اگر والدین کودک ۳ ساله‌ای هستید که نه می‌تواند منظور خود را به‌درستی برساند و نه صحبت‌های دیگران را آنطور که باید متوجه می‌شود، هرچه زودتر به فکر یک راه چاره باشید! گفتار درمانی تنها راه درمان اختلالات گفتاری است که هرچه سریع‌تر آغازش کنید، زودتر به نتیجه دلخواه می‌رسید. این روش درمانی با ترکیب کلمات و ساخت جملاتی که پیچیدگی آنها متناسب با میزان درک کودکان ۳ ساله است، ذهن و زبان آنان را برای تعامل با محیط آماده می‌کند. همراه ما باشید تا درباره گفتار درمانی کودک سه ساله مفصل صحبت کنیم.
انواع اختلالات گفتاری خطرناک در کودکان ۳ ساله
برخی از کودکان سه ساله در تلفظ اصوات و کلمات به مشکل برمی‌خورند. این کودکان مشکل زیادی در جمله‌بندی و استفاده موثر از زبان ندارند و صرفا تلفظ حروف و آواهای واژه برایشان مشکل است. مثلا ممکن است کودک نتواند حروف س، ل، ر، ز یا ت را به‌خوبی تلفظ کند و سال‌ها با این مسئله بغرنج دست‌به‌گریبان باشد. در چنین شرایطی چاره‌ای جز کمک خواستن و مراجعه به گفتار درمانگر وجود ندارد. منظورمان اختلالات است مثل:
- لکنت زبان: این اختلال رایج و آشنا فرد را وادار به مکث در صحبت و تکرار غیرارادی حروف می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره لکنت زبان پیشنهاد میدهیم مقاله گفتاردرمانی برای لکنت کودکان را از دست ندهید.
- دیس آرتریا: فرد مبتلا به این اختلال به دلیل آسیب عصب‌ها یا عضلات با صدای آهسته صحبت می‌کند. همچنین می توانید مقاله گفتاردرمانی برای دیس آرتری را مطالعه نمایید.
- اختلال نوک زبانی: کودکان مبتلا به این اختلال برای ادای برخی حروف زبان خود را بین دو ردیف دندان‌ها قرار می‌دهند که باعث می‌شود آنها را اشتباه تلفظ کنند.
- آپراکسی: فرد مبتلا به این اختلال به دلیل آسیب مسیر ارتباطی میان مغز و عضلات گفتاری، نمی‌تواند عضلات خود را حرکت دهد و کلمات را به درستی ادا کند.
شما عزیزان با دیر حرف زدن کودک بیشتر آشنا شوید.
انواع اختلالات زبانی خطرناک در کودکان ۳ ساله
اگر اطلاعات زیادی در این باره نداشته باشید، طبیعی است اختلالات زبان را با اختلالات گفتار اشتباه بگیرید. در حالی که منظور از اختلالات زبانی، ضعف در برقراری ارتباط از طریق کلمات، لحن بیان، زبان بدن و جملات است. کودک مبتلا به اختلالات زبان اصلا نمی‌تواند کلمات را کنار هم بگذارد و یک جمله معنی‌دار بسازد! اگر هم بگذارد، کلمات معنا را نمی‌رسانند چون به درستی و طبق قاعده کنار هم قرار نگرفته‌اند. حتی کودک قادر نیست لحن کلمات را درست ادا کند. بنابراین نه می‌تواند حرف بزند، نه صحبت دیگران را می‌فهمد و نه می‌تواند با دیگران ارتباط درست برقرار کند.
گفتار درمانی کودک سه ساله می‌تواند بخاطر مشکلات ناشی از صدمات مغزی یا بیماری‌های مادرزادی باشد. این مشکلات به چند دسته تقسیم می‌شوند و دو مورد از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از اختلال زبان بیانی و اختلال زبان دریافتی.
- اختلال زبان بیانی: کودکان مبتلا به اختلال زبان بیانی در بیان صحبت‌ها با مشکل مواجه است و بی‌آنکه بداند، قادر به رساندن منظور خود به دیگران نیست.
- اختلال زبان دریافتی: بزرگ‌ترین مشکل کودکان مبتلا به این نوع اختلال، دریافت و درک منظور دیگران است. این بچه‌ها نمی‌توانند همپا و هم‌سرعت با کودکان هم سن و سال خود به مکالمه ادامه دهند و منظور فرد مقابل را به‌سرعت بفهمند.
کودکان ۳ ساله نیازمند خدمات گفتار درمانی
کودکان باید در هر مرحله از دوران رشد به مهارت‌های گفتاری خاصی دست پیدا کنند. برای مثال در سن یک سالگی باید بتوانند برخی کلمات را به‌صورت تک کلمه ادا کنند و در سن یک سال و نیم دایره این کلمات را گسترش دهند. با رسیدن به سن دو سالگی باید بتوانند خواسته‌های خود را با جملات دو کلمه‌ای بیان کنند و تا سن ۳ سالگی، به دایره واژگان گسترده‌تری دست پیدا کنند. چنانچه می‌بینید کودک ۳ ساله شما هنوز مراحل ابتدایی رشد مهارت‌های گفتاری را با موفقیت پشت سر نگذاشته و نمی‌تواند واضح و روان صحبت کند، باید به اختلالات رشد گفتاری مشکوک شوید و در سریع‌ترین زمان ممکن برای درمان آنها اقدام کنید.
همچنین شما می توانید برای اطلاعات بیشتر درباره گفتار درمانی کودک مقاله گفتار درمانی کودکان را مطالعه نمایید.
گفتار درمانی کودک سه ساله
ما از یک کودک سه ساله انتظار داریم بیشتر صحبت کند و بتواند راحت در مورد مسائل مختلف توضیح دهد یا نظرش را بیان کند. این بچه‌ها یاد می‌گیرند از کلمات تازه‌ای استفاده کنند و درباره اشیا محیط پیرامون خود حرف بزنند. اگر بخواهیم به توانمندی‌های گفتاری این بچه‌ها نگاهی فهرست‌وار داشته باشیم:
- می‌توانند از ۳ تا ۵ کلمه در جملات خود استفاده کنند و کلمات تازه‌ای به زبان بیاورند.
- می‌توانند برای توصیف محیط اطراف از حروف اضافه مثل زیر، بالا، کنار و غیره استفاده کنند.
- می‌توانند احساسات مثبت و منفی خود را با واژه بیان کنند.
- می‌توانند با بیان جملات متوالی، حوادث و داستان‌ها را تعریف کنند.
- می‌توانند انواع میوه و غذا را دسته‌بندی کنند.
- می‌توانند رنگ‌ها و اعضای بدن را نام ببرند.
- می‌توانند جملات را تکرار کنند.
- می‌توانند از خیال پردازی‌های خود برای دیگران بگویند.
- می‌توانند قصه‌ای بشنوند و در مورد آن صحبت کنند.
- انتظار می‌رود بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ کلمه یاد بگیرند.
- انتظار می‌رود به پرسش‌های ساده مثل «اسمت چیه» یا «فامیلیت چیه» به‌راحتی پاسخ دهند.
هیچ خط‌کشی برای اندازه‌گیری دقیق پیشرفت بچه‌ها وجود ندارد و ممکن است بچه‌ها کمی دیرتر یا زودتر به مهارت‌های ذکرشده دست پیدا کنند. اما اگر می‌بینید این فاصله زیاد شده و قدرت تکلم فرزند ۳ ساله شما به‌اندازه یک کودک ۲ ساله است، بهتر است با یک متخصص گفتار درمانی مشورت کنید. کودکان سه ساله می‌توانند کلمات را اشتباه تلفظ کنند و این اصلا جای نگرانی ندارد. اما اگر می‌بینید حدود ۵۰ درصد از حرف‌های فرزندتان نامفهوم است و دیگران متوجه آن نمی‌شوند، از یک گفتار درمانگر کمک بخواهید.
مطالعه مقاله گفتار درمانی کودک 6 ساله از دست ندهید.
والدین کودکان ۳ ساله مبتلا به اختلالات گفتاری
اگر فرزندتان دچار مشکلات و اختلالات گفتاری است، نقش خود را به‌عنوان والدین در رشد گفتار و زبان کودک فراموش نکنید. شما الگوی اولیه گفتار فرزندتان هستید و تک تک کلماتی که به‌کار می‌برید نقش بسیار مهمی در فرایند رشد آنان ایفا می‌کند.
- تا جایی که می‌توانید برای فرزندتان کتاب بخوانید و با او صحبت کنید. طنین حرف زدن درست شما در ذهن کودک می‌ماند و او را در مسیر رشد این مهارت یاری می‌کند. همچنین اگر با علاقه به حرف‌های او گوش دهید و همفکری و همدلی داشته باشید، در کنار رشد مهارت‌های کلامی، به رشد اعتماد به نفس و تثبیت باورهای او هم کمک کرده‌اید.
- در مسائل مختلف نظر کودک را بپرسید و نشان دهید که پاسخش برایتان حائز اهمیت است. با ایم کار قدرت استدلال و تفکر را در کودک تقویت کرده‌اید و عزت نفس او را بالا برده‌اید. می‌توانید با سوالات بله و خیر شروع کنید و بعد به پرسش‌هایی برسید که به توضیح بیشتری نیاز دارند.
- حواستان به سرعت کم و وضوح بالای حرف زدنتان در مکالمه با این کودکان باشد. جملات طولانی و پیچیده را کنار بگذارید و منظورتان را سرراست بیان کنید. می‌بینید که بچه‌ها علاقه بیشتری به این مکالمه‌ها نشان می‌دهند.
- سوال‌های زیادی و پی‌در‌پی بچه‌ها را فراری می‌دهد و اعتماد به نفس آنان را خدشه‌دار می‌کند. به‌جای طرح پرسش‌های متوالی، توضیح بدهید و صبور باشید تا آموزش در ذهن فرزندتان تثبیت شود.
- یک آلبوم بردارید و به فرزندتان کمک کنید تصاویر مورد علاقه‌اش را از کتاب‌های مختلف ببرد و در آلبوم طبقه‌بندی کند. با این کار فرصت خوبی فراهم می‌کنید تا بچه‌ها با کلمات زیرمجموعه یک موضوع آشنا شوند و جملات سه یا چهار کلمه‌ای بسازند.
- به جملات کوتاه کودک بسنده نکنید و آنها را بسط بدهید. فرضا اگر کودک دلبندتان می‌گوید «مامان آب»، شما این جمله را تکمیل کنید و بلند بگویید «مامان آب می‌خوام». با این کار می‌توانید طول جملات کودک را آرام آرام بلندتر کنید.
- تا آنجا که می‌توانید تمرینات گفتار درمانی را با بازی ترکیب کنید تا تمایل کودک به یادگیری بیشتر شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ویژگی های گفتاری و زبانی کودکان در سنین مختلف و روش های گفتاردرمانی مناسب آنها، می توانید به مقالات گفتاردرمانی برای کودک 2 ساله، گفتاردرمانی برای کودک 4 ساله و گفتاردرمانی برای کودک 5 ساله مراجعه نمایید.
کلام آخر
پزشک درمانگر برای درمان اختلالات گفتاری کودکان ۳ ساله، به نوع مشکل کودک و قدرت پردازش زبان او دقت می‌کند. اینکه ریشه مشکل کودک کمبود واژگان است، دچار تاخیر زبانی و اصطلاحا اختلال تلفظ است یا با مشکلات دیگری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند! هریک از این مشکلات روش‌های درمان متفاوتی دارند که حتی درصورت گفتار درمانی کودک در خانه، باید توسط پزشک متخصص تشخیص داده شوند. امیدواریم در متن این مقاله به سوالات شما عزیزان پیرامون گفتار درمانی کودک سه ساله پاسخ داده باشیم.
بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.
