فیزیوتراپی پارگی رباط صلیبی در منزل صرف نظر از اینکه آیا جراحی انجام خواهد شد یا خیر، بایستی که با تمرکز بر بازیابی دامنه حرکتی، قدرت، حس عمقی و ثبات، انجام گیرد.
رباط صلیبی قدامی (ACL) رباطی در وسط زانو است. رباط ها نوارهای ضخیمی هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل می کنند. ACL از لغزش استخوان ساق پا در جلوی استخوان ران جلوگیری می کند. آسیب ACL در اثر کشش بیش از حد یا پارگی این رباط ایجاد می شود.
پارگی رباط صلیبی قدامی، آسیبی به زانو است که معمولاً ورزشکارانی مانند بازیکنان فوتبال، بازیکنان بسکتبال، اسکی بازان و ژیمناست ها با آن روبه رو می شوند. افراد غیر ورزشکار نیز ممکن است به دلیل آسیب دیدگی یا تصادف دچار پارگی ACL شوند. پارگی ممکن است جزئی یا کامل باشد. تقریباً 70 درصد از پارگی‌های ACL در ورزش‌ها ناشی از آسیب‌های غیر تماسی و 30 درصد در نتیجه تماس مستقیم (بازیکن به بازیکن، بازیکن به جسم) است. زنان بیشتر از مردان دچار پارگی ACL می شوند.
.آسیب به ACL بر ثبات زانو تأثیر می گذارد. این امر می تواند منجر به از دست دادن قدرت پا و محدودیت در دامنه حرکتی زانو شود. پارگی شدید اغلب نیاز به جراحی دارد و ممکن است برای بازیابی کامل تحرک خود به توانبخشی گسترده نیاز داشته باشید.
فیزیوتراپی پارگی رباط صلیبی در منزل به افراد آسیب دیده در کاهش درد و تورم، بازیابی قدرت و حرکت و بازگشت به فعالیت های مورد نظر کمک می کند. فیزیوتراپیست ها متخصص حرکات هستند. آنها کیفیت زندگی را از طریق مراقبت عملی، آموزش بیمار و حرکات تجویز شده بهبود می بخشند. برای ارزیابی می توانید مستقیماً با فیزیوتراپیست تماس بگیرید. برای دریافت خدمات، به فیزیوتراپی در منزل مراجعه نمایید.
پارگی رباط صلیبی چیست؟
ACL یکی از رباط های اصلی بدن است که استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (درشت نی) در مفصل زانو متصل می کند. شایع ترین مکانیسم آسیب ACL یک حرکت پیچشی با قفل شدن پا روی زمین است. ACL همچنین می تواند با ضربه مستقیم به زانو یا در صورت خم شدن زانو به روش اشتباه آسیب ببیند. این رباط در موارد زیر ممکن است پاره شود:
- چرخش شدید زانو هنگامی که پا روی زمین قفل شده است.
- ایستادن ناگهانی در حین دویدن.
- به طور ناگهانی وزن خود را از یک پا به پای دیگر منتقل کردن.
- پریدن و فرود آمدن روی یک زانوی کشیده (صاف).
- کشیدن زانو بیشتر از دامنه حرکتی معمول.
- ضربه مستقیم به زانو.
پارگی رباط صلیبی چه حسی دارد؟
هنگامی که ACL پاره می‌شود، درد تیز و شدیدی احساس شده یا صدای تقه ای را بشنوید. ممکن است نتوانید روی پای آسیب دیده راه بروید زیرا نمی توانید وزن خود را از طریق مفصل زانو تحمل کنید. معمولاً زانو بلافاصله (در عرض چند دقیقه تا چند ساعت) متورم می‌شود و ممکن است هنگام راه رفتن یا وزن دادن روی آن احساس کنید که زانوی تان “خالی می کند”.
پارگی رباط صلیبی چگونه تشخیص داده می شود؟
بلافاصله پس از آسیب، بایستی که توسط فیزیوتراپیست، مربی ورزشی، یا جراح ارتوپد معاینه شوید. اگر ابتدا به فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید، درمانگر شما ارزیابی کاملی را انجام می دهد که شامل بررسی سابقه سلامتی شما می شود. فیزیوتراپیست ممکن است از شما سوالات زیر را بپرسد:
- وقتی آسیب دیدید چه کاری انجام می دادید؟
- اگر هنگام آسیب دیدگی احساس درد کردید یا صدای “تقه” شنیدید؟
- آیا در ۲ تا ۳ ساعت اول پس از آسیب، تورم اطراف زانو را داشتید؟
- آیا وقتی میخواهید از روی صندلی بلند شوید، یا از پله‌ها بالا یا پایین بروید یا در حین راه رفتن مسیر را تغییر دهید زانوی تان خالی می کند؟
فیزیوتراپیست معاینات جسمی را برای تعیین احتمال پارگی ACL انجام دهد و ممکن است از آزمایش‌های اضافی برای ارزیابی آسیب احتمالی به سایر قسمت‌های زانو استفاده کند.
جراح ارتوپد ممکن است آزمایش‌های بیشتری از جمله تصویربرداری MRI را برای تأیید تشخیص و رد سایر آسیب‌های احتمالی به زانو تجویز کند.
علائم آسیب رباط صلیبی قدامی چیست؟
هنگامی که ACL به طور کامل پاره می‌شود، اغلب صدایی شنیده می‌شود و احساس می‌شود چیزی در مفصل زانو از جایش خارج شده و سپس به جای خود باز می‌گردد. درد معمولاً در چند دقیقه اول پس از آسیب تجربه می شود و اغلب به سرعت فروکش می کند. تورم قابل توجهی معمولاً در چند ساعت اول رخ می دهد. علائم دیگر عبارتند از:
- تورم/التهاب
- کاهش دامنه حرکتی
- اسپاسم
- سفتی
عمل جراحي رباط صلیبی
اکثر افرادی که دچار پارگی ACL می شوند برای ترمیم پارگی تحت عمل جراحی قرار می گیرند. با این حال، برخی از افراد ممکن است با اصلاح فعالیت بدنی خود برای کاهش فشار روی زانو از جراحی اجتناب کنند.
فیزیوتراپیست شما همراه با جراح می تواند به شما کمک کند تا تعیین کنید آیا درمان غیرجراحی (توانبخشی بدون جراحی) گزینه معقولی برای شما است یا خیر. اگر تصمیم به جراحی بگیرید، فیزیوتراپیست به شما کمک می کند هم برای جراحی آماده شوید و هم قدرت و حرکت خود را پس از جراحی بازیابی کنید.
فیزیوتراپی پارگی رباط صلیبی در منزل چگونه می تواند مفید باشد؟
هنگامی که پارگی ACL تشخیص داده شد، با جراح و فیزیوتراپیست خود برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا باید جراحی کنید یا می توانید بدون جراحی بهبود پیدا کنید، مشورت خواهید کرد. اگر عمل جراحی انجام ندهید، فیزیوتراپیست با شما همکاری خواهد کرد تا قدرت، چابکی و تعادل عضلانی خود را بازگردانید تا بتوانید به فعالیت های عادی خود بازگردید. فیزیوتراپیست شما می تواند راه هایی را به شما آموزش دهد که فعالیت بدنی خود را اصلاح کنید تا فشار کمتری به زانوی خود وارد کنید. اگر تصمیم به جراحی دارید، فیزیوتراپیست می تواند قبل و بعد از عمل به شما کمک کند.
اینکه آیا جراحی انجام می شود یا خیر به عوامل مختلفی بستگی دارد. عوامل عبارتند از؛ سن، شغل، سطح فعالیت قبلی، ثبات زانو و تمایل و توانایی برای رعایت توانبخشی بعد از عمل. فیزیوتراپی پارگی رباط صلیبی در منزل بسیار مهم است، چه جراحی ترمیمی انجام شود یا نه. اگر جراحی انجام شود، موفقیت جراحی تا حد زیادی به تعهد بیمار به برنامه دقیق فیزیوتراپی بستگی دارد.
درمان بدون جراحی
تحقیقات اخیر گروه خاصی از بیماران را شناسایی کرده است که پس از پارگی ACL پتانسیل بهبود بدون جراحی را دارند. این بیماران فقط ACL شان آسیب دیده و هیچ قسمتی از “خالی کردن” زانو پس از آسیب اولیه را تجربه نکرده اند. اگر در این دسته قرار می گیرید، بر اساس آزمایش های خاصی که فیزیوتراپیست شما انجام می دهد، درمانگر یک برنامه درمانی فیزیوتراپی فردی برای شما طراحی می کند که می تواند شامل درمان هایی مانند تحریک الکتریکی ملایم اعمال شده بر روی عضله چهار سر ران، تقویت عضلات و تمرین تعادل باشد.
درمان قبل از جراحی
فیزیوتراپی باید بلافاصله پس از پارگی ACL شروع شود. اگر جراح ارتوپد شما تشخیص دهد که جراحی ضروری است، فیزیوتراپیست می تواند قبل و بعد از جراحی با شما همکاری کند. برخی از جراحان بیماران خود را برای یک دوره کوتاه توانبخشی قبل از جراحی به فیزیوتراپیست ارجاع می دهند. فیزیوتراپیست به شما کمک می کند تا تورم زانوی خود را کاهش دهید، دامنه حرکت زانو را افزایش دهید و عضلات ران (چهارسر ران) خود را تقویت کنید. بسیاری از جراحان ارتوپد از جراحی بیماران تا زمانی که دامنه حرکتی کامل در زانوی آسیب دیده نداشته باشند، خودداری می کنند.
برای تسریع بهبودی پس از انجام عمل جراحی، یک برنامه ورزشی برای شما نوشته می شود تا قبل از انجام عمل جراحی، عضلات پای آسیب دیده را تا حد امکان تقویت کنید. این اعمال به عنوان پیش آماده سازی شناخته می شود.
درمان بعد از جراحی
چند هفته اول پس از جراحی بر روی کاهش تورم، درد، افزایش دامنه حرکتی و حفظ حداکثر قدرت عضلانی تمرکز می‌شود. بسیاری از جراحان ارتوپد پروتکل هایی را برای تمرینات بعد از عمل، زانوبند و وضعیت تحمل وزن (استفاده از عصا) در نظر می گیرند. بازه زمانی طبیعی برای بازتوانی و بازگشت به ورزش های تماسی پس از بازسازی ACL تقریباً نه ماه پس از تاریخ جراحی است. مدت زمان لازم برای بازتوانی فرد و بازگشت به فعالیت عادی، تا حد زیادی به خود فرد، انگیزه و سطح فعالیتی که می‌خواهد به آن دست یابد بستگی دارد. مدت زمان لازم برای بازگشت به کار بسته به نیاز شغلی فرد متفاوت است.
فیزیوتراپیست و جراح ارتوپد شما می توانند در مورد اینکه چه مدت پس از عمل می توانید انتظار بازگشت به کار را داشته باشید، به شما توصیه هایی داشته باشند.
زمانی که درد و تورم کاهش یابد، زانو دامنه حرکتی کامل داشته باشد، قدرت و استقامت عضلات به حالت عادی برگشته و تعادل و کنترل عصبی عضلانی دوباره به دست آید، ممکن است فرد به ورزش های تماسی بازگردد. با این حال، با پیشرفت های جراحی و استفاده از برنامه های توانبخشی سریع، بازه زمانی بهبودی به طور مداوم کاهش می یابد.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تحمل وزن. پس از جراحی، از عصا برای راه رفتن استفاده خواهید کرد. مقدار وزنی که مجاز به گذاشتن روی پای خود هستید و مدت زمانی که از عصا استفاده می کنید به نوع جراحی ترمیمی که انجام داده اید بستگی دارد. فیزیوتراپیست شما یک برنامه درمانی طراحی خواهد کرد تا نیازهای شما را برآورده کند و به آرامی شما را به سمت تحمل وزن کامل راهنمایی کند.
- یخ و فشرده سازی. بلافاصله پس از جراحی، فیزیوتراپیست تورم زانو را اعمال سرما، مانند کمپرس یخ، که در اطراف زانوی شما قرار می گیرد و آن را فشرده می کند، کنترل می کند.
- بریس. برخی از جراحان به شما بریس می‌دهند تا حرکات زانو (محدوده حرکت) را پس از جراحی محدود کند. فیزیوتراپیست بریس را برای شما نصب می کند و نحوه استفاده ایمن از آن را به شما آموزش می دهد.
- تمرینات حرکتی. در هفته اول پس از جراحی، فیزیوتراپیست به شما کمک می کند تا حرکت در ناحیه زانو را دوباره به دست آورید و تمرینات ملایمی را که می توانید در خانه انجام دهید به شما آموزش می دهد. تمرکز روی بازیابی حرکت کامل زانو خواهد بود. تمرینات اولیه به افزایش جریان خون و کاهش تورم کمک می کنند.
- تحریک الکتریکی. فیزیوتراپیست شما ممکن است از تحریک الکتریکی برای کمک به بازگرداندن قدرت عضلانی ران استفاده کرده و به شما در رسیدن به آخرین درجات حرکت زانو کمک کند.
- تمرینات تقویتی. در 4 هفته اول پس از جراحی، فیزیوتراپیست به شما کمک می کند تا با استفاده از ترکیبی از تمرینات تحمل وزن و بدن آن، توانایی خود را برای افزایش تحمل وزن بر روی زانوی افزایش دهید. تمرینات بر روی عضلات ران (چهارسر ران و همسترینگ) تمرکز می‌کنند و ممکن است محدود به یک دامنه حرکتی خاص برای محافظت از ACL جدید باشد. در هفته های بعدی، فیزیوتراپیست شما ممکن است شدت تمرینات را افزایش دهد و تمرینات تعادلی را به برنامه شما اضافه کند.
- تمرینات تعادلی. فیزیوتراپیست شما را از طریق تمرینات روی سطوح مختلف راهنمایی می کند تا به بازیابی تعادل شما کمک کند. در ابتدا، تمرینات به شما کمک می کند تا وزن خود را به آرامی روی پای جراحی شده قرار دهید. این فعالیت‌ها به سمت ایستادن روی پای جراحی، روی سطوح سفت و ناپایدار برای به چالش کشیدن تعادل شما پیشرفت می‌کنند.
- بازگشت به ورزش یا فعالیت. با پیشبرد درمان، ورزشکاران قدرت و تعادل خود را به دست می آورند و می توانند شروع به دویدن، پریدن و سایر تمرینات مخصوص ورزش خود کنند. این مرحله از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. فیزیوتراپیست ها برنامه های درمانی بازگشت به ورزش را متناسب با نیازها و اهداف فردی طراحی می کنند.
در صورت آسیب دیدگی رباط صلیبی چه کاری نباید انجام داد؟
اگر دچار آسیب دیدگی ACL هستید یا مشکوک هستید، نباید به شرکت در ورزش ادامه دهید. زانوی شما ممکن است جابجا شود یا دچار آسیب دیگری شده و به ساختارهای دیگر آسیب برساند. همچنین باید از فعالیت هایی مانند دوش آب گرم، مالش گرما، مصرف الکل و فعالیت بیش از حد در 48 ساعت اول آسیب خودداری کنید. این پیشگیری ها به این دلیل است که این فعالیت‌ها جریان خون را به زانوی آسیب‌دیده افزایش می‌دهند، خونریزی و تورم اطراف رباط آسیب دیده را افزایش می‌دهند و به طور بالقوه بهبودی را طولانی می‌کنند.
