کاردرمانی ضربه مغزی در منزل یکی از مهمترین راه های کمک به افراد پس از آسیب مغزی می باشد. کاردرمانی برای ضربه مغزی در زمینه های توانبخشی و جبرانی با آسیب دیدگان کار می کند تا به آنها کمک کند تا آنجا که ممکن است زندگی کامل و مستقل داشته باشند.
آسیب های مغزی می توانند بر عملکرد حرکتی، حسی ، شناختی و رفتاری تأثیر بگذارند. برای شخصی که دچار آسیب مغزی شده است ممکن است بازگشت به محل کار یا مدرسه یا انجام بسیاری از فعالیتهای دیگری که قبل از آسیب از آن لذت می برد، دشوار باشد. همچنین ممکن است تعادل و هماهنگی افراد کاسته شده، اختلالات حافظه به وجود آید، سازماندهی و ترتیب فعالیت ها و تصمیم گیری در افراد کاهش یابد. عملکردهای بینایی و شنوایی نیز می توانند تحت تأثیر آسیب مغزی قرار بگیرند.
علاوه بر این، پس از آسیب مغزی، بسیاری از افراد کاهش تحمل سختی و افزایش رفتارهای تکانشی را تجربه می کنند.
آسیب ناشی از ضربه مغزی چیست؟
صدمه ای که در اثر ضربه به سر ایجاد می شود، معمولاً در تصادفات جاده ای، زمین خوردن، تصادفات در خانه یا محل کار اتفاق می افتد. تأثیر آسیب ضربه مغزی بر روی فرد به عوامل متعددی از جمله نوع، محل و شدت آسیب بستگی دارد.
مشکلات رایج مرتبط با آسیب مغزی چیست؟
آثار آسیب مغزی می تواند گسترده باشد و مشکلات مربوط به آن می تواند هم جسمی و هم شناختی باشد.
مشکلات جسمی به دنبال آسیب مغزی ممکن است شامل تغییر در تون عضلات مانند افزایش اسپاسم، صحبت کردن و درک زبان، تحرک، لرزش یا حرکات کنترل نشده، تشنج و خستگی باشد.
مشکلات شناختی می تواند شامل از دست دادن حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، ناتوانی در سازماندهی و برنامه ریزی، مشکل در بیان یا کنترل احساسات، تغییرات رفتاری و شخصیتی یا چالش هایی با تحریک، تمرکز یا حل مسئله باشد.
به دنبال آسیب مغزی، افراد احتمال دارد تغییراتی را در نقش های شغلی، اجتماعی و خانوادگی خود تجربه کنند.
اگر می خواهید بیشتر بدانید که چگونه کاردرمانی برای ضربه مغزی می تواند به مردم در غلبه بر مشکلات رایج مرتبط با آسیب مغزی کمک کند، مطالب مفیدی را در ادامه این صفحه خواهید یافت.
کاردرمانی ضربه مغزی در منزل
کاردرمانی برای ضربه مغزی نقش مهمی در توانبخشی پس از آسیب مغزی به وجود آمده ایفا می کند. نه تنها به افراد می آموزد که تا جای ممکن بیشترین حد عملکردی خود را داشته باشند، بلکه آنها را نیز تشویق می کند تا با تغییرات به وجود آمده کنار بیایند. این امر برای سازگاری با زندگی پس از ضربه مغزی و اطمینان از انتقال آرام به فعالیت های روزمره بسیار مهم است.
اهداف کاردرمانی ضربه مغزی در منزل
هدف اولیه از کاردرمانی برای توانبخشی آسیب مغزی این است که به افراد کمک کند مهارت های عملکردی زندگی مستقل را بازیابند.
ضربه مغزی می تواند انواع عملکردهای جسمی، شناختی و روانی مانند حافظه، تنظیم احساسات، حرکت و پردازش حسی را تحت تأثیر قرار دهد. یک متخصص کاردرمانی توانایی های عملکردی شما را ارزیابی می کند و یک برنامه توانبخشی شخصی برای شما ایجاد می کند تا به شما در بازیابی یا جبران این مهارت ها کمک کند.
در حالی که متخصصان فیزیوتراپی عمدتا بر آموزش نحوه بازسازی قدرت بدنی فرد پس از آسیب تمرکز می کنند، کاردرمانگران یک رویکرد عملی تر و جامع تر را در پیش می گیرند. آنها به مهارت هایی که بیمار برای زندگی مستقل نیاز دارد، توجه می کنند و روش های خلاقانه ای را برای کمک به فرد در دستیابی به این هدف ابداع می کنند.
افراد می توانند خدمات کاردرمانی را هم به صورت کاردرمانی در منزل و هم در کلینیک های کاردرمانی دریافت کنند.
زمینه هایی که یک متخصص کاردرمانی می تواند در آن ها به افراد دچار ضربه مغزی کمک کند، عبارتند از:
- خود مراقبتی
- مدیریت خانه
- مهارت های اجتماعی
- عملکرد جسمی و شناختی
- مهارت های ورود مجدد جامعه(خرید، بازگشت به محل کار یا مدرسه، رانندگی و غیره)
در بخش بعدی در مورد روش های مختلفی که کاردرمانگرها که می توانند به ترویج استقلال عملکردی بعد از ضربه مغزی کمک کنند، صحبت خواهیم کرد.
مزایای کاردرمانی ضربه مغزی در منزل
از آنجا که کاردرمانی اغلب بر بهبود مهارت هایی که افراد به طور روزانه از آنها استفاده می کنند متمرکز است، مزایای عملی زیادی را برای بیماران آسیب مغزی ارائه می دهد. در ادامه به برخی از مهارت هایی که متخصصان کاردرمانی بیشتر به آنها می پردازند اشاره می شود:
مهارت های مقابله ای
برخی از دشوارترین عوارض ثانویه آسیب مغزی برای غلبه بر مشکلات عاطفی و رفتاری است که اغلب با فرد همراه است.
این مسائل باعث می شود که افراد پس از ضربه مغزی، ناکامی و ناامیدی را به سختی می توانند با شیوه ای سالم کنترل کنند، که متأسفانه می تواند بر روابط آنها تأثیر منفی بگذارد و حتی آنها را از یافتن و حفظ شغل باز دارد. خبر خوب این است که کاردرمانی برای ضربه مغزی به این مشکلات می پردازد و روش های مقابله موثر را به افراد آموزش می دهد.
در واقع، برخی از کاردرمانگران به طور خاص در درمان شناختی-رفتاری یا استراتژی های مدیریت رفتار آموزش دیده اند و می توانند به فرد و اعضای خانواده او کمک کنند تا نحوه برخورد با طغیان های احساسی را قبل از تشدید آنها بیاموزند.
این آموزش برای توانمندسازی افراد پس از آسیب ناشی از ضربه مغزی بسیار مهم است تا بتوانند پس از آسیب مجدداً با موفقیت به جامعه خود وارد شوند.
مهارت های زندگی مستقل
زمینه دیگری که متخصصان کاردرمانی به منظور توانبخشی آسیب مغزی به آن می پردازند مهارت های زندگی مستقل است.
دو دسته اصلی مهارت های زندگی مستقل وجود دارد که کاردرمانگرها ها بر آنها تمرکز خواهند کرد: فعالیت های اساسی زندگی روزمره و فعالیت های ابزاری زندگی روزانه.
فعالیت های اساسی زندگی روزمره شامل فعالیت های اساسی است که جهت مراقبت از بدن و رفاه خود است که شامل موارد زیر می شود:
- خوردن و آشامیدن
- نظافت/بهداشت
- حمام کردن
- لباس پوشیدن
- استفاده از توالت
- تحرک عملکردی (جابجایی از یک مکان به مکان دیگر هنگام انجام فعالیت های روزانه)
- فعالیت جنسی
فعالیت های ابزاری زندگی روزانه شامل فرایندهای شناختی بالاتری است. آنها به شخص اجازه می دهند کاملاً مستقل باشد. برخی از آن ها شامل موارد زیر می باشد:
- مدیریت مالی
- خانه داری
- آماده کردن غذا
کاردرمانگران به افراد کمک می کنند تا این مهارت ها را تمرین کنند تا آنها را دوباره به دست آورند. در حین کار بر روی این مهارت ها، درمانگر روش هایی را برای تطبیق آنها با توانایی فرد مورد بررسی قرار می دهد، یا اعضای خانواده یا مراقبین را آموزش می دهد تا در صورت لزوم به بیمار در انجام این وظایف کمک کنند.
مهارت های حافظه
حافظه یکی دیگر از توانایی هایی است که ممکن است در اثر ضربه مغزی آسیب ببیند. بدون توانایی به خاطر سپردن اطلاعات مهم، مانند زمان مصرف دارو یا مدت زمان روشن ماندن اجاق گاز، برای فرد دشوار است که با خیال راحت به تنهایی زندگی کند.
برای حل این مشکل ، کاردرمانگران ممکن است تمرینات متفاوتی را به بیماران مبتلا به آسیب مغزی آموزش دهند که حافظه کوتاه مدت را بهبود می بخشد. هرچه فرد حافظه خود را بیشتر تمرین دهد، مهارت های یادآوری او نیز بهتر می شود.
درمانگران همچنین ممکن است تاکتیک های جبرانی مانند برنامه ریزی روزانه، چک لیست ها و ترفندهای دیگری را که به افراد کمک می کنند کارهای خود را به خاطر بسپارند، معرفی کنند. در حالی که این تکنیک ها به فرد در بازیابی حافظه کمک نمی کند، اما به آنها کمک می کند تا کارآمدتر عمل کنند تا بتوانند مهارت های خود را بهبود بخشند.
مهارت های شناختی
علاوه بر حافظه، کاردرمانی ضربه مغزی در منزل می تواند به افراد کمک کند تا چندین مهارت شناختی دیگر مانند توجه، درک بصری، حل مسئله و عملکردهای اجرایی خود را بهبود بخشند.
این مهارت ها برای کمک به افراد در زندگی مستقل بسیار مهم است، به همین دلیل بخش مهمی از کاردرمانی برای ضربه مغزی به بهبود آنها اختصاص داده شده است.
برای بهبود مهارت های شناختی پس از آسیب مغزی، یک کاردرمانگر ممکن است از بیماران آسیب مغزی بخواهد که به طور مداوم تمرینات توانبخشی شناختی را برای تحریک تغییرات سازگار در مغز تمرین کنند.
مهارت های اجتماعی
کاردرمانی برای ضربه مغزی همچنین می تواند به افراد مهارت های اجتماعی مهم که ممکن است پس از آسیب از بین رفته یا تغییر کرده باشند را آموزش دهد، مانند:
- نحوه شروع و پایان گفتگو
- نحوه واکنش به اخبار خوب یا بد
- اجازه دادن به طرف مقابل که جمله خود را تمام کند
- ارتباطات غیر کلامی
درمان یا به صورت گروهی انجام می شود یا به صورت فردی. به بیماران آموزش داده می شود که چگونه در برابر موقعیت های اجتماعی خاص واکنش نشان دهند و به آنها این فرصت داده می شود که در محیطی امن تعاملات را تمرین کنند.
توانبخشی شغلی
کاردرمانی برای ضربه مغزی می تواند به افراد کمک کند تا برای بازگشت به محل کار یا مدرسه آماده شوند.
به عنوان مثال، یک کاردرمانگر ممکن است به شما کمک کند تا مشخص شود که آیا بازگشت به محل کار شما بی خطر است یا نه یا چگونه می توانید خستگی را کنترل کرده و خودتان را در طول روز کاری کنترل کنید.
توانبخشی رانندگی
از آنجا که رانندگی بخش مهمی از زندگی بسیاری از افراد است، این زمینه ای است که متخصصان کاردرمانی اغلب به آن می پردازند. برخی از کاردرمانگران در توانبخشی رانندگی تخصص دارند و حتی ممکن است در کلینیکی کار کنند که به طور خاص برای کمک به افراد در بازگشت به رانندگی طراحی شده است.
توانبخشی رانندگی ممکن است شامل شبیه سازی رانندگی، توصیه برای سازگاری کردن خودرو و تمرین مهارت های شناختی و جسمانی مورد نیاز برای رانندگی باشد.
تکنیک های مورد استفاده در کاردرمانی ضربه مغزی در منزل
بسته به شدت آسیب مغزی فرد و اثرات ثانویه ای که او تجربه می کند، یک متخصص کار درمانی تکنیک های مختلف توانبخشی را توصیه می کند. به طور کلی ، این تکنیک ها را می توان به استراتژی های بازیابی و جبرانی تقسیم کرد.
تکنیک های بازیابی به شما کمک می کند تا نحوه انجام فعالیت را همانطور که قبل از آسیب مغزی انجام می دادید، دوباره بیاموزید. این شیوه اغلب شامل کار بر روی بازیابی مهارت های از دست رفته یا تغییر یافته است.
در مقابل، تاکتیک های جبرانی یک روش جایگزین برای انجام یک کار ارائه می دهند که انجام آن به روش قبلی اکنون به دلیل ضربه مغزی امکان پذیر نیست. این امر ممکن است شامل یادگیری نحوه استفاده از ابزارهای تطبیقی و نصب تغییرات در خانه باشد.
با استفاده از هر دو تکنیک بازیابی و تاکتیک جبرانی، افراد پس از ضربه مغزی می توانند استقلال خود را بهینه کرده و کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.
اهمیت فعالیت های کاردرمانی برای ضربه مغزی
کاردرمانی برای ضربه مغزی به طور کلی در مورد بازآموزی مغز شما برای انجام فعالیت های روزمره پس از آسیب مغزی است. وقتی کارهایی را که قبلاً انجام داده ایم انجام دهیم، مغز و عضلات راحت تر فعال می شوند.
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می شود فرد نتواند فعالیت های روزمره خود را پس از آسیب مغزی انجام دهد. آنها یا قدرت بدنی خود را برای انجام این کارها از دست داده اند، یا در توانایی های شناختی مورد نیاز برای انجام آنها دچار مشکل شده اند.
خبر خوب این است که به صورت بالقوه بازیابی این مهارت ها با فعال کردن قابلیت انعطاف پذیری عصبی مغز(نوروپلاستیسیته) به دست می آید. همانطور که شما یک عمل را تمرین می کنید، مغز شما در پاسخ ، مسیرهای عصبی جدیدی را تشکیل می دهد. تکرار آن عمل آن مسیرها را تقویت می کند، تا زمانی که این عمل در عملکرد مغز و عضلات شما یکپارچه شود.
اینجاست که فعالیت های کاردرمانی شروع می شود. این تمرینات برای کمک به شما در بازیابی توانایی جسمی یا شناختی مورد نیاز برای انجام فعالیت های خاص زندگی روزمره طراحی شده است.
تمرینات کاردرمانی ضربه مغزی در منزل
تمرینات کاردرمانی زیر می تواند به بهبود برنامه ریزی حرکتی کمک کرده و در نتیجه فعالیت های روزمره را بسیار روان تر انجام دهید.
بازی هزارتو
این فعالیت برای بهبود برنامه ریزی حرکتی، توجه و پردازش بسیار مفید است. هدف فقط کشیدن خط و یافتن راه خروج از هزارتو است.
خودتان لباس تان را بپوشید
این فعالیت کاردرمانی بر بهبود عملکرد ایده پردازی تمرکز دارد. هدف از فعالیت این است که به صورت صحیح لباس بپوشید. شما باید نحوه پوشیدن لباس و ترتیب قرار دادن آنها را برنامه ریزی کنید.
این فعالیت همچنین مهارت های حافظه و برنامه ریزی شما را بهبود می بخشد.
کامل کردن یک طرح یا نقاشی
در این فعالیت، یک نفر نیمی از یک شی متقارن را ترسیم می کند و شما نیمه ی دیگر را تکمیل می کنید. این تمرین به بهبود عملکرد بصری-مکانی، تشخیص چپ/راست و نحوه قرارگیری اقلام در فضا کمک می کند.
در ارامه به برخی فعالیت های کاردرمانی ضربه مغزی در منزل برای بهبود مهارت های حرکتی ظریف اشاره می شود:
مهارت های حرکتی ظریف به توانایی انجام حرکات عمدی، جهت دار با دست، مچ و انگشتان اشاره دارد. آنها برای بازیابی فعالیت های زندگی روزمره بسیار مهم هستند.
انجام برخی بازی ها
اگر می خواهید مهارت های حرکتی ظریف خود را تقویت کنید، یکی از بهترین راه ها این است که بازی کنید! وقتی ذهن و بدن خود را در فعالیتی درگیر می کنید، این امر استرس داخلی کلی را کاهش داده و بهبود را فعال می کند.
بازی هایی مانند چکرز، شطرنج و بازی های کارتی به شما امکان می دهد مهارت های حرکتی ظریف خود را تمرین کرده و در عین حال مهارت های شناختی مانند برنامه ریزی، تصمیم گیری و حل مسئله را نیز درگیر کنید.
خم کردن انگشتان
ابتدا نوک انگشت اشاره خود را تا نوک انگشت شست خود پایین بیاورید. مانند نیشگون گرفتن و سپس رها کنید. سپس همین حرکت را روی مابقی انگشت ها هم انجام دهید.
جمع آوری سکه
برای این فعالیت، یک مشت سکه بردارید و آنها را روی یک میز پخش کنید. در مرحله بعد شروع به چیدن سکه ها روی یکدیگر کنید. مطمئن شوید که دسته بندی نوع سکه ها را رعایت می کنید.
این تمرین نه تنها مهارت های حرکتی ظریف شما را بهبود می بخشد، بلکه مهارت های سازماندهی و دسته بندی شما را نیز ارتقا می بخشد.
حافظه نقش مهمی در فعالیت های زندگی روزمره دارد. در اینجا به برخی از فعالیت های کاردرمانی ضربه مغزی که مهارت های حافظه شما را بهبود می بخشند اشاره می شود.
کشیدن طرح از حافظه
ابتدا به یک تصویر یا صحنه به مدت یک دقیقه نگاه کنید. حالا برگردید و سعی کنید صحنه را از حافظه خود بیرون بکشید. اگر طراحی بسیار دشوار است، لیستی از همه چیزهایی را که می توانید از صحنه به خاطر بسپارید تهیه کنید. پس از اتمام کار نتیجه را با تصویر مقایسه کنید.
شما می توانید این کار را با رسم خطوط ساده شروع کرده و سپس با تصاویر پیچیده تر تمرین کنید.
تمام این فعالیت های کاردرمانی برای ضربه مغزی را می توان به راحتی در خانه انجام داد و بر بهبود مهارت های حرکتی ظریف، توجه و حافظه تمرکز کرد.
