایی است که بدن انسان انجام می دهد. تنفس راه بدن برای تسهیل تبادل گاز است که در درجه اول با رساندن اکسیژن به بدن و دفع دی اکسید کربن از بدن، باعث می شود تنفس سلولی رخ دهد. به بیان ساده بدون فرایند تنفس، بدن انسان نمی تواند زندگی را حفظ کند.

متأسفانه، بسیاری از مسائل وجود دارد که می تواند باعث ایجاد مشکل در فرآیند تنفس طبیعی شود و بر توانایی بدن در عملکرد عادی تأثیر بگذارد. بیماری های تنفسی یکی از این مسائل هستند. در حالی که این بیماری ها همیشه مشکل ساز بوده اند، اما به دلیل همه گیری COVID-19، در معرض دید عموم قرار گرفته اند.

فیزیوتراپیست ها در طول حرفه خود در چندین زمینه آموزش می بینند و نه تنها بر عضلات و استخوان ها بلکه در مدیریت تنفس نیز تمرکز می کنند. برخی از درمانگران در این زمینه تخصص دارند و تفاوتی نمی کند که آیا شما بیماری مزمنی مانند آسم و COPD (بیماری مزمن انسدادی ریه) را مدیریت می کنید یا می خواهید تکنیک های تنفسی خود را در حین ورزش بهبود بخشید، فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند.

فیزیوتراپی تنفسی درمان کمکی مهمی برای اکثر مشکلات تنفسی ناشی از بیماری های مزمن تنفسی (مانند COPD )، بیماری های عصبی عضلانی (دیستروفی عضلانی، فلج مغزی، ضایعه نخاعی) و مراقبت های بعد از عمل عمدتا در جراحی های بالای شکم است.

اهداف فیزیوتراپی تنفسی در منزل

هدف از فیزیوتراپی تنفسی و قفسه سینه عبارت است از:

• برای سهولت در رفع ترشحات باقی مانده یا مقدار زیاد آن ها در مجاری تنفسی.
• برای بهینه سازی کارکرد ریه و جلوگیری از فروپاشی آن.
• برای کاهش کار تنفسی.

اهمیت تنفس در فیزیوتراپی چیست؟

فیزیوتراپیست ها متخصص حرکات هستند. بنابراین، ما باید هر عاملی را که می تواند بر حرکت تأثیر بگذارد، در نظر بگیریم. تنفس سوخت حرکت است، اما هر چند وقت یکبار تأثیر تنفس را بر بیماران خود در نظر می گیریم یا تنفس را در درمان های فیزیوتراپی لحاظ می کنیم؟

در جامعه استرس زا و سریع ما، بسیاری از افراد مستعد ابتلا به اختلالات تنفسی هستند. این اختلالات می تواند باعث اختلالات عملکردی شوند. اختلالات الگوی تنفسی ممکن است با اختلال در کنترل حرکتی و به خطر انداختن ثبات تنه، باعث به وجود آمدن مشکلات اسکلتی عضلانی شود.

بسیاری از ورزشکاران و بیماران با الگوهای تنفسی ناکارآمد، عملکردشان محدود شده و آسیب پذیری شان افزایش می یابد. اگر نتوانیم این اختلالات را در دوره توانبخشی برطرف کنیم، در این صورت ما به بیماران خود آسیب می رسانیم.

مکانیسم تنفس

بیایید به طور مختصر مکانیسم تنفس را مرور کنیم.

استنشاق یا عمل دم، یک فرآیند فعال است که طی آن هوا وارد ریه ها می شود. دیافراگم منقبض و صاف می شود و دنده ها به سمت بالا و خارج حرکت می کنند.

بازدم معمولاً یک فرآیند است که طی آن نیازی به انقباض عضلانی نیست. در پایان عمل دم، ماهیچه های تنفسی شل می شوند و دیواره قفسه سینه و ریه ها به طور الاستیک عقب می روند.

در حالی که بازدم عمدتا یک فرآیند منفعل است، در طول برخی فعالیت ها تبدیل به یک فرآیند فعال می شود. به عنوان مثال، در هنگام نواختن یک ساز بادی یا در حین تمرین، عمل بازدم یک فرآیند فعال است. در هنگام بازدم اجباری، ماهیچه های قدامی شکم و بین دنده های داخلی منقبض می شوند و فشار را در دیواره شکم و قفسه سینه افزایش می دهند.

تنفس و سیستم عصبی

سیستم عصبی و سیستم اسکلتی عضلانی همزمان با یکدیگر باعث ایجاد حرکت می شوند. اگر در یک سیستم اختلال داشته باشیم، ممکن است در سیستم دیگر نیز خود را نشان دهد. بنابراین، اختلال عملکرد تنفسی در سیستم عصبی ممکن است به عنوان یک مشکل اسکلتی عضلانی ظاهر شود.

کنترل تنفس بین سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و سیستم عصبی محیطی (سیستم عصبی سوماتیک و سیستم عصبی خودمختار) متعادل است. در اینجا تقسیم خودکار سیستم عصبی محیطی مورد توجه ماست. سیستم عصبی خودمختار به سیستم عصبی سمپاتیک، سیستم عصبی پاراسمپاتیک و سیستم عصبی امعایی تقسیم می شود. در اینجا ما بر بخشهای سمپاتیک و پاراسمپاتیک سیستم عصبی خودمختار تمرکز می کنیم.

هنگامی که احساسات، درد، ترس و استرس را تجربه می کنیم، سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک ما با تنظیم فشار خون و ضربان قلب (در میان سایر متغیرها) پاسخ می دهد. به طور کلی، فعالیت پاراسمپاتیک با پاسخ آرامش و فعالیت سمپاتیک با افزایش پاسخ همراه است.

تنفس آرام دیافراگمی با بازدم طولانی مدت فعالیت پاراسمپاتیک را افزایش داده و منجر به آرامش می شود. از طرف دیگر، تنفس سریع قفسه سینه با استنشاق طولانی مدت فعالیت سمپاتیک را افزایش داده و منجر به واکنش استرس می شود.

وقتی عمدتاً از طریق سیستم عصبی سمپاتیک عمل می کنیم، در حالت تحریک شدید زندگی می کنیم. این حالت به عنوان تنظیم بالا شناخته می شود. تنظیم بالا الگوهای تنفسی ما را تغییر می دهد و ماهیچه های تنفسی را که برای تنفس به کار میگیریم تغییر می دهد. این تغییرات می تواند الگوهای کنترل حرکتی را تغییر داده و منجر به درد اسکلتی عضلانی شود. بنابراین، ما باید در فیزیوتراپی تنفس را ارزیابی و درمان کنیم.

نقش دوگانه دیافراگم

در مراحل اولیه رشد، دیافراگم در درجه اول به عنوان عضله تنفسی عمل می کند. با این حال، در 6 ماهگی، دیافراگم نقش دوگانه ای به عنوان عضله تنفسی و ماهیچه وضعیتی ایفا می کند. برای دستیابی به ثبات کمری و الگوهای حرکتی بهینه، هر دوی این نقش ها باید به درستی عمل کنند.

دیافراگم از طریق تأثیر بر فشار داخل شکمی باعث ایجاد ثبات در تنه می شود. با عضلات شکمی عرضی، مولتی فیدوس و ماهیچه های لگن کار می کند تا از ستون فقرات پشتیبانی کند. عملکرد صحیح دیافراگم نه تنها به ما اجازه تنفس می دهد، بلکه ثبات وضعیتی لازم برای حرکات پیچیده را نیز برای ما فراهم می کند.

هنگامی که نیازهای تنفسی افزایش می یابد، بین دو نقش دیافراگم رقابت وجود دارد. تنفس همیشه برنده این رقابت است (به هر حال، ما برای زندگی به آن نیاز داریم). در نتیجه، سهم دیافراگم در ثبات وضعیتی کاهش می یابد.

هنگامی که افراد اختلال عملکرد الگوی تنفسی را نشان می دهند، به این معنی که نمی توانند از طریق دیافراگم نفس بکشند یا بیش از حد به ماهیچه های اضافی تنفسی وابسته هستند، بدن آنها بر نیازهای تنفسی متمرکز می شود. آنها از سایر ماهیچه های تنفسی بیش از حد استفاده می کنند و دیافراگم نمی تواند نقش تثبیت کننده خود را انجام دهد. در نتیجه، الگوهای وضعیت و حرکت آسیب می بینند.

به عنوان فیزیوتراپیست، باید به خاطر داشته باشیم که دیافراگم یک ماهیچه است. بسیار مهم است که ما در درمان های فیزیوتراپی تنفس را نیز درگیر کنیم و باید دیافراگم را نیز تمرین دهیم!

در بسیاری از بزرگسالان می بینیم که تنفس از معده دور شده و به سمت قفسه سینه حرکت می کند. این افراد از دیافراگم به طور کامل استفاده نمی کنند. هر چه این عضله تنفسی به مدت کمتری به کار گرفته شود، عادی سازی الگوهای تنفس سخت تر است و احتمال ابتلا به مشکلات اسکلتی عضلانی آنها بیشتر است.

الگوی تنفسی بر کمردرد تأثیر می گذارد

همه ما از تمرینات تثبیت کننده برای درمان افراد مبتلا به کمردرد استفاده کرده ایم. در حالی که بسیاری از بیماران ما با فیزیوتراپی بهبود می یابند، اما برخی نیز مجددا دچار کمردرد می شوند و دوباره به فیزیوتراپی یا داروهای ضد درد برمی گردند.

مطالعات متعددی نقش الگوی تنفسی را بر ثبات وضعیتی نشان داده است. در یکی از این مطالعات، افراد مبتلا به کمردرد با افراد بدون درد در حین تمرین بالا بردن مستقیم پای خود مقایسه شدند، ورزشی که نیاز به کنترل تنه دارد. از اولتراسوند برای بررسی فعالیت دیافراگم و کف لگن استفاده شد. افراد مبتلا به کمردرد افزایش تعداد تنفس، نزول بیشتر از سطح لگن و کاهش گردش دیافراگمی را در مقایسه با همتایان بدون درد خود نشان دادند.

این نتایج نشان می دهد که افراد مبتلا به کمردرد مجبور بودند در حین فعالیت کنترل تنه برای تنفس بیشتر تلاش کنند، اما از دیافراگم خود کمتر استفاده کردند. در نتیجه، آنها به احتمال زیاد از عضلات تنفسی اضافی خود بیش از حد استفاده کردند و از دیافراگم خود برای ثبات هسته استفاده نکردند. علاوه بر این، افزایش تعداد تنفس نشان می دهد که فعالیت سمپاتیک و استرس نیز افزایش یافته است.

اختلال در تنفس تحرک را محدود می کند

الگوِ تنفسی ناکارآمد اغلب با محدودیت های حرکتی ارتباط تنگاتنگی دارد. اگر بیمار با محدودیت حرکتی در هر نقطه از گردن تا لگن مراجعه کند، باید احتمال اختلال عملکرد تنفسی را در نظر بگیریم. بسیاری از بیماران ما که دچار درد در نواحی سر، گردن و شانه هستند، احتمالاً از استفاده بیش از حد از ماهیچه های تنفسی جانبی رنج می برند. برای کاهش بار اضافی این عضلات و افزایش فعالیت دیافراگم، ما باید تمرینات تنفسی را در فیزیوتراپی دوباره آموزش دهیم.

فیزیوتراپی تنفسی در منزل

الگوی تنفسی می تواند یک ابزار ضروری در درمان اختلالات اسکلتی عضلانی باشد. با این حال، مانند هر مداخله، تمرین مجدد تنفس نباید به صورت جداگانه انجام شود. اختلال در تنفس ممکن است علت یا نتیجه شکایت اولیه بیمار باشد. بنابراین ما باید مداخلات تحرک و تقویت را با تنفس در فیزیوتراپی هماهنگ کنیم.

هنگامی که برای اولین بار در مورد تنفس دیافراگمی به بیمار آموزش می دهید، راحت ترین حالت این است که او را به حالت خوابیده روی تشک یا پایه قرار دهید. از بیمار بخواهید یک دست را روی شکم و دست دیگر را روی قفسه سینه قرار دهد تا حرکت هر دو ناحیه را مقایسه کند. در طول تنفس دیافراگمی، بیمار باید احساس کند که شکم بالا و پایین می رود و قفسه سینه تحتانی باید به صورت جانبی گسترش یابد. حداقل حرکت باید از طریق قفسه سینه انجام شود.

همانطور که بیمار تنفس دیافراگمی را تمرین می کند، مراقب لوردوز اضافی کمر باشید. همچنین اطمینان حاصل کنید که بیمار با استفاده از ماهیچه های تنفسی اضافی قفسه سینه و گردن به الگوهای قدیمی خود باز نمی گردد. این امر می تواند با شروع خستگی بیمار اتفاق بیفتد.

بعد از اینکه بیمار تمرینات تنفسی اصلاحی ساده را فرا گرفت، تنفس مناسب باید در فعالیتهای عملکردی گنجانده شود. هنگامی که بیماران در فعالیت های پیچیده ای مانند دویدن شرکت می کنند، تقاضای بیشتری برای ثبات و تنفس را تجربه می کنند. به منظور آماده سازی کافی آنها برای این انتقال، ما باید اطمینان حاصل کنیم که بیماران ما قادرند دیافراگم را در طول فعالیت های پیچیده تر در به درستی به کار گیرند.

تمرینات فیزیوتراپی تنفسی در منزل

تنفس دیافراگمی

تنفس دیافراگمی نوعی تنفس خودخواسته و عمیق “شکمی” است که با استفاده از دیافراگم عملکرد ریه را بازیابی می کند. تنفس از طریق بینی به تقویت دیافراگم کمک می کند و سیستم عصبی را تشویق می کند تا آرامش پیدا کرده و روی ترمیم خود کار کند.

هنگام بهبودی از بیماری تنفسی، مهم است که تمرینات تنفس عمیق را به چند مرحله تقسیم کنید تا بتوانید توانایی خود را بسنجید. با اولین قدم شروع کنید و تنها زمانی به مرحله بعد بروید که بتوانید تمرین را بدون احساس تنگی نفس کامل کنید.

مرحله 1: تنفس عمیق هنگامی که به پشت خوابیده اید

1. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید به طوری که کف پای شما روی تخت یا زمین قرار بگیرد.
2. دستان خود را به آرامی در بالای شکم قرار دهید و آنها را در دو طرف شکم خود بپیچید.
3. لب های خود را ببندید و زبان خود را به سقف دهان خود بچسبانید.
4. از طریق بینی نفس بکشید و هوا را به داخل شکم در جایی که دستان شما قرار دارد بکشید. سعی کنید انگشتان خود را با نفس باز کنید.
5. به آرامی از بینی خود بازدم کنید.
6. برای یک دقیقه تمرین را تکرار کنید.

مرحله 2: تنفس عمیق هنگامی که روی شکم هستید

1. روی شکم دراز بکشید و سر خود را روی دستان خود بگذارید تا فضا برای تنفس فراهم شود.
2. لب های خود را ببندید و زبان خود را به سقف دهان خود بچسبانید.
3. از طریق بینی نفس بکشید و هوا را به داخل معده خود بکشید. سعی کنید هنگام تنفس با شکم به تشک زیر خود فشار وارد کنید.
4. به آرامی از بینی خود بازدم کنید.
5. برای یک دقیقه تمرین را تکرار کنید.

مرحله 3: تنفس عمیق هنگام نشستن

1. به صورت قائم روی یک صندلی محکم بنشینید.
2. دستان خود را به آرامی در اطراف شکم قرار دهید.
3. لب های خود را ببندید و زبان خود را به سقف دهان خود بچسبانید.
4. از طریق بینی خود نفس بکشید و هوا را به داخل شکم در جایی که دستان شما قرار دارد بکشید. سعی کنید انگشتان خود را با نفس باز کنید.
5. به آرامی از بینی خود بازدم کنید.
6. برای یک دقیقه تمرین را تکرار کنید.

مرحله 4: تنفس عمیق در حالت ایستاده

1. راست بایستید و دستان خود را در کنار شکم قرار دهید.
2. لب های خود را ببندید و زبان خود را به سقف دهان خود بچسبانید.
3. از طریق بینی خود نفس بکشید و هوا را به داخل شکم در جایی که دستان شما قرار دارد بکشید. سعی کنید انگشتان خود را با نفس باز کنید.
4. به آرامی از بینی خود بازدم کنید.
5. برای یک دقیقه تمرین را تکرار کنید.

تنفس با لب های فشرده(جمع شده)

مجاری تنفسی ملتهب که ممکن است در نتیجه شرایطی مانند COVID-19 ایجاد شود از گردش طبیعی هوا در ریه ها جلوگیری می کند. این می تواند باعث شود در بسیاری از مواقع احساس تنگی نفس کنید.

برای تمرین تنفس با لب های فشرده، کافی است به آرامی از طریق بینی نفس بکشید و سپس از طریق لب های جمع شده بازدم را انجام دهید. شما باید دو برابر دم خود بازدم کنید، بنابراین اگر پنج ثانیه نفس می کشید، حتماً 10 ثانیه بازدم کنید.

خندیدن و آواز خواندن

ممکن است احمقانه به نظر برسد، اما خندیدن و آواز خواندن هر دو روش فوق العاده و طبیعی برای بهبود ریه ها هستند. هر دوی این فعالیت ها بر عضلات شکم و همچنین ریه ها تأثیر می گذارند، که می تواند ظرفیت ریه شما را افزایش داده و هوای قدیمی را از ریه ها خارج کند. آواز خواندن با کار بر روی ماهیچه دیافراگم می تواند ظرفیت ریه را افزایش دهد.

سطح فعالیت خود را افزایش دهید

افزایش سطح فعالیت شما می تواند تفاوت بزرگی در سلامت ریه شما ایجاد کند. پیاده روی سریع یا دوچرخه سواری به عنوان یک تمرین ریه عمل می کند و همچنین روحیه شما را تقویت می کند! مطالعات اخیر نشان داده است که افزایش فعالیت روزانه تا حداقل 30 دقیقه در روز می تواند منجر به افزایش قابل توجه ظرفیت ریه شود.

موارد احتیاط

در صورت وجود موارد ذیل، تمرینات تنفسی را انجام نداده و با پزشک خود تماس بگیرید:

• وجود تب
• در هنگام استراحت تنگی نفس دارید یا در تنفس مشکل دارید
• هرگونه درد قفسه سینه یا تپش قلب
• تورم جدیدی در پاهای شما ایجاد شده است

در صورت بروز هر یک از علائم زیر بلافاصله تمرینات تنفسی را متوقف کنید:

• سرگیجه
• تنگی نفس بیشتر از حالت عادی
• درد قفسه سینه
• پوست سرد و مرطوب
• خستگی مفرط
• ضربان قلب نامنظم
• هر علامتی را که اورژانسی در نظر بگیرید

به خاطر داشته باشید که:

اگر با وجود تمرینات فیزیوتراپی در منزل، ظرفیت ریه شما همچنان رو به کاهش است، یا اگر هنگام استراحت دچار مشکل تنفسی می شوید، لطفاً با فیزیوتراپ خود مشورت کنید. این ممکن است نشان دهنده مشکلات شدیدتر باشد.