گفتاردرمانی برای حرف زدن کودک مداخله ای است که توسط گفتاردرمانگر انجام می شود تا به کودک کمک کند مهارت های زبانی خود را بهبود بخشد.
گفتاردرمانی یکی از رشته های علوم پزشکی و از شاخه های توانبخشی می باشد که اختلالات زبان و گفتار را ارزیابی و درمان می کند.
همه والدین اولین کلمات کودک شان را به خوبی به یاد دارند. حرف زدن کودک جزو شیرین ترین لحظات رشد کودکان می باشد. برای رشد گفتار باید بخش های ذهنی و جسمی کودک به طور طبیعی رشد کنند تا گفتار کودک به طور طبیعی رشد کند. لازم است که والدین درباره ی رشد گفتار کودک اطلاعاتی کلی داشته باشند تا بتوانند بر رشد گفتار کودک خود نظارت داشته و در صورت نیاز به گفتاردرمانی مراجعه نمایند.
برای کودکانی که در رشد گفتار و زبان مشکل دارند، گفتاردرمانی برای حرف زدن کودک امری ضروری و لازم می باشد.
مانند سایر مهارت ها، سنی که بچه ها زبان یاد می گیرند و شروع به صحبت می کنند می تواند متفاوت باشد. دانستن اندکی درباره رشد گفتار و زبان می تواند به والدین کمک کند تا درک کنند که آیا برای کودک شان جای نگرانی وجود دارد یا نه.
نقش خانواده در رشد گفتار کودک
همانطور که اشاره کردیم کودک برای داشتن رشد طبیعی گفتار باید پایه های ذهنی و جسمی آن را داشته باشد. محیط خانه و والدین می توانند نقش اساسی در رشد این مؤلفه ها داشته باشند. این نقش می تواند مفید یا مخرب باشد.
کودکان برای رشد مراحل ذهنی نیاز به کسب تجربه از محیط خود دارند. کودکانی که دچار فقر محیط هستند در رشد مراحل ذهنی خود از سایر هم سن و سالان خود عقب می مانند. همچنین وجود اضطراب در محیط خانه می تواند اثر بسیار بدی بر رشد ذهنی و گفتاری کودک داشته باشد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ویژگی های گفتاری و زبانی کودکان در سنین مختلف و روش های گفتاردرمانی مناسب آنها، می توانید به مقالات گفتاردرمانی برای کودک 2 ساله، گفتاردرمانی برای کودک 3 ساله و گفتاردرمانی برای کودک 5 ساله مراجعه نمایید
اختلالات و بیماری هایی که گفتار و زبان کودک را تحت تأثیر قرار می دهند
بسیاری از بیماری ها و اختلالات می توانند با اثر مخرب بر سیستم عصبی مرکزی بر رشد گفتار و زبان کودک تأثیر منفی بگذارند. همچنین بعضی از اختلالات با تأثیر بر اعصاب محیطی یا عضلات فک، حنجره و صورت بر گفتار کودک تأثیر مخربی بر جا می گذارند.
در این مطلب سعی می کنیم شایع ترین این اختلالات را معرفی کنیم.
تأخیر در گفتار
- اختلالات طیف اوتیسم(ASD): یکی از شاخصه های اصلی افراد مبتلا به اوتیسم، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران می باشد. این مشکلات ارتباطی از سنین کودکی بروز می کند که برای رفع این مشکلات باید به گفتاردرمانی مراجعه گردد. همچنین برای اطلاعات درباره کودکان اوتیسم می توانید مقاله گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم مطالعه نمایید.
- فلج مغزی(CP): هر گونه آسیب به مغز کودک کمتر از 3 سال، فلج مغزی نامیده می شود. این آسیب می تواند قبل از زایمان، هنگام زایمان یا بعد از زایمان اتفاق بیفتد. کودکانی که دچار فلج مغزی شده اند، به علت آسیب به بخش گفتار و زبان سیستم عصبی، حرف زدن شان دچار مشکل می شود که گفتاردرمانی نقش مهمی برای رفع این مشکل دارد.
- اختلال تلفظی: بسیاری از کودکان در تلفظ بعضی از حروف و صداها دچار مشکل هستند که باعث عدم وضوح در گفتار آن ها می شود. این اختلال باعث ایجاد مشکل در برقراری ارتباط کودک با سایرین و همچنین کاهش اعتماد به نفس وی می گردد.
- کم شنوایی: کودکانی که تجربه شنیدن صدا و گفتار دیگران را ندارند در رشد گفتار خود نیز دچار مشکل می شوند.
- بیش فعالی: کودکان دچار بیش فعالی ممکن است در نگاه اول از نظر گفتار و حرف زدن مشکلی نداشته باشند اما این کودکان در سطوح بالای گفتاری مانند استدلال دچار مشکل می شوند.
تأخیر در گفتار یا زبان چیست؟
مشکلات گفتار و زبان متفاوت است، اما اغلب همپوشانی دارند. مثلا:
- کودکی با تاخیر زبانی ممکن است کلمات را به خوبی بیان کند اما فقط بتواند دو کلمه را کنار هم قرار دهد
- کودکی که تأخیر در گفتار دارد ممکن است از کلمات و عبارات برای بیان عقاید استفاده کند اما درک آن دشوار است
پیشنهاد میدهیم مقاله دیر حرف زدن کودک را مطالعه نمایید.
نشانه های تأخیر در گفتار یا زبان چیست؟
نوزادی که به صدا پاسخ نمی دهد یا صدایی تولید نمی کند باید فوراً توسط پزشک معاینه شود. اما اغلب برای والدین دشوار است که تشخیص دهند آیا کودک شان برای یادگیری یک مرحله از گفتار و زبان به کمی زمان بیشتری نیاز دارد یا اینکه دچار یک مشکل است.
در اینجا به برخی موارد اشاره می کنیم که باید در نظر گرفته شوند. با پزشک تماس بگیرید اگر:
- در 12 ماهگی از حرکات اشاره مثل تکان دادن دست برای خداحافظی استفاده نمی کند
- در 18 ماهگی برای برقراری ارتباط اشاره کردن را به ایجاد صدا ترجیح می دهد
- در 18 ماهگی سعی در تقلید اصوات ندارد
- در 2 سالگی فقط می تواند گفتار یا کردار را تقلید کند و خود کلمات یا عباراتی تولید نمی کند
- در 2 سالگی فقط برخی از اصوات یا کلمات را به طور مکرر می گوید و نمی تواند از زبان شفاهی برای برقراری ارتباط فراتر از نیازهای ضروری اش استفاده کند
- در 2 سالگی نمی تواند دستورالعمل های ساده را دنبال کند
- در 2 سالگی صدای غیرمعمولی دارد (مانند صدای خشن یا بینی)
همچنین اگر درک گفتار کودک شما نسبت به سن او دشوارتر است با پزشک تماس بگیرید، به این صورت که:
- والدین و افرادی که به صورت منظم کودک را می بینند باید حدود 50٪ گفتار کودک را در 2 سالگی و 75٪ آن را در 3 سالگی درک کنند
- در 4 سالگی ، گفتار کودک باید اکثر اوقات فهمیده شود، حتی افرادی که کودک را نمی شناسند
برای اطلاعات کافی درباره بازی های گفتاردرمانی کودکان پیشنهاد می شود مقاله مورد نظر که بازی های گفتاردرمانی کودکان نام دارد مطالعه نمایید.
چه عواملی باعث تأخیر در گفتار یا زبان می شود؟
تأخیر در گفتار ممکن است به این دلایل باشد:
- نقص دهانی، مانند مشکلات زبان یا کام (سقف دهان)
- فرنولوم(frenulum) کوتاه (چین زیر زبان) ، که می تواند حرکت زبان را محدود کند
بسیاری از بچه های با تأخیر در گفتار، دارای مشکلات دهانی – حرکتی هستند. این موارد زمانی اتفاق می افتد که مشکلی در نواحی از مغز ایجاد شود که مسئول گفتار هستند. این امر هماهنگی لب ها، زبان و فک را برای ایجاد صداهای گفتاری دشوار می کند. این بچه ها همچنین ممکن است مشکلات دهانی-حرکتی دیگری مانند مشکلات تغذیه ای داشته باشند.
مشکلات شنوایی نیز می تواند بر گفتار تأثیر بگذارد. بنابراین هر زمانی که نگرانی بابت مشکل گفتار کودک وجود داشته باشد، شنوایی سنج نیز باید کودک را ارزیابی نماید. کودکانی که در شنوایی مشکل دارند ممکن است در گفتار، فهمیدن، تقلید و استفاده از زبان دچار مشکل شوند. عفونت گوش، به ویژه عفونت های مزمن، می تواند بر شنوایی تأثیر بگذارد. اما تا زمانی که شنوایی طبیعی در یک گوش وجود داشته باشد، گفتار و زبان به طور طبیعی رشد می کنند.
گفتاردرمانی برای حرف زدن کودک
همانطور که گفته شد گفتاردرمانی برای حرف زدن کودک مداخله ای است که توسط متخصصان گفتاردرمانی انجام می شود تا به کودک کمک شود مهارت های زبانی خود را بهبود بخشد. این مداخله برای کمک به مواردی مانند شیوایی و فن بیان نیز استفاده می شود.
گفتار درمانی همچنین به درک کودکان کمک می کند. هدف این کار این است که کودک بتواند به شیوه ای روشن و قابل درک ارتباط برقرار کند و نحوه تفسیر و درک زبان را بیاموزد.
گام اول: ارزیابی
اگر کودک شما احتمال دارد که مشکلی داشته باشد، مهم است که بلافاصله به یک متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. گفتاردرمانگر مهارت های گفتاری و زبانی کودک شما را بررسی می کند و با انجام آزمایشات مختلف و بررسی بالینی کودک به دنبال تشخیص مشکل وی خواهد بود.
گفتاردرمانگر همچنین موارد زیر را بررسی می کند:
- آنچه کودک شما می فهمد (زبان پذیرنده)
- آنچه فرزند شما می تواند بگوید (زبان گویا)
- توسعه صدا و وضوح گفتار
- وضعیت دهانی – حرکتی کودک (نحوه کار دهان، زبان، کام و غیره، برای گفتار و همچنین خوردن و بلعیدن)
بر اساس نتایج آزمایش، متخصص گفتاردرمانی می تواند تکنیک های مختلف گفتاردرمانی را برای کودک شما توصیه کند که می توانید این خدمات را به صورت جلسات گفتاردرمانی در منزل دریافت کنید.
گام دوم: تعیین هدف
در بسیاری از مواقع، کودکان دارای مشکلات گفتاری و زبانی در چندین زمینه مشکل دارند. درمانگر چند مورد از این مشکلات را برای کار در یک زمان انتخاب می کند. هنگام شروع درمان مهم است که در ابتدا تعداد معقولی از اهداف انتخاب شوند. گفتاردرمانگر به طور معمول این موارد را بر اساس اینکه کدام مشکل بیشتر روی ارتباط تأثیر می گذارد یا کدام مهارت معمولاً زودتر رشد می کند، انتخاب خواهد کرد.
به عنوان مثال، اگر كودك فقط قادر به گفتن چند كلمه است اما در تلفظ صدای ” س” نیز مشكل دارد، گفتاردرمانگر تصمیم می گیرد قبل از شروع به كارگیری صداهای خاص، كلمات بیشتری را به وی بیاموزد.
چه کاری می توانید برای گفتاردرمانی در خانه انجام دهید؟
دو یا سه مورد از نقاط ضعف فرزند خود را برای رفع آن ها انتخاب کنید. بهترین روش برای انتخاب اهداف برای والدین، انتخاب مواردی است که بیشترین تأثیر را روی کودک و خانواده شما می گذارد. به عنوان مثال، اگر کودک شما حرف های زیادی برای گفتن دارد اما به دلیل خطاهای صوتی کسی نمی تواند حرف های او را بفهمد، می توانید چند صدای گفتاری را برای تمرین کردن انتخاب کنید.
یا اگر کودک شما در پیروی از دستورالعمل ها مشکل دارد و این امر در زندگی روزمره و خانوادگی شما تداخل ایجاد می کند، ممکن است بخواهید از آنجا شروع کنید.
سعی کنید از انتخاب اهدافی که هنوز متناسب با سن کودک نیست اجتناب بورزید و با هماهنگی گفتاردرمانگر بهترین هدف ها با بهترین روش ها را برای تمرین در خانه انتخاب کنید.
برای اطلاعات بیشتر درباره تمرینات گفتاردرمانی کودکان می توانید مقاله 14 تمرین گفتاردرمانی برای کودکان مطالعه نمایید.
گام سوم: توسعه درمان
گفتاردرمانگر چه کاری انجام خواهد داد؟
گفتاردرمانگر کودک شما در مورد بهترین روش های درمانی موجود برای هر نوع اختلال و تأخیر آموزش می بیند. هر کودک متفاوت است و به روش های مختلف درمانی پاسخ خواهد داد. وظیفه گفتاردرمانگر انتخاب روش درمانی مناسب برای هر کودک و انطباق دادن درمان در صورت انجام یا عدم پاسخگویی کودک به تکنیک خاص است.
درباره گفتاردرمانی بزرگسالان چه می دانید ؟ برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می شود مقاله گفتاردرمانی برای بزرگسالان را مطالعه نمایید.
کاری که می توانید برای گفتاردرمانی در خانه انجام دهید
این بخشی است که به شما می گوییم بسیار مهم است که با یک متخصص گفتاردرمانی کار کنید تا آن ها بتوانند روش درمانی را که برای کودک شما بهتر است انتخاب کنند. اما برخی از راهکارهای اساسی وجود دارد که می توانید در طول گفتاردرمانی در منزل برای کمک به کودک خود امتحان کنید.
ایده ساده است: هر مهارت را به قطعات کوچکتر یا ساده تقسیم کنید و آنها را به طور خاص به کودک خود بیاموزید.
به عنوان مثال ، اگر می خواهید به کودک خود یاد بدهید که از صدای “ف” به درستی در مکالمه استفاده کند، می توانید با آموزش دادن به کودک خود بگویید که چگونه صدا را به تنهایی “فففففف” تلفظ کرده و سپس در هجا “فا” ، ” اف “، سپس کلمات (” فرش “،” سقف “) قرارداده، و سپس شروع به قرار دادن این کلمات در جملات و مکالمه کنید.
یا اگر می خواهید به فرزند خود یاد بدهید که چگونه دستورالعمل های چند مرحله ای را دنبال کند، می توانید با راهنمایی های کوتاه بسیار ابتدایی و با استفاده از تصاویر (مانند “نشستن” ، “ایستادن” ، “بیا اینجا”) شروع کنید و به تدریج ادامه دهید تا کارهای پیچیده تر و قرار دادن دستورالعمل های دو یا سه مرحله ای.
اگر به نظر پیچیده می رسد ، نگران نباشید! شما می توانید این کار را انجام دهید. شما فقط باید به فکر تقسیم مهارت ها به قطعات کوچکتر باشید.
والدین بخش مهمی از کمک به کودکانی هستند که مشکل گفتاری یا زبانی دارند. در اینجا به چند روش برای تشویق توسعه گفتار در خانه اشاره می شود:
- روی برقراری ارتباط تمرکز کنید. با کودک خود صحبت کنید، آواز بخوانید و تقلید صدا و حرکات را تشویق کنید.
- برای فرزند خود کتاب بخوانید. هنگامی که هنوز سن کودک پایین است شروع به خواندن کنید. به دنبال کتاب های تصویری متناسب با سن کودک باشید که بچه ها را تشویق می کند هنگام نامگذاری تصاویر، به آنها نگاه کنند.
- از موقعیت های روزمره استفاده کنید. برای تقویت گفتار کودک، در طول روز با او صحبت کنید. خوراکی های موجود در سوپرمارکت را برایشان نام ببرید، توضیح دهید که هنگام پختن غذا یا نظافت اتاق چه کار می کنید و اشیا اطراف خانه را نشان دهید. به زبان ساده صحبت کنید، اما از حرف زدن به شیوه کودک خودداری کنید.
