یکی از اصلی‌ترین دلایل کمردرد و پادرد سیاتیک است. بین 10 تا 40 درصد از افراد در طول زندگی خود به سیاتیک مبتلا می‌شوند. معمولاً بیشتر افراد در دهه چهارم زندگی خود دچار این مشکل می‌شوند. روشهای مختلفی برای درمان درد سیاتیک وجود دارد. یکی از بهترین روشها کمک گرفتن از فیزیوتراپی است. در این مقاله میخواهیم به بررسی فیزیوتراپی سیاتیک بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
عصب سیاتیک چیست؟
عصب سیاتیک قطورترین عصب بدن است که قطر آن به 2 سانتیمتر هم میرسد. این عصب از طناب نخاعی در ناحیه کمر شروع می‌شود و تا انتهای پا ادامه پیدا می‌کند. عصب سیاتیک قبل از تقسیم شدن به عصب تیبیال (درشت نئی) و پرونئال (نازک نئی) مشترک در زانو، از باسن و پشت ران میگذرد.
سیاتیک چیست؟
سیاتیک عارضه‌ای است که در نتیجه آسیب یا تحریک عصب سیاتیک ایجاد می‌شود، عصب بزرگی که از کمر و پشت هر دو ساق پا عبور می‌کند. این مشکل می‌تواند منجر به درد، پارستزی و ضعف در توزیع عصب شود.
دلایل بروز درد سیاتیک چیست؟
شایع‌ترین علت سیاتیک برآمدگی یا فتق دیسک بین مهرهای یا دیسک لومبار است که باعث وارد شدن فشار به ریشه‌های عصبی می‌شود. عوامل دیگری هم می‌توانند منجر به بروز سیاتیک شوند:
- تنگی ستون فقرات (به دلیل دژنراسیون یا تحلیل رفتن)
- اسپوندیلولیستزیس (زمانی که یک مهره به جلو می لغزد و آن را از جای خود خارج می‌کند)
- اسپاسم عضلات کمر یا لگن
- توده نخاعی یا پارا نخاعی
مطالعه مقاله فیزیوتراپی پارکینسون را پیشنهاد می دهیم.
علائم بیماری سیاتیک چیست؟
گاهی علائم سیاتیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، نشانه‌های مشترکی وجود دارد که در اکثر افرادی که به این مشکل مبتلا می‌شوند، دیده می‌شود. این نشانهها عبارت‌اند از:
- احساس درد در پشت ساق پا
- کمردرد
- ضعف عضلانی
- بی‌حسی
- دردی که از زانو به بخش داخلی پا پخش می‌شود
با این حال سیاتیک از طریق شرح حال دقیق و معاینه بالینی تشخیص داده می‌شود. در نتیجه فرد برای تشخیص دقیق باید نزد پزشک متخصص برود. معاینه بالینی برای تشخیص سیاتیک شامل موارد زیر می‌شود:
- بررسی تاریخچه پزشکی فرد
- بررسی دقیق تاریخچه درد (علائم، زمان شروع شدن درد، عوامل تشدیددهنده/تسکین‌دهنده)
- ارزیابی حسی
- تست عضله
- تست رفلکس
- تست تنش عصبی
- ارزیابی وضعیتی
- دامنه حرکتی مهره‌های کمری
- ارزیابی راه رفتن
مقاله فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل را مطالعه نمایید.
8 هدف فیزیوتراپی و ورزش در درمان سیاتیک
فیزیوتراپی و ورزش معمولاً درمان‌های خط اول برای تسکین، درمان و پیشگیری از علائم سیاتیک هستند. فیزیوتراپی می‌تواند موجب تسکین علائم سیاتیک شود، علل زمینه‌ای را بهبود بخشد و از عود شدن مشکل جلوگیری کند. فیزیوتراپی و ورزش به تقویت و تحرک بافت‌های کمر، لگن، شکم، باسن و ران‌ها کمک می‌کنند. اهداف فیزیوتراپی و ورزش در درمان علائم و نشانه‌های سیاتیک عبارت‌اند از:
- بازیابی الگوهای حرکتی – عملکردی و حذف درد از این الگوها
- تسکین درد کمر، باسن، ران و ساق پا
- کاهش اسپاسم عضلانی
- بازیابی عملکرد مهره‌های کمری و مفصل ساکروایلیاک یا مفصل خاجی‌تهیگاهی
- بهبود تحرک پایین تنه
- ایجاد یک محیط درمانی بهتر برای درمان دردهای ناحیه کمر
- ارتقای سازگاری‌های عصبی با هدف کاهش درد
- جلوگیری از تشدید درد در آینده
مقاله درمان سیاتیک با ورزش را از دست ندهید.
درمان سیاتیک با فیزیوتراپی چگونه است؟
ممکن است فیزیوتراپ شما ترکیبی از انواع مختلف فیزیوتراپی را برای درمان سیاتیک تجویز کند. نوع درمان فیزیوتراپی به عوامل مختلفی همانند سطح درد و توان فرد بستگی دارد. معمولاً فیزیوتراپها تمرکز خود را روی تمرینات فیزیوتراپی میگذارند. با این حال در کنار تمرینات از روشهای زیر هم ممکن است استفاده کنند:
- تحرک عصبی
در این روش از تکنیکهای فعال و غیرفعالی استفاده می‌کنند تا از میزان تنش یک عصب که ملتهب شده است، بکاهند. این کار موجب می‌شود تا علائم کاهش پیدا کند.
- نیدلینگ
در این روش از سوزنهای کوچک برای آزادسازی بافت ماهیچهای که بیش از حد تحریک یا منقبض شده است، استفاده می‌کنند. این روش موجب می‌شود تا درد کاهش پیدا کند.
- تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
در این روش جریان الکتریکی را مستقیماً به اعصاب حسی وارد می‌کنند. فرد ممکن است احساس سوزن سوزن شدن کند. اما همین حس به مرور درد را کاهش میدهد. این روش همراه با فیزیوتراپی استفاده می‌شود و به کاهش کمردرد حاد کمک می‌کند. در نتیجه فرد می‌تواند کارهای خود را بهتر انجام دهد. از این دستگاه هم می‌توان در مطب درمانگر و هم در منزل استفاده کرد. در هر حال استفاده از دستگاه باید تحت نظر متخصص انجام شود.
- تحریک الکتریکی عصبی عضلانی
تحریک الکتریکی عصبی عضلانی با استفاده از طول موج‌ها و دامنه‌های مختلف، یک روش درمانی برای القای انقباض عضلانی است. در موارد خاص، زمانی که درگیری عصب شدید است و بیمار نمی‌تواند به طور داوطلبانه عضلات لگن یا ساق پای خود را منقبض کند، یا انقباض عضلانی ضعیف است، تحریک الکتریکی می‌تواند به تسهیل این انقباضات کمک کند و عملکرد فرد را بهبود بخشد.
فعالیت مؤثر از استراحت و خواب
نکته مهمی که در مورد درمان درد سیاتیک وجود دارد این است که فعالیت کردن بهتر می‌توان به درمان آن کمک کند. هنگامی که درد سیاتیک شدید است، ممکن است تحمل آن برای فرد بسیار سخت باشد. در چنین شرایطی بهتر است فرد یک یا دو روز استراحت کند. با این حال، استراحت بیش از چند روز توصیه نمی‌شود. زیرا استراحت طولانی مدت و عدم تحرک می‌تواند درد را افزایش دهد و شرایط را بدتر کند. تحرک داشتن منظم، انجام ورزش و تمرینات صحیح برای فرد بسیار بهتر است.
در نتیجه، اگر دچار این مشکل شدید، مدام در تختخواب دراز نکشید و بی‌تحرک نمانید. بهتر است تا جایی که می‌توانید حرکت کنید؛ اما با این حال به خودتان نباید فشار بیاورید. به همین دلیل هم نظارت یک فیزیوتراپ برای اجرای تمرینات بسیار مهم است. زیرا نحوه انجام تمرینات بسیار مهم است. اشتباه انجام دادن تمرینات می‌تواند درد سیاتیک را تشدید کند. در حالی که اگر تمرینات ساده فیزیوتراپی را به درستی اجرا کنید، درد شما بهبود مییابد.
مطالعه مقاله فیزیوتراپی بیماران ام اس پیشنهاد میدهیم.
تمرینات فیزیوتراپی برای سیاتیک
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم بهترین درمان برای درد سیاتیک، فیزیوتراپی است. تمرینات مختلفی برای درمان درد سیاتیک وجود دارد. فرقی ندارد این تمرینات را در کجا انجام می‌دهید. حتی می‌توانید این تمرینات را در منزل نیز اجرا کنید. بسیاری از فیزیوتراپها خدمات خود را در منزل نیز ارائه می‌دهند. این گونه دیگر نیازی نیست نگران رفت و آمد و برنامه‌ریزی برای رفتن به مطب و محل فیزیوتراپی باشید. بلکه به راحتی می‌توانید جلسات فیزیوتراپی را در منزل برگزار کنید. در ادامه بهترین تمرینات فیزیوتراپی سیاتیک را می‌آوریم.
تمرین اول
برای اجرای این تمرین روی زمین یا یک صندلی بنشینید. پاهای خود را در مقابل خود قرار دهید.
پای راست خود را خم کنید. مچ پای راست خود را بالای زانوی چپ قرار دهید.
حال به جلو خم شوید و اجازه دهید بالاتنه شما به ران پا برسد. در این حین نباید بالاتنه خود را خم کنید و حالتی منحنی به آن بدهید.
15 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید. این تمرین باعث کشیدگی عضلات باسن و کمر می‌شود.
این تمرین را برای طرف دیگر هم انجام دهید.
هم چنین بخوانید: فیزیوتراپی برای پیچ خوردگی مچ پا
تمرین دوم
درد سیاتیک زمانی ایجاد می‌شود که مهره‌های ستون فقرات فشرده می‌شوند. این تمرین به ایجاد فضایی در ستون فقرات کمک می‌کند و موجب کاهش فشار روی عصب سیاتیک می‌شود.
برای اجرای این تمرین روی زمین بنشینید و پاهای خود را صاف دراز کنید.
زانوی راست خود را خم کنید. حال همین پا را در حالت خم شده به سمت دیگر پای صاف خود ببرید.
آرنج چپ خود را در قسمت بیرونی زانوی راست قرار دهید تا به شما کمک کند بدن خود را به آرامی به سمت راست بچرخانید.
30 ثانیه در این حالت بمانید. 3 بار این تمرین را تکرار کنید. سپس این تمرین را برای سمت دیگر بدن خود انجام دهید.
برای این که بهتر متوجه نحوه انجام تمرین شوید، می‌توانید به تصویر زیر نگاه کنید.
تمرین سوم
برای اجرای این تمرین روی یک صندلی بنشینید. پایی را که درد می‌کند، روی زانوی پای دیگر خود قرار دهید.
سپس در حالی که ستون فقرات خود را صاف نگه داشته‌اید، سینه خود را به سمت جلو ببرید.
تا جایی که دردی احساس نمی‌کنید، خم شوید. هر زمان که درد احساس کردید، تمرین را متوقف کنید و به حالت اولیه برگردید.
30 ثانیه رد این وضعیت بمانید. سپس تمرین را با پای دیگر خود اجرا کنید.
تمرین چهارم
این تمرین برای لگن مفید است.
صاف به پشت دراز بکشید. هر دو زانوی خود را خم کنید.
مچ یک پا را روی زانوی پای دیگر قرار دهید. سپس با دو دست ران پای خود را بگیرید و به سمت سینه بکشید.
چند لحظه پا را در این حالت نگه دارید و سپس رها کنید.
نکته مهم این است که کشش را زیاد از حد انجام ندهید و اجازه دهید نیروی جاذبه به طور طبیعی پاهای شما را به سمت بدن نزدیک کند.
این تمرین را با پای دیگر نیز تکرار کنید.
تمرین پنجم
این تمرین ساده موجب شل شدن عضلات گلوتئال و پیریفورمیس می‌شود که ممکن است ملتهب شده و به عصب سیاتیک فشار آورده باشند.
برای اجرای تمرین به پشت دراز بکشید. سپس پاهای خود را دراز کنید. حال یکی از پاهای خود را خم کنید و با دست زانوی پا را بگیرید.
حال به آرامی پای خود را به سمت شانه بالا بکشید. پا را به مدت 30 ثانیه در این حالت نگه دارید.
زانو را فقط تا جایی بالا ببرید که به شما فشاری وارد نمی‌شود. با اجرای این تمرین نباید دردی احساس کنید.
این حرکت را 3 بار تکرار کنید. سپس آن را روی پای دیگر اجرا کنید.
تمرین ششم
برای اجرای این تمرین یک پای خود را روی یک صندلی قرار دهید. سپس بدن خود را به سمت جلو خم کنید. هر چه جلوتر می‌روید، کشش عمیق‌تر می‌شود. نباید زیاد فشار بیاورید که احساس درد کنید.
حداقل 30 ثانیه در این حالت بمانید. سپس این تمرین را روی پای دیگر اجرا کنید.
تمرین هفتم
شاید انجام این تمرین کمی دشوار باشد. بهتر است این تمرین را بدون پشتیبانی و کمک انجام دهید. اما در صورتی که نمی‌توانید تعادل خود را حفظ کنید، در مقابل دیوار بایستید و دستان خود را به کمرتان بزنید.
حال پای خود را روی زانوی پای دیگر قرار دهید.
سپس پای ایستاده خود را خم کنید و باسن خود را به گونهای به سمت پایین ببرید که با زمین زاویه 45 درجه ایجاد کند.
در همین حین کمر خود را به سمت جلو خم کنید. ستون فقرات شما باید صاف باشد.
30 تا 60 ثانیه در این حالت بمانید.
سپس این تمرین را برای پای دیگر خود تکرار کنید.
تمرین هشتم
برای اجرای تمرین هشتم پای راست خود را کمی جلوتر از پای چپ قرار دهید.
باسن خود را به سمت جلو بکشید و شانه‌های خود را به سمت عقب فشار دهید. در این حالت نباید قسمت راست لگن شما جلوتر از قسمت چپ لگن باشد.
بهتر است این تمرین را جلوی آینه انجام دهید تا بهتر متوجه حالت بدن خود شوید.
دستان خود را روی کمرتان قرار دهید. در صورت نیاز می‌توانید از صندلی برای حفظ تعادل استفاده کنید.
حال کمر خود را خم کنید. ستون فقرات شما باید صاف باشد. نیاز نیست کمر را زیاد خم کنید. وزن شما در این حالت روی پای جلویی میافتد.
این وضعیت را برای 5 تا 10 ثانیه حفظ کنید. سپس این تمرین را با پای دیگر هم تکرار کنید.
به صورت کلی تمرین را 3 تا 5 بار برای هر پا اجرا کنید.
تمرین نهم
برای اجرای این تمرین چهار دست و پا روی زمین زانو بزنید.
حال پای راست خود را جلوی زانوی چپ قرار دهید. ساق پای شما باید به شکل افقی روی زمین باشد.
سپس پای چپ را تا انتها به عقب ببرید. انگشتان شما باید روی زمین باشد و قسمت پشتی پا، به سمت بالا قرار بگیرد.
حال وزن بدن خود را به تدریج از بازوها به پاها منتقل کنید تا پاهای شما وزن را تحمل کنند. حال صاف بنشینید و دستان را در دو طرف پاهای خود قرار دهید.
یک نفس عمیق بکشید. در حین بازدم، بالاتنه خود را به سمت جلو خم کنید. بدن شما باید به سمت پای جلویی بروید. وزن خود را تا حد امکان با بازوهای خود تحمل کنید.
حال این تمرین را روی پای دیگر اجرا کنید.
همچنین برای آشنایی بیشتر با فیزیوتراپی و تمرینات خانگی آن می توانید مقاله فیزیوتراپی در منزل را مطالعه نمایید.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی فیزیوتراپی سیاتیک پرداختیم و تمرینات مناسب برای بهبود این مشکل را شرح دادیم. تیم توان هاب از فیزیوتراپهای مجرب و ماهری تشکیل شده است که خدمات خود را در منزل نیز ارائه می‌دهند. شما می‌توانید بدون دغدغه و نگرانی جلسات فیزیوتراپی را در خانه خود برگزار کنید. علاوه بر این، از پشتیبانی 24 ساعته توان هاب بهرهمند شوید.
بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.
