برخی از کودکان در مراحل مختلف رشد از نقاط عطف مورد انتظار جا می‌مانند و با چالش‌هایی در ایستادن، نشستن، تحرک، هماهنگی، حفظ تعادل، بازی، پردازش حسی و موارد این‌چنینی روبه‌رو می‌شوند که تنها به دست کاردرمانگر قابل حل است. از آنجا که طیف مشکلات گسترده و راه‌های درمان متنوع است، برای تشخیص ریشه مسئله و برنامه‌ریزی درمان متناسب با نیازهای وضعیت کودک به کمک یک متخصص کاردرمانی نیاز است. کاردرمانی کودکان می تواند به آنها کمک کند تا استقلال را در تمام زمینه های زندگی خود به دست آورند. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با اهمیت کاردرمانی کودکان برای انواع مشکلات حرکتی، عضلاتی و ذهنی فرزندان دلبندتان آشنا کنیم.
کاردرمانی کودکان چیست؟
هدف از کاردرمانی چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان «بهبود مهارت‌های حرکتی» است. از سوی دیگر کودکانی که برای پردازش حسی و تنظیم حالات و تعادل خود با مشکل مواجه‌اند، در طول جلسات کاردرمانی یاد می‌گیرند به این چالش‌ها به بهترین شکل ممکن پاسخ دهند. این جلسات مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که بهبودی مهارت‌های حرکتی، عضلانی و ذهنی را به دنبال دارد.
برای آنکه کاردرمانی کودک دقیقا متناسب با نیازهای او باشد، متخصص کاردرمانی یک مرحله ارزیابی و بررسی دقیق را آغاز می‌کند تا چالش‌ها و مشکلات ریز و درشت کودک را بشناسد. مرحله بعدی برنامه‌ریزی فعالیت‌ها و تمرین‌هایی است که ضعف کودک را نشانه گرفته و دقیقا روی آنها کار کند تا این ضعف‌ها به مرور کمرنگ شوند.
کاردرمانگر کودک کیست؟
کاردرمانگر کودک فردی است که در رشته دانشگاهی کاردرمانی اطفال تحصیل کرده است و به کودکان کمک می‌کند تا بر چالش‌های حسی غلبه کنند، بتوانند از خود مراقبت کنند و به نقاط عطف رشد برسند. وی در این راه بازیها، تمرینات، ورزشها و مهارت‌های لازم را متناسب با نیاز کودک طراحی می‌کند و به او آموزش میدهد. متخصصین کاردرمانی کودک در بیمارستانها، کلینیکها، مراکز توانبخشی، مدارس و… فعالیت می‌کنند.
اهمیت آموزش کاردرمانی کودکان
ضعف در فعالیت‌های روزمره در محیط خانه و مدرسه کودک را دچار چالش می‌کند. مشکلات مربوط به مهارت‌های حرکتی معمولا موجب ناهماهنگی و ناتوانی در انجام کارها می‌شوند و کودک را در معرض آزار و اذیت و شرم قرار می‌دهند. از این رو هرچه جلسات کاردرمانی سریع‌تر آغاز شود، این درمان موثرتر و این چالش‌ها کمرنگ‌تر خواهند بود. کودک خیلی زود عزت نفس و اعتماد به نفس ازدست‌رفته را باز می‌یابد و برای انجام دادن فعالیت‌های روزانه پیش چشم همسالان خود، کمتر تلاش می‌کند و کمتر احساس خجالت و شرمندگی دارد.
کاردرمانی برای چه کودکانی مناسب است؟
بیشتر کودکانی که با مشکلات و چالش‌های یادگیری، رشدی و حسی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند برای رفع مشکلات خود از کاردرمانی بهره‌مند شوند. در ادامه مفصل در مورد هریک از آنها صحبت می‌کنیم.
۱. کاردرمانی کودکان مبتلا به تاخیر رشد
از کودکان انتظار می‌رود در مراحل مختلف زندگی به مهارت‌ها و نقاط عطف متناسب با سن خود دست پیدا کنند. چنانچه این مهارت‌های موردانتظار در نقاط عطف رشد مشاهده نشود، کودک دلبند شما با تاخیر رشد در زمینه‌های مختلف مثل مهارت‌های کلامی، حرکتی، هیجانی و اجتماعی روبه‌رو است.
کاردرمانی برای ایستادن کودک
ضعف در مهارت‌های حرکتی از مشکلات رایجی است که می‌توان با کاردرمانی کودکان به شکل موثر از بین برد. در این جلسات متخصص کاردرمانی با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌هایی که شبیه بازی به نظر می‌رسند، تلاش می‌کند نواحی از بدن که دچار تاخیر رشدی و ضعف عضلانی شده را به‌طور کامل تقویت و درمان کند. بنابراین اگر کودک دلبندتان در بلندشدن از جای خود، استفاده از مفاصل، غلتیدن، کنترل حرکت سر و استقامت بدنی ناتوان است، فارغ از اینکه کدام سندرم یا اختلال موجب این ضعف شده، می‌توان با کاردرمانی با آن مقابله کرد.
پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی برای ایستادن کودک را مطالعه بفرمایید.
کاردرمانی برای نشستن کودک
مسئله ایستادن به کنار، برخی از کودکان در نشستن مشکل دارند و نمی‌توانند بدون کمک والدین بنشینند. این مسئله می‌تواند ناشی از کوتاهی عضله همسترینگ، ضعف عضلانی، نقص مادرزادی یا عدم هماهنگی بین عضلات بدن کودک باشد. متخصص کاردرمانی تلاش می‌کند با اقدامات درمانی لازم مثل تمرین خوابیدن روی شکم، ثابت نشستن با پاهای حلقه شده روی پای والدین، ثابت نشستن بر روی سطح مرتفع، نشستن دینامیک روی پا و توپ بزرگ، نشستن روی زمین و شروع به حرکت از حالت نشسته وضعیت نشستن کودک را بهبود ببخشد.
پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی برای نشستن کودک را مطالعه بفرمایید.
۲. کاردرمانی کودکان برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت
منظور از مهارت‌های حرکتی درشت، حرکت هماهنگ قسمت‌های مختلف بدن مثل دست‌ها، پاها و غیره است. برخی از کودکان به دلیل مشکلات مربوط به ماهیچه های درشت، برای راه رفتن، لگد زدن و بالا رفتن از پله‌ها با مشکل مواجه می‌شوند و مشکلات حرکتی، قدرتی و تعادلی آنها کاملا مشهود و ملموس است. کاردرمانگر می‌کوشد با تنظیم تمرینات متناسب با وضعیت کودک و افزایش قدرت میان تنه، تعادل و هماهنگی، قدرت و استقامت و غیره این مشکلات را بهبود ببخشد.
کاردرمانی کودکان برای راه رفتن
متاسفانه بعضی از کودکان به دلیل انواع آسیب‌ها، بیماری‌ها و ضعف‌های عضلانی حتی بعد از سن یک سالگی به راه رفتن طبیعی نمی‌رسند و برای قدم برداشتن به کمک کاردرمانگر نیاز دارند. این مشکل می‌تواند ناشی از ناهماهنگی دو طرف بدن کودک، ضعف در تعادل یا مسائل دیگر باشد و با کاردرمانی توسط تیم متخصص به راحتی قابل درمان است.
پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی کودکان برای راه رفتن را از وب سایت توان هاب مطالعه بفرمایید.
کاردرمانی کودک برای هماهنگی دو طرف بدن
چنانچه ضعف کودک در راه رفتن ناشی از ناهماهنگی دو طرف بدن او باشد، کاردرمانگر با ارائه تمریناتی که دربرگیرنده حرکات دست و پا باشند، تلاش می‌کند یکپارچگی بدن را بالا برده و هماهنگی حرکتی را در اندام‌های درگیر مثل عضلات اندام های تحتانی، چشم و پا در دو سمت بدن تقویت کند.
کاردرمانی برای تقویت عضلات
گاهی اوقات ناتوانی در قدم برداشتن ناشی از ضعف در عضلات و استخوان‌های پای کودک است. در این شرایط کاردرمانگر می‌کوشد با ارائه تمرینات مناسب مثل راه رفتن بر روی نوار حرکت، پرش و پریدن بر روی توپ و یا استفاده از دوچرخه، عضلات و استخوان‌های پای کودک را تقویت کند و دامنه حرکتی و قدرت حرکت کودک را بالا ببرد.
کاردرمانی کودک برای درمان ضعف در تعادل
ضعف کودکان در حفظ تعادل می‌تواند ناشی از اسپاسم، انعطاف‌پذیری کم، بی‌حسی یا درد در ناحیه عضلات پا باشد که شاید به دلیل فشارهای عصبی، عدم نوشیدن آب کافی، شرایط پزشکی و موارد این‌چنینی اتفاق بیافتد. در جلسات کاردرمانی، متخصص درمانگر با ارائه تمریناتی مثل ایستادن بر روی یک پا، تکان دادن روی توپ یا حرکاتی شبیه به یوگا می‌کوشد معضل حفظ تعادل را برای کودک کمرنگ‌تر کند.
۳. کاردرمانی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری کودکان می‌تواند ناشی از ابتلا به بیش فعالی یا کم توجهی، اوتیسم، فلج مغزی یا سایر اختلالات ذهنی و حرکتی مشابه باشد. همه کودکان به محض تشخیص ناتوانی یادگیری به کمک نیاز دارند. برای آنکه این کودکان در تعامل و ارتباطات آینده دچار مشکل نشوند و مشارکت خوبی در خانه، مدرسه و جامعه بزرگتر داشته باشند، باید از همان دوران کودکی با کاردرمانی روی مشکلات خواندن و نوشتن، گوش دادن و صحبت کردن و درک عمومی و خاص آنها کار کرد تا توانایی حفظ داده‌ها و یادگیری آموخته‌ها را داشته باشد.
برای اگاهی بیشتر مقاله کاردرمانی کودکان بیش فعال را از دست ندهید.
۴. کاردرمانی برای تقویت مهارت‌های بازی
در جلسات کاردرمانی برای تقویت مهارت‌های بازی، کودک می‌آموزد که محیط اطراف خود را بهتر بشناسد و درک کند. اگر با مشکلی مواجه شد، مشکل را حل کند و اعتماد به نفس خود را بالا ببرد. بعضی از کودکان در شروع بازی به کمک بزرگترها نیاز دارند، نمی‌توانند بازی‌های تقلیدی را به‌درستی اجرا کنند، برای مدت‌زمان طولانی در بازی‌های تکراری شرکت کنند یا از یک فعالیت به فعالیت دیگری بپرند. اگر این مشکلات را در فرزند دلبندتان می‌بینید، پیشنهاد ما به شما شروع جلسات کاردرمانی است.
۵. کاردرمانی کودکان برای حمایت عاطفی اجتماعی
کودک برای آنکه احساسات درونی خود و دیگران را بشناسد و به‌خوبی با آنها مقابله کند، به مهارت تعامل اجتماعی نیاز دارد. کودکانی که در این زمینه با ضعف مواجه‌اند، معمولا نمی‌توانند با خانواده و همسالان خود تعامل خوبی داشته باشند، در محیط‌های تازه به‌سختی سازگار می‌شوند، تاخیر در مهارت‌های زبانی آنها مشهود است، بیش از حد روی یک موضوع خاص تمرکز می‌کنند و احتمالا نمی‌توانند در محیط مدرسه یا هر اجتماع دیگری، تعامل خوبی داشته باشند.
متخصص کاردرمانگر با بازی درمانی و استفاده از رویکردهای پیشرفته تلاش می‌کند این دست ضعف‌ها را با تقویت مهارت‌های اجتماعی پوشش دهد.
۶. کاردرمانی دست کودکان
یکی از مهم‌ترین مهارت‌های کودکان که به مرور زمان تقویت می‌شود، مهارت دستیابی، گرفتن، حمل و به طور کلی استفاده درست از دست‌ها است. این مهارت در فعالیت‌های زندگی روزمره به فراوانی دیده می‌شود و به‌قدری مهم است که می‌توان آن را زیربنای تمام مهارت‌های اساسی کودکان معرفی کرد. در جلسات کاردرمانی دست، قدرت عضلات و دامنه حرکتی دست بیشتر می‌شود. همچنین کودکان بزرگتر که دست‌خط نامرتبی دارند، در جلسات کاردرمانی با تکنیک‌های چند حسی یا رویکردهای دیگر، با این مشکل مقابله می‌کنند.
۷. کاردرمانی کودکان برای پردازش حسی
منظور از پردازش حسی درک اطلاعات دریافت‌شده از طریق حواس پنجگانه است. کودکانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، علی رغم دریافت اطلاعات حسی از محیط پیرامون، قادر به درک این اطلاعات نیستند! مثلا بیش از اندازه یا کمتر از حد انتظار به صدا، لمس یا حرکت واکنش نشان می‌دهند، پیوسته در حال حرکت، پریدن یا انداختن اشیاء هستند، به محرک‌های بینایی و یا شنوایی توجه چندانی نشان نمی‌دهند یا با تغییرات به‌خوبی کنار نمی‌آیند. این کودکان در جلسات کاردرمانی یاد می‌گیرند اطلاعات حسی دیداری، شنیداری، لامسه، بویایی و چشایی را چطور پردازش کنند.
پیشنهاد می شود مقاله کاردرمانی حسی را از وب سایت توان هاب مطالعه بفرمایید.
۸. کاردرمانی کودکان برای تقویت حرکات حسی دهانی
یکی دیگر از کاربردهای کاردرمانی رفع مشکلات و ضعف‌های حسی و حرکتی دهانی است. خیلی وقت‌ها کودک کنترل مناسبی روی حرکات عضلانی ناحیه صورت و دهان ندارد، مثلا کودک غذا را به جای قسمت جلوی دهان، با قسمت عقب می‌جود، بیش از اندازه آب‌ریزش دهان دارد، قادر به استفاده درست از فنجان یا نی نیست، پس از غذاخوردن خسته می‌شود یا غذا را بیش از حد می‌جود. همه این مشکلات در جلسات کاردرمانی کودکان قابل حل است.
۹. کاردرمانی کودکان برای پردازش بینایی
مشکلات و ضعف‌های مرتبط با پردازش بینایی بر عملکرد بصری و پردازش اطلاعات بینایی توسط مغز تاثیر منفی می‌گذارد و کودک را دچار اختلال بینایی می‌کند. در نتیجه ممکن است فرزند شما نتواند فاصله و اندازه حروف را تشخیص دهد، اشکال و حروف مختلف را کپی کند، وسیله خاصی را در میان وسایل دیگر تشخیص دهد، از یک تابلو یا نوشته کپی کند، مفهوم چپ و راست را درک کند. کاردرمانگر متخصص برای آنکه این چالش را رفع کند، از رویکردهای مختلف مثل باز توانی یا تطابقی استفاده می‌کند.
پیشنهاد می دهیم مقاله کاردرمانی کودکان بیش فعال از دست ندهید.
کاردرمانی کودک در منزل
کاردرمانی یکی از شاخه‌های توانبخشی است که می‌توان آن را از اتاق درمان به فضای امن و راحت خانه آورد تا همه کودکان، بی‌آنکه نگرانی ایاب و ذهاب، صرف وقت یا هزینه مراجعه به کلینیک را داشته باشند، بتوانند برای غلبه بر ناتوانی‌های خود از متخصص کاردرمانگر کمک بگیرند.
برخی افراد می پرسند که کاردرمانی کودکان چه مدت زمانی طول می کشد؟ در جواب این سوال باید گفت که سرعت یادگیری کودکان با یکدیگر متفاوت است، بنابراین درمان ممکن است کوتاه مدت یا طولانی مدت باشد ما در تیم توان هاب بهترین و حاذق‌ترین درمانگران را به منزل شما می‌فرستیم. افرادی که دقیقا در حیطه مشکلات فرزند شما تخصص دارند و تمام قد آماده توسعه مهارت‌های حرکتی، ذهنی و ادراکی کودک دلبند شما با بهترین برنامه‌های درمانی در زمان کوتاه هستند.
بعد از بررسی و تشخیص مشکل کودک و ارزیابی علائم حیاتی او شامل حس لامسه، هماهنگی و غیره، بهترین راهبرد درمانی متناسب با ارزیابی‌ها طراحی و برنامه‌ریزی می‌شود تا بهترین نتیجه از جلسات کاردرمانی کودک در منزل به دست بیاید.
مطالعه مقاله کاردرمانی ذهنی در منزل از دست ندهید.
کلام آخر
اگر به مرور زمان با بزرگ‌شدن کودک دلبندتان احساس می‌کنید در نقاشی، بازی، گرفتن توپ، ایستادن، نشستن، قدم زدن، تمرکز یا مدیریت احساسات خود دچار مشکل است، نمی‌تواند به خوبی همسالان خود یاد بگیرد و ارتباط برقرار کند، می توانید با تیم کاردرمانی توان هاب ارتباط برقرار نمایید مشکل خود را با آن ها در میان بگذارید و از خدمات کاردرمانی در منزل با کیفیت مجموعه بهره مند شوید.
بزرگ‌ترین مسئولیت ما در تیم پویای توان هاب مراقبت از سلامت جامعه توان‌خواهان است. ما در خانواده توان هاب تنها یک هدف داریم و آن اینکه کلیه خدمات توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ارتوپدی را به‌صورت تخصصی در منزل شما عزیزان ارائه دهیم. در راستای تحقق این هدف، مشاوره تخصصی توان هاب برای شما عزیزان رایگان است و با ثبت درخواست تماس، کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن با شما تماس می‌گیرند و به‌محض شروع درمان، درمانگران ما با کلیه تجهیزات لازم در منزل شما حضور پیدا خواهند کرد.
سؤالات متداول
1. چگونه کاردرمانی کودک به پردازش حسی کمک می‌کند؟
کاردرمانگر راهبردهایی را به کودک آموزش میدهد تا بتواند ورودی حسی (مانند صداها، لمس و حرکت) را تنظیم کند.
2. آیا کاردرمانی می‌تواند موجب بهبود نحوه غذا خوردن کودک شود؟
بله، کاردرمانی می‌تواند مشکلات تغذیه‌ای کودک را که مربوط به مسائل حسی یا مهارت‌های حرکتی دهان می‌شوند، برطرف کند.
3. جلسات کادرمانی کودک هر چند وقت یک بار باید برگزار شود؟
تعداد جلسات و زمان آنها به اهداف و نیازهای کودک بستگی دارد.
4. آیا بیمه کاردرمانی کودک را پوشش میدهد؟
برخی از طرحهای بیمه کاردرمانی کودک را پوشش می‌دهند. در این زمینه باید با ارائه دهنده خود صحبت کنید و تعرفه‌ها را بررسی نمایید.
5. آیا می‌توان جلسات کاردرمانی کودک را در خانه برگزار کرد؟
بله، جلسات را می‌توان در خانه هم برگزار کرد.
6. نتایج کاردرمانی کودک چه زمانی مشخص میگردد؟
هر کودک متفاوت است و بهبود او به نیازهایش و اهداف کاردرمانی برمیگردد. سرعت پیشرفت برخی از کودکان بیشتر است و برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند.
