در فیزیوتراپی فک در منزل برنامه ای برای شما تهیه می شود که شامل یادگیری و تمرین تکنیک هایی برای بازیابی حرکات طبیعی فک می باشد. تمرکز فیزیوتراپی فک در منزل آرامش، کشش و رهاسازی ماهیچه های سفت و بافت آسیب دیده است. فیزیوتراپی بخش مهمی از روند بهبودی پس از جراحی مفصل فک است، زیرا در به حداقل رساندن بافت آسیب دیده و کاهش سفت شدن عضلات کمک می کند.
اختلال عملکرد فک می تواند یک وضعیت دردناک و ناتوان کننده باشد و حل آن دشوار است. اما با یک رویکرد تیمی که شامل فیزیوتراپیست و یک دندانپزشک مجرب است، می توانید علائم خود را با موفقیت از بین ببرید.
چرا مفصل فک آسیب می بیند؟
مفصل فک (TMJ) یک مفصل پیچیده است که از دو استخوان و یک دیسک تشکیل شده است. به منظور عملکرد صحیح، مفاصل دو طرف فک باید بتوانند به درستی باز و بسته شوند. در نیمه اول باز شدن فک پایین در داخل مفصل می چرخد. پس از آن یک مرحله انتقالی وجود دارد که در آن فک پایین و دیسک روی استخوان تمپورالیس به جلو می لغزند تا فک باز شود. اگر این حرکت مفاصل در هر طرف فک هماهنگ نباشد، می تواند باعث ناهماهنگی حرکتی و اختلال عملکرد فک و علائم دردناک شود.
مفصل فک یک ساختار پیچیده است که ما از آن برای خوردن، صحبت کردن و تنفس استفاده می کنیم. به عنوان یکی از پرکاربردترین مفاصل مورد استفاده در بدن، مستعد افزایش مشکلات است، از جمله:
- درد مفصل فک
- درد شدید فک
- پیچ خوردگی فک
- دررفتگی فک
- شکستگی فک
علائم اختلال عملکرد فک چیست؟
علائم اختلال عملکرد فک می تواند خفیف یا خیلی شدید باشد. این علائم می توانند خوردن غذای جامد را با مشکل مواجه کنند. در اینجا به برخی از علائم رایجی که بیماران هنگام مواجهه با اختلال عملکرد فک تجربه می کنند اشاره می شود:
- درد در مفصل فک (TMJ) – درست در جلوی سوراخ گوش.
- وجود صدا در مفصل فک هنگام باز و بسته کردن همراه با بروز درد
- قفل شدن فک در حالت باز
- اسپاسم عضلانی
- سردرد
- سرگیجه
- بروز درد هنگام جویدن غذا
- درد در صورت، فک، گردن یا بالای شانه ها
علل اختلال عملکرد فک
فک ممکن است به طرق مختلف آسیب ببیند که منجر به حرکت دردناک یا ناهماهنگی حرکتی فک می شود، از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضربه
برخی از افراد دچار آسیب به مفصل می شوند که منجر به تحرک بیش از حد می شود یا یک فرآیند آسیب زا می تواند منجر به سفتی یکی از مفاصل فک شود. حرکت نابرابر به وجود آمده در مفصل فک به دلیل این آسیب ها، منجر به سایش و پارگی سریع ساختارهای مفصلی می شود.
- دندان قروچه
دندانپزشک شما ممکن است به شما گفته باشد که شما دندان قروچه می کنید و محافظ شبانه را برای محافظت از دندان ها هنگام خواب در برابر سایش توصیه کرده باشد. تمام این ساییدگی ها و فشردن فک هنگام خواب نیز بر مفاصل فک تأثیر می گذارند. این امر می تواند منجر به آسیب مفصل یا دیسک و همچنین اسپاسم عضلانی شود.
- حالت بدن
اکثر مردم متوجه این امر نمی شوند که بسیاری از ماهیچه های کنترل کننده فک به بالای گردن متصل شده اند. داشتن “حالت سر به جلو” یکی از علل شایع اختلال عملکرد فک است.
- غذا خوردن
گاهی اوقات افراد با خوردن غذا به مفاصل فک خود آسیب می رسانند. گاز گرفتن اجسام بزرگ یا سفت بخصوص اگر فقط با یک طرف دهان گاز بگیرید می تواند به راحتی به مفصل فک شما آسیب برساند.
- عفونت ها
- بیماری های خود ایمنی
- آرتروز
- باز شدن طولانی مدت دهان یا وضعیت فک
- موارد مربوط به دندانپزشکی
درد مفصل فک یا سفتی بعد از جراحی دندان یا کار طولانی مدت دندانپزشکی شایع است. این مشکل می تواند چندین روز یا چند هفته طول بکشد. این مشکل اغلب به دلیل باز بودن طولانی مدت دهان است و نیز اگر جراحی یا کار دندانپزشکی ساختارهای اطراف فک را تحت تأثیر قرار داده باشد بر روی بروز درد تأثیرگذار خواهد بود. معمولاً درد متوسط تا شدید فک، محدود شدن دهان، قفل شدن فک یا صدای کلیک مفصل فک انتظار نمی رود. بروز این موارد می تواند به دلیل فشار عضلانی یا جابجایی دیسک مربوط به باز بودن طولانی مدت دهان باشد. در این مورد، باید از دندانپزشک، پزشک و یا فیزیوتراپیست خود مشاوره بگیرید.
اکثر افرادی که از درد فک رنج می برند، نمی توانند به یک علت خاص اشاره کنند، بلکه وضعیتی را توصیف می کنند که به آرامی رخ داده و با گذشت زمان بدتر می شده است.
چگونه اختلال عملکرد فک تشخیص داده می شود؟
اختلال عملکرد فک یک اختلال عملکرد بالینی حرکتی است. اگر مشکوک هستید که از این اختلال رنج می برید، لطفاً با فیزیوتراپیست، دندانپزشک یا جراح فک و صورت مشورت کنید. آنها ممکن است است برای بررسی بیشتر وضعیت شما، اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI را توصیه کنند.
در طول معاینه، متخصص فیزیوتراپی جمجمه و صورت شما را موارد زیر ارزیابی می کند:
- دامنه حرکتی فک
- کشش و طول عضلات
- الگوی حرکت و هماهنگی مفصل فک
فیزیوتراپیست می تواند تشخیص دهد که آیا مشکل شما مربوط به باز کردن فک است یا بستن آن.
مشکلات مربوط به باز شدن مفصل فک عبارتند از:
- اختلال عضلانی
- اختلال خود مفصل: تحرک بیش از حد، سفتی یا آرتروز
- اختلال جابجایی دیسک مفصل فک: قفل متناوب یا دائمی
- مشکل وضعیت ستون فقرات گردنی
مشکلات مربوط به بسته شدن مفصل فک عبارتند از:
- یک مفصل فک که در حالت باز قفل شده، که می توان آن را با درمان دستی رفع کرد
- مشکل انسداد، که ممکن است نیاز به ارزیابی دندانپزشک داشته باشد.
درمان فک قفل شده
فک قفل شده می تواند موقت یا دائمی باشد. فیزیوتراپیست معمولاً قادر است فک قفل شده شما را با درمان دستی ملایم باز کند. در صورت کارا نبودن این روش درمان، ممکن است به یک جراح نیاز داشته باشید که تحت بیهوشی یا یک عمل جراحی دیگر موسوم به آرتروسنتز درمان را انجام دهد.
در موارد مزمن، جراحی باز ممکن است هرگونه انسداد فیزیکی را در فک قفل شده دائمی را شناسایی یا برطرف کند، اما این نسبتاً نادر است.
فیزیوتراپی فک در منزل
فیزیوتراپی می تواند با کاهش درد و التهاب در مفصل و بهبود حرکت و عملکرد برای درمان اختلال عملکرد فک استفاده شود. مانند سایر موارد، فیزیوتراپی مشکل اختلال عملکرد فک را به صورت جامع درمان می کند یعنی نگاه کردن به خود مفصل و سایر قسمت های اطراف که در ایجاد مشکل نقش دارند.
فیزیوتراپی فک می تواند سفتی یا درد را کاهش دهد و میزان باز شدن دهان را که می توانید پس از جراحی به دست آورید، بهبود بخشد. اگرچه هر آسیب با دیگری متفاوت خواهد بود، فیزیوتراپیست شما را با بهترین روش برای مقابله با عارضه راهنمایی می کند، از جمله:
- آموزش وضعیت فک، عادات غذا خوردن و جویدن و اصلاح کار یا فعالیت
- مدالیته گرما یا یخ
- اصلاح وضعیت بدن
- درمان دستی
- آزادسازی فک – می تواند شامل تکنیک های دستی داخل دهان گردد.
- تمرینات توانبخشی
- ارجاع به دندانپزشک یا پزشک عمومی
خدمات فیزیوتراپی را می توانید با مراجعه به کلینیک های تخصصی و یا به صورت فیزیوتراپی در منزل در یافت کنید.
فیزیوتراپی چگونه اختلال عملکرد فک و درد مربوط به آن را از بین می برد؟
فیزیوتراپیست می تواند برنامه ای را برای شما تهیه کند که شامل یادگیری و تمرین تکنیک هایی برای بازیابی حرکات طبیعی فک باشد. فیزیوتراپی برای موفقیت درمان های جراحی و غیر جراحی اختلال عملکرد فک مهم است.
فیزیوتراپی اغلب همراه با دارو مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا شل کننده های عضلانی استفاده می شود. پس از یک جلسه فیزیوتراپی، باید به فک استراحت دهید، سعی کنید عاداتی را که باعث درد فک می شوند کنترل کنید و از جویدن غذاهایی که به مفصل فشار وارد می کنند خودداری کنید.
بهبود حرکت مفصل فک
اگر ارزیابی شود که اختلال عملکرد فک ناشی از سفتی مفصل است (معمولاً در نتیجه برخی آسیب های قبلی که منجر به سفتی شده است)، فیزیوتراپیست می تواند از تکنیک های دستی درمانی برای حرکت مجدد مفصل استفاده کند. سپس آنها کشش های خاصی را تجویز می کنند که به شما کمک می کند تا دامنه بهبود حرکت بین جلسات فیزیوتراپی را حفظ کنید.
کاهش اسپاسم عضلانی
فیزیوتراپیست ها متخصصان آناتومی هستند و می دانند چگونه ماهیچه های فک را ارزیابی کنند. اغلب متوجه می شویم که اسپاسم عضلانی مانع از بهبود عملکرد فک می شود. تکنیک های درمانی دستی برای کاهش اسپاسم به بهبود هم ترازی و حرکت مفصل کمک می کند و در نهایت باعث کاهش درد می شود.
تقویت مفاصلی که بیش از حد باز می شوند
مفصل فک برخی از بیماران بیش از حد باز می شود یا الگوی ضعیفی دارد. فیزیوتراپیست می تواند این مشکل را تشخیص داده و به درمان و تمریناتی که عضلات ضعیف را تقویت کرده و الگوی حرکتی طبیعی را بهبود می بخشد، کمک کند.
آموزش وضعیت بدن
تغییر وضعیت “سر به جلو” برای برخی از افرادی که از اختلال عملکرد فک رنج می برند تفاوت بزرگی ایجاد می کند. فیزیوتراپیست به بیماران آموزش می دهد که چگونه ماهیچه های موضعی را تقویت کرده و بافت های کوتاه شده را بلند کنند تا بتوانند موقعیت سر خود را بهبود بخشند. فیزیوتراپیست همچنین پیشنهاداتی را ارائه می دهد که به تنظیم محل کار، ماشین یا هرجای دیگری که زمان زیادی را برای نشستن صرف می کنید، کمک می کند تا وضعیت بدن بهتر شود.
تسکین درد برای اختلال عملکرد فک
هنگامی که بیماران درد زیادی دارند و فقط نیاز به تسکین دارند تا بتوانند تغییرات ذکر شده در بالا را شروع کنند، یک فیزیوتراپیست می تواند با مدالیته گرما، طب سوزنی و درمان دستی ملایم، درد را تسکین دهد.
یک فیزیوتراپیست خوب مشکل اختلال عملکرد فک را ارزیابی می کند و برنامه درمان را با علت علائم مطابقت می دهد.
هر فردی که از درد ناشی از اختلال عملکرد فک رنج می برد، ممکن است به کمک یک دندانپزشک مناسب نیز نیاز پیدا کند. تکنیک های دندانپزشکی همراه با درمان فیزیوتراپی بهترین راه برای درمان درد فک است.
تکنیک های مورد استفاده در فیزیوتراپی فک در منزل
تکنیک های فیزیوتراپی فک مورد استفاده می تواند شامل موارد زیر گردد:
- تمرینات فک برای تقویت عضلات و بهبود انعطاف پذیری و دامنه حرکتی.
- گرما درمانی برای بهبود گردش خون در فک.
- یخ درمانی برای کاهش تورم و تسکین درد.
- ماساژ برای رفع تنش کلی عضلات.
- آموزش بهبود وضعیت بدن و تنظیم فک.
- استفاده از دستگاه TENS. که عبارت است از اعمال جریان الکتریکی ملایم به پوست روی مفصل فک. تصور می شود که این جریان الکتریکی سیگنال های درد بدن را مختل می کند. TENS عضلات را شل می کند، گردش خون را بهبود می بخشد و درد را تسکین می دهد. اثربخشی TENS متفاوت است، اما به نظر می رسد برای برخی افراد مؤثر است.
- حرکت مفصل فک برای آزادسازی بافت آسیب دیده که حرکت عضلات را محدود می کند.
- استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای کاهش درد و تورم و بهبود گردش خون.
- سوزن خشک و طب سوزنی.
کارهایی که باید انجام دهید
- از روال تمرینی که فیزیوتراپیست برای شما برنامه ریزی کرده است پیروی کنید.
- مراقب فشردن فک یا دندان قروچه باشید.
- از غذاهای سخت که جویدن سختی دارند اجتناب کنید و به جای آن غذاهای نرم که به آسانی جویده می شوند را انتخاب کنید.
- برای جلوگیری از فشار زیاد به فک، غذای سخت را به قطعات کوچکتر برش دهید.
- حالت بدن مناسبی داشته باشید.
مواردی که باید از آنها اجتناب کرد
- جویدن بیش از حد (ناخن، آدامس ، کلاه و غیره). این کار اجازه می دهد تا فک شما استراحت کند.
- خمیازه کشیدن بی دلیل
- نگه داشتن تلفن فقط شانه و گردن
- گذاشتن دست ها زیر چانه
- رو به شکم خوابیدن، زیرا این کار فشار غیر ضروری بر گردن شما وارد می کند.
عوامل متعددی وجود دارند که می توانند به درد، سفتی و سایر مشکلات مربوط به فک منجر شوند. این شرایط در اصطلاح عمومی اختلال عملکرد فک نامیده می شود و توسط فیزیوتراپیست با استفاده از یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای منحصر به فرد شما درمان می شود. فیزیوتراپیست شما ممکن است با دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی شما همکاری کند و ممکن است پیشنهاد دهد که برنامه ای شامل تغییر شیوه زندگی، تمرینات، ماساژ و سایر درمان ها را به شما پیشنهاد دهد.
