گفتاردرمانی برای لکنت کودکان تصمیم مهمی است که باید توسط والدین کودک گرفته شود. بسیاری از والدین نگرانند که بردن کودک برای معالجه باعث افزایش آگاهی وی در مورد لکنت زبان و در نتیجه تأثیر منفی می شود، یا در مورد بهترین زمان برای شروع درمان کودک خود اطمینان ندارند، به ویژه هنگامی که توصیه های متناقضی از اطرافیان دریافت می کنند مثل “صبر کنید و ببینید چه می شود”.
متأسفانه هیچ راهنمای قطعی در مورد بهترین زمان شروع گفتاردرمانی برای کودکان وجود ندارد، اگرچه بیشتر متخصصان گفتاردرمانی، شروع درمان را در 6-12 ماه پس از اولین لکنت توصیه می کنند. البته چیزی که مشخص است این است که گفتاردرمانی برای لکنت کودکان دارای نتایج مثبتی برای همه می باشد، با این تفاوت که نتایج برای کودکان مختلف متفاوت است.
در نتیجه گفتاردرمانی برای لکنت کودکان، برخی از کودکان قادرند لکنت را به طور کامل از بین ببرند. برخی دیگر استراتژی هایی را یاد می گیرند که به آنها کمک می کند تا کمتر لکنت داشته باشند، و عده ای از کودکان دیگر یاد می گیرند به روشی راحت تر و کم تنش صحبت کنند حتی اگر برخی از لکنت ها هنوز قابل توجه باشد. از همه مهم تر، همه کودکان می توانند یاد بگیرند که در مهارت های گفتاری خود اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند، هر چقدر هم که هنوز لکنت زبان داشته باشند.
تصمیم گیری برای بردن کودک به گفتاردرمانی برای لکنت زبان گام مهمی در کمک به کودک است. هنگامی که این تصمیم را گرفتید، کسب اطلاعات در مورد لکنت و گفتاردرمانی برای لکنت به شما کمک می کند تا در موارد زیر بهتر تصمیم بگیرید:
- متخصص گفتاردرمانی که برای شما و فرزند شما مناسب است
- مقدار، طول و هزینه درمان
- اهداف احتمالی گفتاردرمانی
- میزان موفقیت مورد انتظار
درباره لکنت زبان چه می دانیم؟
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که شامل مشکلات مکرر و قابل توجهی در روان بودن و جریان طبیعی گفتار است. افرادی که لکنت دارند می دانند چه می خواهند بگویند، اما در گفتن آن مشکل دارند. به عنوان مثال، آنها ممکن است یک کلمه، یک هجا، یا یک صامت یا یک مصوت را تکرار یا طولانی کنند. یا ممکن است در حین گفتار مکث کنند زیرا به یک کلمه یا صدای مشکل دار رسیده اند.
لکنت زبان در بین کودکان خردسال به عنوان یک قسمت طبیعی از یادگیری صحبت کردن معمول است. کودکان خردسال ممکن است به دلیل اینکه توانایی های گفتاری و زبانی آنها به اندازه کافی رشد نکرده است تا بتوانند آنچه را که می خواهند بگویند، لکنت داشته باشند.
با این حال، گاهی اوقات، لکنت زبان به یک بیماری مزمن تبدیل می شود که تا بزرگسالی ادامه دارد. این نوع لکنت می تواند در عزت نفس و تعامل با سایر افراد تأثیر بگذارد.
لکنت زبان چیزی فراتر از نارسایی ها است. لکنت زبان همچنین می تواند شامل تنش و احساسات منفی هنگام صحبت کردن با دیگران باشد. ممکن است مانع از نحوه صحبت فرد با دیگران شود. یا ممکن است فرد بخواهد لکنت زبان خود را پنهان کند. بنابراین، ممکن است از گفتن برخی کلمات یا موقعیت های خاص اجتناب کند. به عنوان مثال، اگر مکالمه تلفنی باعث لکنت بیشتر شما بشود، مایل نیستید با تلفن صحبت کنید.
لکنت زبان می تواند روز به روز تغییر کند. ممکن است مواقعی باشد که تسلط کامل دارید و یا زمان هایی باشد که لکنت زبان بیشتری دارید. استرس یا هیجان می تواند منجر به لکنت بیشتر شود.
کودکان و بزرگسالانی که دچار لکنت هستند می توانند از درمان هایی مانند گفتاردرمانی، استفاده از وسایل الکترونیکی برای بهبود تسلط به گفتار یا درمان شناختی رفتاری بهره مند شوند.
علائم لکنت زبان
علائم و نشانه های لکنت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در شروع کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی کردن یک کلمه یا اصوات درون یک کلمه
- تکرار صدا، هجا یا کلمه
- سکوت مختصر برای هجا یا کلمات خاص، یا مکث در داخل یک کلمه
- اگر برای انتقال به کلمه بعدی مشکل داشته باشند، پیش از آن از کلمات اضافی مثل “ام” استفاده می کنند
- تنش یا حرکت بیش از حد صورت یا بالاتنه برای تولید یک کلمه
- اضطراب صحبت کردن
- توانایی محدود برای برقراری ارتباط موثر
مشکلات گفتاری لکنت ممکن است با موارد زیر همراه باشد:
- پلک زدن مکرر
- لرزش لب ها یا فک
- تیک های صورت
- حرکت تند و سریع سر
- گره کردن مشت
ممکن است متوجه رفتارهایی مانند تکان دادن سر یا پلک زدن مکرر شوید. گاهی اوقات افرادی که لکنت زبان دارند از این رفتارها برای جلوگیری از لکنت زبان استفاده می کنند. آنها همچنین ممکن است از به کار بردن کلمات خاصی اجتناب کنند یا از کلمات متفاوتی برای جلوگیری از لکنت زبان استفاده کنند.
احساسات و طرز برخوردها می توانند بر لکنت زبان تأثیر بگذارند. لکنت ممکن است هنگامی که فرد هیجان زده، خسته یا تحت استرس است یا احساس خودآگاهی، عجله یا فشار دارد، بدتر شود. شرایطی مانند مکالمه در مقابل گروه یا مکالمه تلفنی برای افرادی که لکنت زبان دارند، می تواند دشوار باشد.
با این حال، بیشتر افرادی که لکنت دارند وقتی با خود صحبت می کنند و هنگامی که آواز می خوانند یا با هم صحبت می کنند می توانند بدون لکنت صحبت کنند.
مطالعه مقاله راهنمای جامع درمان لکنت زبان از دست ندهید.
چه زمانی گفتاردرمانی برای لکنت کودکان مورد نیاز است؟
برای کودکان در سنین 2 تا 5 سال معمول است که دوره هایی را پشت سر بگذارند که لکنت داشته باشند. برای بیشتر کودکان، این بخشی از یادگیری صحبت است و خود به خود بهتر می شود. با این وجود، لکنت زبانی که ادامه داشته باشد ممکن است برای بهبود تسلط بر گفتار به درمان نیاز داشته باشد.
اگر لکنت زبان شرایط زیر را پیدا کرد بهتر است که به متخصص گفتاردرمانی مراجعه شود و یا از خدمات گفتاردرمانی در منزل استفاده گردد:
- بیش از شش ماه ادامه داشته باشد
- با مشکلات گفتاری یا زبانی دیگری همراه شود
- با بزرگتر شدن کودک مکرر می شود یا ادامه می یابد
- با سفت شدن عضله یا مشاهده کشمکش برای گفتار همراه شود
- بر توانایی برقراری ارتباط موثر در مدرسه، محل کار یا روابط اجتماعی تأثیر گذارد
- باعث اضطراب یا مشکلات عاطفی می شود، مانند ترس یا اجتناب از موقعیت هایی که صحبت کردن لازم است
- هنگام بزرگسالی شروع شود
دلایل لکنت زبان
محققان همچنان به مطالعه علل اصلی لکنت می پردازند. ترکیبی از عوامل ممکن است در این امر دخیل باشد. دلایل احتمالی لکنت زبان عبارتند از:
- ناهنجاری در کنترل حرکت گفتاری. برخی شواهد نشان می دهد که ممکن است ناهنجاری هایی در کنترل حرکات گفتاری مانند زمان بندی، هماهنگی حسی و حرکتی در وقوع لکنت دخیل باشند.
- ژنتیک. به نظر می رسد که لکنت می تواند ناشی از ناهنجاری های ارثی (ژنتیکی) باشد.
لکنت زبان ناشی از دلایل دیگر
تسلط بر گفتار می تواند به دلایلی غیر از لکنت مربوط به مراحل رشدی، مختل شود. سکته مغزی، ضربات مغزی یا سایر اختلالات مغزی می تواند باعث تکلم کند یا دارای مکث یا صداهای مکرر شود (لکنت عصبی).
تسلط بر گفتار همچنین می تواند به خاطر پریشانی عاطفی مختل شود. گویندگانی که لکنت زبان ندارند، در صورت عصبی بودن یا احساس فشار ممکن است عدم تسلط بر گفتار را تجربه کنند. این شرایط ممکن است کار را برای گویندگانی که لکنت دارند، سخت تر نیز بکند.
مشکلات گفتاری که پس از یک ضربه عاطفی (لکنت روانشناختی) ظاهر می شوند غیرمعمول است و لکنت رشدی نیستند.
عوامل خطرساز
احتمال لکنت در مردان بسیار بیشتر از زنان است. عواملی که خطر لکنت زبان را افزایش می دهند عبارتند از:
- تأخیر در رشد کودک. کودکانی که دچار تاخیر در رشد یا سایر مشکلات گفتاری هستند ممکن است بیشتر دچار لکنت شوند.
- داشتن اقوامی که لکنت دارند. لکنت زبان می تواند در خانواده ها جریان داشته باشد(عوامل ارثی).
- استرس. استرس در خانواده، انتظارات زیاد والدین یا انواع دیگر فشارها می تواند لکنت زبان را بدتر کند.
همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تمرینات کودک برای گفتاردرمانی به مقاله 14 تمرین گفتاردرمانی برای کودکان مراجعه نمایید.
عوارض
لکنت می تواند منجر به موارد زیر شود:
- مشکلات برقراری ارتباط با دیگران
- احساس اضطراب از صحبت کردن
- صحبت نکردن یا اجتناب از موقعیت هایی که به صحبت نیاز دارند
- از دست دادن مشارکت اجتماعی و مدرسه یا کار و موفقیت
- مورد اذیت و آزار قرار گرفتن
- عزت نفس پایین
مطالعه مقاله گفتار درمانی کودکان را از دست ندهید.
مراحل گفتاردرمانی برای لکنت کودکان
تشخیص
تشخیص توسط یک متخصص گفتاردرمانی انجام می پذیرد. گفتاردرمانگر صحبت کردن کودک را در شرایط مختلف بررسی می کند و همچنین امکان دارد که در موارد زیر درباره ی کودک با شما صحبت کند:
- درباره سابقه پزشکی کودک و زمان شروع لکنت و اینکه چه زمان هایی لکنت تشدید می شود
- در مورد چگونگی تأثیر لکنت در زندگی فرزندتان، مانند روابط با دیگران و عملکرد مدرسه
- با کودک صحبت کند و ممکن است از او بخواهد که با صدای بلند بخواند تا تفاوت های نامحسوس گفتاری را بررسی کند
- تفاوت قائل شدن بین تکرار هجاها و تلفظ غلط کلمات که در کودکان خردسال طبیعی است و لکنت زبان که احتمالاً یک بیماری طولانی مدت است
درمان
پس از ارزیابی جامع توسط متخصص گفتاردرمانی، می توان در مورد بهترین روش درمانی تصمیم گرفت. چندین روش مختلف برای درمان کودکان و بزرگسالانی که لکنت زبان دارند، در دسترس است. به دلیل مسائل مختلف و نیازهای فردی، یک روش یا ترکیبی از روش ها که برای یک شخص مفید است، ممکن است برای شخص دیگر به همان اندازه موثر نباشد. روش درمان به یکی یا چند مورد از موارد زیر بستگی خواهد داشت:
- کودک شما چقدر لکنت زبان دارد.
- واکنش کودک هنگام لکنت زبان.
- لکنت زبان چگونه بر زندگی روزمره فرزند شما تأثیر می گذارد.
- واکنش دیگران هنگام لکنت زبان کودک.
- سن کودک.
گفتاردرمانی برای کودکان با توجه به سن آنها متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر در مورد ویژگی های گفتاری و زبانی کودکان در سنین مختلف و روش های گفتاردرمانی مناسب آنها، می توانید به مقالات گفتاردرمانی برای کودک 2 ساله، گفتاردرمانی برای کودک 3 ساله و گفتاردرمانی برای کودک 5 ساله مراجعه نمایید.
روند درمان ممکن است همه لکنت ها را از بین نبرد، اما می تواند مهارت هایی را آموزش دهد که به موارد زیر کمک می کند:
- تسلط بر گفتار را بهبود می بخشد
- توسعه ارتباطات موثر
- شرکت در فعالیت های مدرسه، کار و اجتماع
چند نمونه از رویکردهای درمانی
- گفتاردرمانی: گفتاردرمانی می تواند به شما یاد دهد که سرعت گفتار خود را کم کنید و یاد بگیرید که هنگام لکنت متوجه لکنت خود شوید. ممکن است هنگام شروع گفتاردرمانی بسیار آهسته و با تأمل صحبت کنید، اما با گذشت زمان می توانید الگوی گفتاری طبیعی تری داشته باشید.
- لوازم الکترونیکی: چندین دستگاه الکترونیکی برای افزایش تسلط در دسترس است. تأخیر در بازخورد شنیداری شما را ملزم می کند تا گفتار خود را آهسته کنید در غیر این صورت صحبت از طریق دستگاه تحریف می شود. مدل دیگر گفتار شما را تقلید می کند به گونه ای که به نظر می رسد همزمان با شخص دیگری صحبت می کنید. برخی از وسایل الکترونیکی کوچک در حین انجام کارهای روزمره استفاده می شوند. در مورد انتخاب دستگاه از متخصص گفتاردرمانی راهنمایی بخواهید.
- درمان رفتاری شناختی: این نوع روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا روش تفکری را که ممکن است لکنت را بدتر کند شناسایی و تغییر دهید. همچنین می تواند به شما در رفع استرس، اضطراب یا مشکلات عزت نفس مربوط به لکنت کمک کند.
- تعامل والدین و کودک: مشارکت والدین در تمرین تکنیک های مربوط به خانه مهمترین عامل کمک به کودک برای کنار آمدن با لکنت است، به ویژه با برخی روش ها. برای تعیین بهترین روش برای فرزندتان، از راهنمایی های متخصص گفتاردرمانی پیروی کنید.
دارو
اگرچه برخی از داروها برای لکنت زبان امتحان شده اند، هنوز هیچ دارویی برای کمک به مشکل اثبات نشده است.
مقاله گفتاردرمانی برای بزرگسالان را مطالعه نمایید.
مقدار و طول درمان
میزان گفتاردرمانی مورد نیاز و مدت زمان آن به یکدیگر وابسته هستند و معمولاً برای هر کودک متفاوت است. تصمیم گیری در مورد میزان نیاز به درمان و تعداد دفعاتی که باید برنامه ریزی شود معمولاً پس از ارزیابی انجام می شود.
والدین چگونه می توانند کمک کنند؟
اگر والدین کودکی هستید که لکنت زبان دارد، این نکات می تواند به شما کمک کند:
- با دقت به فرزند خود گوش دهید. هنگام صحبت وی ارتباط چشمی طبیعی خود را حفظ کنید.
- کودک خود را ملزم به صحبت دقیق یا درست در همه زمان ها نکنید. اجازه دهید صحبت کردن سرگرم کننده و لذت بخش باشد.
- به فرزندتان نگویید قبل از صحبت فکر کند.
- منتظر بمانید تا کودک شما کلمه ای را که می خواهد بگوید ادا کند. برای تکمیل جمله یا ایده اش، وارد حرفش نشوید.
- زمانی را اختصاص دهید که می توانید بدون حواس پرتی با کودک خود صحبت کنید. زمان صرف غذا می تواند فرصت خوبی برای گفتگو فراهم کند.
- آرام صحبت کنید، بدون عجله. اگر به این روش صحبت کنید، کودک شما اغلب همین کار را می کند، که ممکن است به کاهش لکنت کمک کند.
- به نوبت صحبت کنید. همه افراد خانواده خود را تشویق کنید که شنونده خوبی باشند و به نوبت صحبت کنند.
- برای آرامش فضای پیرامون خود تلاش کنید. تمام تلاش خود را برای ایجاد یک فضای آرام در خانه انجام دهید که در آن کودک شما احساس راحتی کند و آزادانه صحبت کند.
- روی لکنت کودک خود تمرکز نکنید. سعی کنید در تعاملات روزمره توجه را به لکنت زبان جلب نکنید. بلکه به خود گفته ی کودک توجه کنید. کودک خود را در معرض موقعیت هایی قرار ندهید که باعث ایجاد احساس فوریت، فشار یا نیاز به عجله می شود و یا اینکه کودک را مجبور کنید در مقابل دیگران صحبت کند.
- به جای انتقاد، بیشتر از تشویق و ستایش استفاده کنید. بهتر است کودک خود را به خاطر صریح صحبت کردن تمجید کنید تا اینکه توجه را به لکنت زبان جلب کنید. اگر گفتار کودک خود را اصلاح کردید، این کار را به روشی ملایم و مثبت انجام دهید.
- فرزندتان را دقیقاً همانطور که هست بپذیرید. عکس العمل منفی نشان ندهید و کودک خود را به دلیل لکنت زبان انتقاد یا تنبیه نکنید زیرا که این کار می تواند بر احساس عدم امنیت و خودآگاهی بیفزاید. حمایت و تشویق می تواند تغییر بزرگی ایجاد کند.
ارتباط با افراد دیگر
برقراری ارتباط با افرادی که لکنت دارند یا فرزندشان دارای لکنت است می تواند برای کودکان و والدین مفید باشد. چندین سازمان گروه های پشتیبانی را ارائه می دهند. همراه با تشویق، اعضای گروه پشتیبانی ممکن است توصیه ها و نکاتی را ارائه دهند که ممکن است شما در نظر نگرفته باشید.
برای اطلاعات درباره کودکان اوتیسم می توانید مقاله گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم مطالعه نمایید.
آمادگی برای ویزیت اولیه
قبل از ویزیت اولیه، لیستی تهیه کنید که شامل موارد زیر باشد:
- نمونه هایی از کلمات یا صداهای مشکل دار، مانند کلماتی که با صامت یا مصوت خاصی شروع می شوند.
- چه زمانی لکنت آغاز شد. همچنین زمانی که فرزند شما اولین کلمه خود را گفت و شروع به صحبت کرد. سعی کنید زمانی را که برای اولین بار متوجه لکنت زبان کودکتان شده اید و یا اگر چیزی باعث بهتر یا بدتر شدن آن می شود را در خاطر داشته باشید.
- اطلاعات پزشکی، از جمله سایر مشکلات مربوط به سلامت جسمانی یا روانی.
- هرگونه دارو، ویتامین، گیاهان دارویی یا مکمل های دیگر که به طور منظم مصرف می شوند و دوزهای مصرفی شان.
- سوالاتی که می خواهید از پزشک یا متخصص گفتاردرمانی بپرسید.
