سوال دردناکی که گاهی ما پدر و مادرها باید از خود بپرسیم این است که «آیا کودک من به گفتاردرمانی احتیاج دارد؟» اگرچه دردناک است اما هرگز نباید این موضوع را در صورتی که به راستی ممکن است کودک تان به گفتاردرمانی احتیاج داشته باشد نادیده بگیرید. تاخیر در درمان آسیب های رشدی زبان کودکان می تواند عواقب شدیدی را در سنین بالاترِ کودک تان به همراه داشته باشد.
طریقه رشد زبان و گفتار کودک شما
قبل از آن که شروع به پرسش در مورد نیاز کودک تان به گفتاردرمانی کنید، به دنبال این شاخص ها در روند رشد زبان و گفتار کودک خود باشید.
شاخص های 18 ماهگی:
- کودک می تواند «نه» را به شیوه صحیحی بگوید.
- دامنه لغاتی که کودک استفاده می کند در حدود ۱۰ کلمه است.
- چیزهایی مانند خرگوش، ماشین، سگ، گره و عروسک را می شناسد.
- به سوالِ «این چیست؟» جواب می دهد.
- دستورالعمل های ساده را انجام می دهد (مانند «بیا اینجا»، «کفش هایت را دربیاور» و…).
برای آشنایی با گفتار درمانی می توانید مقاله همه چیز درباره گفتار درمانی را مطالعه نمایید.
شاخص های 2 سالگی:
- کودک از صامت ها در حین صحبت کردن استفاده می کند.
- هنگامی که از کودک نام اعضای بدنش را می پرسید، پاسخ می دهد.
- دو کلمه را به یکدیگر می چسباند (مانند «توپ رفت» یا «سگ رفت»).
- دوست دارد برایش داستان بگویید.
- می تواند عکس های موجود در کتاب را بشناسد.
- دامنه واژگان کودک در حدود ۵۰ کلمه است.
- آهنگ های ساده مهد کودکی را می خواند و ریتم آن را حفظ می کند (مانند «آهای آهای ستاره، چشمک بزن دوباره»).
شاخص های 3 سالگی:
- می تواند دو کاری که از او خواسته اید را انجام دهد (مانند «به اتاق برو و جوراب ها را بیاور»).
- مفاهیمِ «دیروز» و «یک هفته پیش» را می فهمد.
- آوای صامت ها را تلفّظ می کند.
- با شما گفتگو می کند.
- از برخی قواعد دستوری در صحبت هایش استفاده می کند.
- می تواند جملات طولانی تری بسازد.
- کلماتی که انتهایشان صامت است را با تلفّظ صحیح و کامل می گوید.
- سوالات زیادی از شما می پرسد.
برای اطلاعات بیشتر درباره گفتاردرمانی کودک می توانید مقاله گفتار درمانی کودکان را مطالعه نمایید.
شاخص های 4 سالگی:
- جملات بیش تری می گوید.
- سوالات بسیار زیادی می پرسد (کنجکاوی اش در این سن رشد سریعی دارد).
- داستان کوتاهی می گوید (به عنوان مثال از کتابی که خوانده است).
- از قواعد دستوری پیشرفته تری در صحبت کردنش استفاده می کند.
- می تواند از طریق صحبت کردن با سایر کودکان، تظاهر به بازی کند.
- می تواند به سوالاتی مانند «تقریباً چقدر؟»، «چه کسی؟»، «چقدر؟» و غیره پاسخ دهد.
- دوست شدن با دیگر کودکان برایش آسان تر می شود.
شاخص های 5 سالگی:
- می تواند معانیِ «چرا؟» و «چگونه» را بفهمد.
- می تواند گفتگو کرده و طرز تفکّرش را به شما انتقال دهد.
- می تواند به شما طریقه استفاده از یک وسیله را نشان دهد.
- شروع به یادگرفتنِ خواندن می کند.
- راجع به همه چیز صحبت می کند.
- در مورد گذشته و مفهومِ فردا صحبت می کند (مثلاً ممکن است از شما بخواهند که فردا به پارک بروید).
اگر می بینید که کودک تان از این شاخص ها عقب افتاده و یا در فهماندن خواسته اش به شما مشکل دارد، توصیه می گردد که در اسرع وقت به یک آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید. در بسیاری از مواقع غریزه پدر و مادر اشتباه نمی کند، پس در صورتی که احساس کردید کودک به آسیب شناس گفتار و زبان احتیاج دارد، به محض امکان به پزشک مراجعه کنید.
همچنین می توانید برای اطلاعات بیشتر مقاله سن مناسب برای گفتاردرمانی کودکان مطالعه نمایید.
5 چیزی که نشان می دهد کودک تان به گفتاردرمانی احتیاج دارد
1. به نظر می رسد که تعامل اجتماعی اش کم شده است.
گذراندنِ این شاخص ها را در کودک خود بررسی کنید:
- از بدو تولّد تا ۳ ماهگی کودک به لبخند زدن و دالی کردن واکنش نشان می دهد.
- از ۷ تا ۱۲ ماهگی کودک صداها و رفتارهایی مانند دست زدن و اشاره کردن را اجرا می کند.
- از ۷ تا ۲۴ ماهگی کودک قادر است تا صحبت های شما را فهمیده و به آن ها پاسخ دهد.
2. صداها، اشارات و یا کلمات کودک کاهش یافته است.
کمی که می گذرد، کودک شما یک ساله شده و وقت آن است که برای بیان برخی کلمات تلاش کند. کودک در ۱۸ ماهگی تلاش می کند تا دو کلمه را به یکدیگر بچسباند. اگر احساس می کنید که کودک تان کلمات اندکی را به کار برده و یا اصلاً صحبت نمی کند، با آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کرده و در صورت لزوم به او مراجعه کنید.
همچنین برای اطلاعات درباره کودکان اوتیسم می توانید مقاله گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم مطالعه نمایید.
3. فهم آن که کودک تان چه می گوید برایتان دشوار است.
از حدود سنّ یک و نیم تا دو سالگیِ کودک باید بتوانید چیزی را که کودک تان قصد گفتنش را دارد بفهمید.
4. در 24 ماهگی کودک باید بتواند دو کلمه را با یکدیگر ترکیب کند.
کودک تان باید بتواند از حدود سنّ ۱۸ ماهگی کلمات را با یکدیگر ترکیب کند اما اگر تا سنّ ۳ سالگی نمی تواند عباراتی مانند «مامان آمد» و «بابا بازی کن» را بیان کند، در مورد مراجعه به گفتاردرمانی با پزشک مشورت کنید.
5. احساس می کنید کودک تان برای آواسازی و کلمه سازی تقلای زیادی می کند.
اگر کودکی دارید که در دو سالگی در گفتن صامت هایی ساده مانند «پا»، «با» یا «ما» مشکل دارد و یا کودکی سه ساله که نمی تواند صداهایی قوی مانند «گ» یا «ک» را بیان کند، احتمالاً به مشکلات گفتاری مبتلا می باشد. برای اطلاعات کافی درباره بازی های گفتاردرمانی کودکان پیشنهاد می شود مقاله مورد نظر که بازی های گفتاردرمانی کودکان نام دارد مطالعه نمایید.
علل تاخیر در زبان یا گفتار
دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است سبب تاخیر در تکامل مهارت های زبانی و گفتاری یک کودک گردد. برخی از شایع ترین عوامل جسمی و ذهنی که سبب کُندی کودک در فراگیری مهارت های زبانی و گفتاری می گردد عبارتند از:
- ممکن است در سقف دهان کودک و یا زبان وی مشکلی وجود داشته باشد که سبب غیرواضح شدن صداها گردد. در این صورت بایستی به گفتاردرمانی مراجعه کنید.
- ناشنوایی ممکن است دلیلی بر تاخیر در تکلّم کودک باشد که خود می تواند در اثر عفونت های تشخیص داده نشده ی گوش رخ دهد.
- احتمال دارد کودک تان مبتلا به اختلال یادگیری باشد. در صورتی تشخیص زودهنگام این اختلال، می توان بر آن فائق آمد.
- اختلالات طیف اتیسم و فلج مغزی نیز می توانند سبب تاخیر در تکلّم و رشد زبانی کودک گردند.
تفاوت بین زبان و گفتار
گفتار به صداهای آوایی که ما در حین صحبت از خود تولید می کنیم اتلاق می شود. مشکلات گفتار شامل لکنت، دشواری در تلفّظ کلمات و سایر اختلالات مربوط به صدا می باشد.
و اما منظور از زبان، ارسال و دریافت اطلاعات از طریق صحبت، اشارات و نوشتن می باشد. اگر کودکی مبتلا به اختلالات زبانی باشد، در انتقال تفکّر خود به شما و یا فهم آنچه که شما به او می گویید دچار مشکل می شود. درباره گفتاردرمانی بزرگسالان چه می دانید ؟ برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می شود مقاله گفتاردرمانی برای بزرگسالان را مطالعه نمایید.
کمکی که والدین می توانند به کودکان دارای اختلالات زبانی و گفتاری کنند
شما ممکن به کرّات به دنبال نشانه هایی بودید تا در صورت نیاز کودک خود به گفتاردرمانی آن را تشخیص دهید. اگرچه رشد زبان و گفتار به ژنتیک افراد نیز بستگی دارد اما محیطی خوب و تشویق کننده می تواند رشد کودک شما را سرعت ببخشد. اکنون به شرح روش هایی خواهیم پرداخت که شما می توانید از طریق آن ها در برابر اختلالات زبانی و گفتاری به کودکان خود کمک کنید:
- از بدو تولّد با کودک خود صحبت کنید، آواز بخوانید و اشارات دست مانند دست زدن و خداحافظی کردن را تمرین کنید.
- داستان خواندن برای کودکان یکی از بهترین راه ها برای تحریک ارتباط در آن هاست. شما می توانید از ۶ ماهگیِ کودک با خواندن کتب رنگارنگ، ساده و عکس دار شروع کنید و به تدریج به کتبی برسید که دارای فعالیت هایی مانند نگهداری از حیوانات خانگی و یا شعرهای کودکانه هستند. شعر خواندن برای کودکان به رشد کلّی آن ها کمک می کند. پس از این کتاب ها، به سراغ کتاب داستان ها بروید. به تدریج خواهید دید که کودکان شما داستان هایی را که دوست دارند به خاطر می سپارند.
- در طول روز با کودک خود صحبت کنید. در مورد کارهایی که انجام می دهید (مانند آشپزی یا تمیزکردن منزل) با او صحبت کنید؛ به عنوان مثال در حین رفتن به فروشگاه در مورد چیزهای مختلف صحبت کنید و یا در حین خرید اجناسی را که انتخاب می کنید نام ببرید. این کار را می توانید برای اوقاتی که غذا میخورید و یا بیرون می روید نیز انجام دهید. به کودک خود دقّت کنید که تلاش می کند تا از شما و کلمات تان تقلید کند. او را با لبخند زدن، شور و شوق نشان دادن و سوال پرسیدن به سادگی تشویق کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره تمرینات گفتاردرمانی کودکان می توانید مقاله 14 تمرین گفتاردرمانی برای کودکان مطالعه نمایید.
چگونه یک آسیب شناس گفتار و زبان می تواند به کودک تان کمک کند؟
مداخلات زودهنگام کلیدی اساسی برای درمان مشکلات زبانی و گفتاری کودکان می باشد. بنابراین اگر احساس می کنید که کودک تان به شاخص های رشدی متناسب با سنّ خود نرسیده است، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
آسیب شناس گفتار و زبان از مقیاس ها و تست های استانداردی استفاده کرده و به شاخص های موجود برای گفتار و زبان کودک نیز توجه می کند تا به تشخیص نهایی برسد.
می‌خواهید این خدمات را از بهترین درمانگران دریافت کنید؟ برای مشاوره رایگان ثبت درخواست کنید یا تماس بگیرید.
آشنایی با گفتاردرمانی در منزل توان هاب
برای اطلاعات بیشتر در مورد ویژگی های گفتاری و زبانی کودکان در سنین مختلف و روش های گفتاردرمانی مناسب آنها، می توانید به مقالات گفتاردرمانی برای کودک 2 ساله، گفتاردرمانی برای کودک 3 ساله و گفتاردرمانی برای کودک 5 ساله مراجعه نمایید
آزمایش های آسیب شناسان گفتار و زبان
هنگامی که آسیب شناس گفتار و زبان نیاز و یا عدم نیاز کودک شما به گفتاردرمانی را مورد بررسی و سنجش قرار می دهد، به موضوعاتی از جمله موارد زیر توجه می کند:
- آیا کودک شما مهارت های زبان دریافتی را کسب کرده است؟؛ به این معنا که آیا می تواند صحبت دیگران را بفهمد؟
- آیا او از زبان ابرازی مناسبی برخوردار است؟؛ به این منظور که آیا می تواند در مورد خودش صحبت کند؟
- آسیب شناسان گفتار و زبان توانایی کودک در استفاده از اشارات دست، حرکات سر و یا اشاره کردن در حین صحبت در مورد خود را مورد بررسی قرار می دهند.
- آسیب شناسان گفتار و زبان تطابق وضوح گفتار و صداهای آواییِ کودک را با سطح رشدیِ متناسب با سنّ او بررسی می کنند.
- آسیب شناسان گفتار و زبان جنبه های جسمیِ حرکات زبان، کام و دهان کودک را در حین غذا خوردن، تکلّم و بلع وی مورد سنجش قرار می دهند که به این موارد مورد سنجش، «وضعیت حرکتی دهانی» گفته می شود.
اگر در کودک شما اختلالی تشخیص داده شود، بایستی با آسیب شناس گفتار و زبان همکاری کنید. معمولاً آسیب شناسان گفتار و زبان شما را تشویق به مشاهده و یادگیری فعالیت ها و تمریناتی می کنند که می توانید آن ها را در منزل نیز با کودک اجرا کنید.
گاهی نگرانیِ بیش از حد ممکن است باعث شود که کودک خود را نیازمند به خدمات گفتاردرمانی ببینید، در حالی که شاید او در سطحی طبیعی از رشد خود قرار داشته و یا تنها کمی با شاخص های کلّیِ رشد فاصله داشته باشند. برای شفاف سازیِ انتظاراتی که می توانید از کودک خود در هر سن داشته باشید، همواره به مطالعه شاخص های رشدیِ کودکان در هر سن بپردازید.
